Van Gölü'nün yıllardır çöp ve atık sular nedeniyle maruz kaldığı kirlilik sorununun çözümü için Büyükşehir Belediyesince projeler yürütülüyor.

Kapladığı 3 bin 713 kilometrekare yüzölçümüyle Türkiye'nin en büyük gölü olan Van Gölü'nde kirliliğin önlenmesi ve gelecek nesillere daha temiz bırakılması amacıyla Van Valiliği ve Büyükşehir Belediye Başkanlığı öncülüğünde çalışmalar yapılıyor.

Bu kapsamda yıllardır göle deşarj edilen atık suların arıtılmasını sağlayan yaklaşık 180 milyon lira bütçeli Merkez İleri Biyolojik Atık Su Arıtma Tesisini geçen yıl devreye alan Van Büyükşehir Belediyesi, kentin 50 yıllık atık su arıtma ihtiyacını gidererek gölde kirliliğe neden olan en önemli sorunlardan birini çözdü.

Daha sonra atık suların arıtılmadan göle deşarj edilmesi nedeniyle zeminde biriken 450 bin metreküp dip çamurunun temizlenmesi için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının da desteğiyle çalışma başlatan belediye, 25 iş makinesiyle sürdürülen çalışmalarda Tuşba sahilinde biriken binlerce metreküp dip çamurunu çıkararak belirlenen alana taşıdı.

Ayrıca çöp sorununu ortadan kaldırmak ve sızıntılar nedeniyle yer altı suları ve Van Gölü'nün kirlenmesini önlemek amacıyla Van-Özalp kara yolundaki 78 hektarlık alana yap-işlet-devret modeliyle Katı Atık Entegre Tesisi inşa edildi.

Yıllardır çöplerin gelişi güzel döküldüğü "vahşi depolama" alanında kurulan ve günde binlerce ton çöpün son teknolojik makinelerle ayrıştırıldığı tesis sayesinde hem çevre kirliliği önlendi hem de çöplerden elde edilen biyogazdan elektrik enerjisi üretimine başlandı.

Van ve Bitlis'te Van Gölü'ne kıyısı olan 11 belediye de göldeki kirliliğin önlenmesi ve gelecek nesillere daha temiz bırakılması amacıyla "Van Gölü Belediyeler Birliği" çatısı altında çalışma yürütme kararı aldı.

"Vanlıları gölle buluşturacağız"

Vali ve Büyükşehir Belediye Başkan Vekili Mehmet Emin Bilmez, AA muhabirine, tarih boyunca bölgede halkı tarafından "deniz" olarak nitelendirilen Van Gölü'nün bölgenin en büyük değeri olduğunu söyledi.

Büyük bir turizm potansiyeline sahip gölün yıllardır kirliliğe maruz kaldığı anlatan Bilmez, "Maalesef hem atık sular hem evsel atıklar gölü şimdiye kadar tehdit ediyordu. Başta Van merkez olmak çevre üzere yerleşim yerlerindeki atık suyun yüzde 80'i doğrudan göle deşarj ediliyordu. Geçen sene tamamlanan Merkez İleri Biyolojik Atık Su Arıtma Tesisi ile Van Gölü artık kirlenmekten büyük oranda kurtuldu. Göle kıyısı olan Erciş ve Gevaş ilçelerimizde de arıtma tesisleri faal hale getirildi." dedi.

Atık suların gölde oluşturduğu dip çamurunun temizlenmesi için çalışmaların yoğunlaştırıldığını ifade eden Bilmez, şunları kaydetti:

"Yeni iş makinelerinin gelmesiyle çalışmalarımız daha da hızlandı. Bir taraftan da gölün etrafında yüzlerce ahır vardı. Bunların atıkları da gölü tehdit eden unsurların başında geliyordu. Bu ahırları kaldırdık. Gölü tehdit eden diğer unsur ise evsel atıklar. Van'ın genelinde çöpler vahşi bir şekilde depolanıyordu. 3 milyon metreküp birikmiş çöp alanı var. Bu alanı tamamen rehabilite ettik. Doğamız yavaş yavaş kirlenmekten kurtuluyor. Belediyecilikte doğayı en öncelikli sıraya koyduk. Vanlıları gölle buluşturacağız. Gölü temizleyerek insanların yüzebileceği bir hale getireceğiz. Ördekler, temizliğin ardından yıllardır uğramadıkları Van Gölü sahillerine gelmeye başladı. Koku iyice azaldı."

"Evsel atıklar, gölü ciddi anlamda tehdit ediyor"

Göldeki kirliliğin nedenlerini araştıran Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Vahap Yönten de bölgenin sürdürülebilir kalkınması için Van Gölü'ne dikkat edilmesi gerektiğini vurguladı.

Gölün kirliliğine yol açan en önemli unsurun insanlar olduğunu ifade eden Yönten, "Evsel atıklar, gölü ciddi anlamda tehdit ediyor. Gölde bazı fizikokimya parametrelerine bakıldığında sudaki çözülmüş oksijen değeri yüksek. Bu da canlılığı ve görüntüyü olumsuz etkiliyor. Sürekli hale gelen kirlilik göl dibinde çamura neden olmuş durumda. Bazı kıyılarımızda ağır metal kirliliği var. Buralarda alınacak önlemlere ilişkin programlar yapılmalı. Atık tesisleri daha işlevsel kullanılmalı. Son zamanlarda büyük atık tesisleri yapıldı. Bu çalışmalarla kirlilik minimize edilebilir. İnsanlarda da çevre duyarlılığının artırılması için birtakım çalışmalar yürütülebilir. Kurumlarımız son zamanlarda iyi çalışmalar yürütüyor. Dip çamurunun temizlenmesi bu önemli çalışmalardan biri. Turistik bölgelerde nüfus artıyor. Evsel atıklar için altyapılar hazırlanmalı." önerilerinde bulundu.

aa