"De ki: “Kim Cebrâil’e düşman ise iyi bilsin ki, bu Kur’ân’ı daha önceki kitapları tasdik etmek, inananlar için bir rehber ve müjde olmak üzere, Allah’ın izniyle senin kalbine o indirmiştir. Kim Allah’a, meleklerine, resullerine, Cebrâile, Mikâil’e düşman ise, iyi bilsin ki Allah da kâfirlerin düşmanıdır." (Bakara, 2/97-98)

Peygamber Efendimiz (a.s.v) Medine’ye hicret buyurduklarında, Fedek Yahudilerinin bilginlerinden Abdullah ibn Sûriya, münazara için bir grupla geldi. Sorduğu dört müşkil soruya doğru cevaplar aldıktan sonra; vahiy getiren meleği sorup “Cebrâil” cevabını alınca “O bizim düşmanımızdır, o savaş ve şiddet getirir, bizim elçi meleğimiz Mikâil’dir ki o müjde, bereket, ucuzluk getirir. Eğer sana o gelseydi iman ederdik.” Bu uzun kıssa üzerine bu âyet nazil olmuştur. Hz. Ömer (ra)’le ilgili başka bir nüzul sebebi daha rivayet edilir.

Cebrail (as)'in Hz. Peygamber (asv)'e vahiy getirdiğini bildiren ve Medine Yahudilerinin bu melek hakkındaki yanlış kanaatlerine işaret eden yukarıdaki âyetlerin iniş sebebiyle ilgili olarak, müfessirlerin verdiği bilgilere göre Fedek Yahudilerinden bir grup Hz. Peygamber (asv)'e gelerek, dört konuda soruları olduğunu, bunlara doğru cevaplar verirse Müslüman olacaklarını ifade etmişlerdi. Üç sorunun cevabını bek­ledikleri gibi aldılar.

Dördüncü sorulan Hz. Peygamber (asv)'e vahiy getiren meleğin is­minin ne olduğu idi. "Cebrail" cevabını alınca Yahudiler, "Cebrail bİzİm düşmanımızdır; çünkü o savaş, kıtlık ve kuraklık meleğidir. Eğer sana vahiy getiren melek Mîkâil olsaydı iman ederdik; çünkü Mîkâil rahmet, bolluk ve yağmur meleğidir." dediler. Diğer bir rivayete göre Hz. Ömer (ra) Yahudilere, Hz. Muhammed (asv)'i yalanla­mak için böylesine çaba göstermelerinin sebebini sorduğunda, "Çünkü ona vahiy getiren Cebrail bizim düşmanımızdır." demişlerdi.

Bazı tefsirlerde, Yahudilerin, Bâbil Kralı Buhtunnasr'm (Nebukadnezzar) Kudüs'ü işgal edip Yahudi krallığına son vermesi sırasında Cebrail'den yardım gördüğünü ileri sürerek, bu yüzden onu kendilerine düşman bildikleri de kaydedilmektedir.

İşte yukarıdaki iki âyette, Yahudilerin bu düşmanlıklarının yersiz ve haksız olduğuna işaret edilmektedir. Çünkü Cebrail (as), daha önceki kitapları ve bu arada Tevrat'ı doğrulayan, inananlar için bir rehber ve mutluluk vesilesi olmak gibi yü­ce değerler taşıyan Kur'an'ı Hz. Peygamber (asv)'e getiren, âyetteki ifadesiyle onun kalbine indiren bir melektir; bu görevini de Allah'ın izniyle yapmıştır; yani sade­ce Allah'ın kendisine verdiği bir görevi ifa etmiş, Allah ile peygamberleri arasın­da bir elçilik yapmıştır. Şu halde bundan dolayı ona düşmanlık duygusu beslemek, gerçekte onun getirdiği vahye ve vahyi gönderene karşı düşmanlıktır. Bu sebeple 98. âyette, Cebrail (as)'e düşman olmanın bir bakıma Allah'a, peygamberlere ve diğer meleklere, bu arada Yahudilerin çok sevdiklerini söyledikleri Mîkâil (as)'e düşman ol­mak anlamına geleceğine işaret edilmekte; bu yüzden Allah'ın da bu kâfirlerin düşmanı olduğu belirtilmektedir.(Diyanet Tefsiri, Kur’an Yolu: I/88-90)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet