Yeni adli yıl, 1 Eylül 2020’de Cumhurbaşkanlığı Külliyesinde düzenlenecek törenle başlayacak. 592 adliyede, 15 bölge adliye mahkemesinde, 7 bölge idare mahkemesinde ve yüksek yargıda toplam 21 bin 863 hâkim ve savcı ile 79 bin 482 personel yeni adli yılla birlikte yargı teşkilatında görev alacak.

Yeni adli yılın başlamasıyla birlikte Yargı Reformu Strateji Belgesinde yer alan ve reform niteliğindeki iki önemli uygulama da hayata geçirilmiş olacak. Yeni adli yılla birlikte infaz hâkimliği uygulaması başlayacak ve 9 yıl aradan sonra asliye ceza mahkemelerine savcılar yeniden çıkacak.

Asliye ceza mahkemelerinde duruşma savcılığı

Yeni adli yılda yargı teşkilatında bazı yeni uygulamalar da hayata geçecek. Bilindiği gibi 2011 yılında çıkarılan 6217 Sayılı Kanun’la cumhuriyet savcılarının asliye ceza mahkemelerindeki duruşmalara katılması yönündeki uygulama, savcılarının soruşturmalara daha fazla zaman ayırması ve böylece daha etkin ve verimli soruşturma yapmaları için geçici süreyle kaldırılmıştı.

Bu düzenlemenin yapılmasını zorunlu kılan neden ise savcı sayısının yetersizliğiydi. 2011 yılında 4 bin 98 cumhuriyet savcısı görev yapıyordu. Son yıllarda hâkim ve savcı sayısının artmasıyla asliye ceza mahkemelerindeki olağan sisteme yaklaşık 10 yıl aradan sonra yine dönülüyor. Bu dönemde savcı sayısı yüzde 68 artarak 6 bin 902’ye yükseldi. Böylece zorunlu sebeplerle ve geçici olarak yapılan düzenlemeye son verildi.

Cumhuriyet savcılarının asliye ceza mahkemelerindeki duruşmalara çıkmasının hem sanık hem mağdur yönünden güvence oluşturacağı belirtiliyor.

Müstakil infaz hâkimlikleri kurulacak

İnfaz hâkimliği Adalet Bakanlığınca hazırlanan Yargı Reformu Stratejisi Belgesi’nde yer alan hedeflerden biriydi. YRS kapsamında TBMM’de kabul edilen kanuni düzenlemeyle infaz hâkimliklerinin yetkileri genişletildi ve müstakil infaz hâkimliklerinin kurulması benimsendi. Yenilenmiş infaz hâkimlikleri 1 Eylül 2020 tarihi itibariyle faaliyet göstermeye başlayacak.

İnfaz hâkimliği uygulamasıyla birlikte yargılamayı yapan asliye ve ağır ceza mahkemelerinin kararları sonrasında hükümlülerin cezalarının infazına ilişkin kararları uzmanlaşmış infaz hâkimleri karar verecek.

Bu yeni uygulama ile cezaların infazında bireyselleştirme, ihtiyaca uygunluk ve etkinlik; infaz uygulamalarının uzmanlık çerçevesinde yürütülmesi, yargılama yapan mahkemelerin dosyalara daha fazla vakit ayırabilmeleri, denetimli serbestliğin daha etkin uygulanması, yetki ve görev uyuşmazlıkları sebebiyle süreçlerin uzamasının önüne geçilmesi gibi konularda ceza infaz sistemine olumlu yansımalarının olması bekleniyor.

Covid-19 önlemleri titizlikle uygulanacak

Bilindiği gibi Adalet Bakanlığı daha önce salgın sürecinde adliyelerde alınacak tedbirleri içeren kılavuz hazırlamıştı. Yeni adli yılla birlikte adliyelerde yeni tip Coronavirus kapsamında alınan tedbirler yine titizlikle uygulanacak. Bu kapsamda tüm Türkiye’de adliye girişlerine sosyal mesafe kurallarını hatırlatan işaretler yapıştırıldı. Adliye girişlerine ve belli noktalara dezenfektan konuldu. Adliyelerde girişte maske zorunlu olacak.

Adli yılda yenilikler

Yargı Reformu Strateji Belgesi kapsamında hayata geçirilin bazı uygulamalar yeni adli yılla birlikte başlıyor. Bu uygulamalarda kanuni düzenlemeler gerektirenler TBMM’de kabul edilerek yasalaşırken, bazı faaliyetler de idari düzenlemelerle hayata geçirildi. Yeni adli yılla birlikte başlayacak faaliyetler şöyle:

Hazırlık çalışmaları devam eden İnsan Hakları Eylem Planı kamuoyuna açıklanacak.

İdari yargıda istinaf yargılaması yapan bölge idare mahkemelerinin sayısı yeni adli yılda 7’den 8’e çıkartıldı.

Hâkim ve savcı sayısının artırılmasının bir sonucu olarak 10 yıl aradan sonra asliye ceza mahkemelerinin duruşmalarında savcıların da kürsüde yer alması sağlandı.

Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile hukuk yargılamalarının daha etkin ve verimli bir şekilde yürütülebilmesine yönelik önemli değişiklikler yapıldı.

Aynı kanun ile Tüketici Mahkemelerinde görülen uyuşmazlıklarda, dava açılmadan önce arabulucuya gidilmesi zorunluluk haline getirildi.

Yeni adli yılda revize edilmiş infaz hâkimliği ile cezaların infazında etkinlik sağlandı.

Mağdurlara hizmet vermek üzere 99 Adli Destek ve Mağdur Hizmetleri Müdürlüğü kuruldu.

Şiddet mağduru kadınlar ile çocukların ifade ve beyanlarının özel ortamlarda alınması için 72 adliyede Adli Görüşme Odaları (AGO) oluşturuldu.

Arabuluculukta uzmanlaşmanın önü açılarak hizmetlerin daha nitelikli sunulması sağlandı.

Özel hukuk tüzel kişilerinin bilirkişi olarak hizmet vermesi sağlanarak bilirkişilik sisteminin kalitesi arttırıldı.

Ceza infaz kurumlarında Milli Eğitim Bakanlığına (MEB) bağlı “Mesleki Eğitim Merkezleri” kuruluyor. Bu kapsamda ilk Adalet Mesleki Eğitim Merkezi 14 Ağustos 2020 tarihinde Sincan Ceza İnfaz Kurumları kampüsünde açıldı.

Açık ceza infaz kurumlarındaki hükümlülerinin bir kamu kurumunda çalışma ve bu kamu kurumuna ait tesiste barınma (Orman Genel Müdürlüğü gibi) suretiyle cezasının infazının mümkün hale getirileceği bildirildi.

İLKHA