Antalya Saklıkent'te 2600 rakımdaki Bakırlıtepe'de kurulu TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi, 2020 yılının önemli gök olaylarını derledi.

Bu yıl ikisi parçalı Ay tutulması, biri de parçalı Güneş tutulması olmak üzere üç tutulma Türkiye'den görülebilecek.

2020'nin gök olayları

TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi'nden Dr. Tuncay Özışık, bu yıl üçü Türkiye'den görülebilecek, toplam altı tutulma yaşanacağını söyledi.

Özellikle 21 Haziran'daki Güneş tutulmasının aynı zamanda en uzun gündüzün yaşanacağı güne denk geldiğini belirten Dr. Özışık, ülkemizin tam tutulma gölgesinde kalmadığından parçalı tutulma olarak gözleneceğini anlattı.

"Çıplak gözle bakmayın"

Bu tutulmada Güneş'in örtülme oranının yüzde 33'le en yüksek Hakkari'de gerçekleşeceğini söyleyen Dr. Özışık, 21 Haziran'daki tutulmada Güneş'e çıplak gözle, teleskop, kamera, dürbün gibi cihazlarla da direkt olarak kesinlikle bakılmaması gerektiği uyarısında bulundu.

Dr. Özışık, "Mutlaka özel güneş filtreleri kullanılmalı. Meralıklar güneş fotoğrafı çekecekse cihazlarında bu amaçla üretilmiş özel filtreler kullanmalı. Yanmış film, röntgen kağıdı, koyu güneş gözlüğü gibi şeyler kullanılmamalı" dedi.

İlk tutulma 10 Ocak'ta

Yılın ilk önemli gök olayı, 10 Ocak'ta Parçalı Ay Tutulması olacak. Ülkemizden tamamı gözlenebilecek bu tutulma, 20.05-00.15 saatleri arasında yaşanacak.

Bu tutulma Avrupa, Asya, Hint Okyanusu, Atlantik Okyanusu, Pasifik Okyanusu, Doğu Afrika ve Avustralya'nın batısından da gözlenebilecek. Tutulmanın ortası, Türkiye saatiyle 22.10'da gerçekleşecek.

Haziranda ikinci parçalı ay tutulması

Yılın ikinci önemli gök olayı ise 5 Haziran tarihinde Parçalı Ay Tutulması. Ülkemizden gözlenebilecek 2020'nin ikinci Ay tutulması ise Türkiye saatiyle 20.43- 00.06 saatleri arasında gerçekleşecek.

Tutulma ayrıca Avustralya, Antarktika, Asya, Afrika, Avrupa, Hint Okyanusu, Atlantik Okyanusu'nun güneyi ve Pasifik Okyanusu'nun batısından gözlenebilecek. Tutulmanın ortası Türkiye saati ile 22.25'te yaşanacak.

Güneş tutulması

2020'de Türkiye'den gözlenebilecek en önemli üçüncü gök olayı ise 21 Haziran günü gerçekleşecek Parçalı Güneş Tutulması. Genel zaman ile 03.46-09.34 saatleri arasında gerçekleşecek bu tutulma, ülkemizden de gözlenebilecek.

Türkiye bu tutulmanın merkez hattında olmadığından Güneş'in az bir kısmı Ay tarafından örtülecek. Bu tutulmanın merkez hattı Afrika, Arabistan, Hindistan, Çin ve Tayvan topraklarından geçecek.

En önemli tutulma 14 Aralık'ta

2020'nin en önemli gök olayı ise 14 Aralık 2020'deki Tam Güneş Tutulması olacak. Ancak bu tutulma da Türkiye'den görülemeyecek.

Genel zaman ile 13.34-18.53 saatleri arasında gerçekleşecek Tam Güneş Tutulması, Güney Amerika, Antarktika, Pasifik Okyanusu, Atlantik Okyanusu'nun güneyi ve Afrika'nın güneydoğusundan izlenebilecek. Tutulmanın tam olarak görülebileceği tek kara parçası ise Güney Amerika. Güney Amerika'da da Arjantin olacak.

Göktaşı yağmurları

2020'de de yine her yılın belli dönemlerindeki, kuyruklu yıldız kalıntılarının oluşturduğu göktaşı yağmurları da gerçekleşecek.

İlk göktaşı yağmuru 2- 3 Ocak tarihlerinde Quadrantid ve 22- 23 Nisan tarihlerinde Lyrid göktaşı yağmurlarında gökyüzünde saatte 20-40 meteor görülebilecek.

5- 6 Mayıs tarihlerinde Eta Aquarid, 27- 28 Temmuz'da Delta Aquarid, 12- 13 Ağustos'ta Perseid, 20- 21 Ekim'de Orionid, 17- 18 Kasım'da Leonid, 13- 14 Aralık'ta da Geminid göktaşı yağmuru olacak. Söz konusu göktaşı yağmurlarında saatte 15 ila 120 yıldız kayması olarak da tabir edilen meteor görülebilecek. DHA

KÜSUF VE HUSÛF NAMAZI NEDİR?

(K.S.F) Kökünden "küsûf" ve (H.S.F) kökünden "husûf" sözlükte; güneş ve ay tutulmasını ifade eden iki mastar. Küsûf; daha çok güneş tutulması, husûf ise, ay tutulması için kullanılır. Küsûf, astronomi ilmi bakımından; güneş ışıklarının tamamının veya bir bölümünün, gündüz, güneşle dünya arasına ay'ın gölgesinin girmesiyle dünyanın belli bir yöresine ulaşamamasıdır. Husûf ise, geceleyin ay ışığının tamamının veya bir bölümünün, dünyanın gölgesinin güneşle ay arasına girmesi yüzünden dünyaya ulaşamamasından ibarettir. Bu iki terim, birbirinin yerine de kullanılabildiği için, bunlara "iki küsûf" veya "iki husûf" da denilmiştir.

Küsûf ve husûf namazı İslâm hukukçularının büyük çoğunluğuna göre müekked sünnettir. Yalnız Hanefî ve Mâlikîler husûf namazım mendûb görürler. Kur'ân'da şöyle buyurulur: "Gece, gündüz güneş ve ay, O'nun varlığını gösteren âyetlerdendir. Güneşe veya ay'a secde etmeyiniz. Bütün bunları yoktan var eden Allah'a secde ediniz" (Fussilet, 41/37). Bu âyet-i kerîme, ay ve güneş tutulması sırasında, bunları yaratan Allah için namaz kılmaya işaret etmektedir.

RİSALE-İ NUR'DA AY TUTULMASI VE HUSUF NAMAZI

Risale-i Nur Külliyatının Sözler adlı eserinde Dua'nın kulluğun bir gereği olduğunu anlatırken, Ay tutulmasına da değinilerek, şu ifadeler yer almaktadır:

"Nasıl ki, güneşin gurûbu (batması), akşam namazının vaktidir; hem güneşin ve ayın tutulmaları, küsûf (güneş tutulması) ve husûf (ay tutulması) namazları denilen iki ibâdet-i mahsusanın (özel ibadetin) vakitleridir. Yani, gece ve gündüzün nurânî âyetlerinin nikaplanmasıyla (gizlenmesiyle) bir azamet-i İlâhiyeyi (Allah'ın büyüklüğünü) ilâna medâr (sebep) olduğundan, Cenâb-ı Hak, ibâdını (kullarnı), o vakitte bir nevi ibâdete dâvet eder. Yoksa, o namaz, açılması ve ne kadar devam etmesi, müneccim (astrolog) hesâbiyle muayyen (belli) olan ay ve güneşin husûf ve küsûflarının inkişafları (ortaya çıkmaları) için değildir."