Alem-i İslâmdaki galeyan eden fikr-i hürriyet

Alem-i İslâmdaki galeyan eden fikr-i hürriyet

Günün Risale-i Nur dersi

Bismillahirrahmanirrahim

Bizde olan istibdat, Asya’nın hürriyetine zulmanî bir set çekmişti. Ziya-yı hürriyet o muzlim perdeden geçemezdi ki, gözleri açsın, kemâlâtı göstersin. İşte bu seddin tahribiyle, fikr-i hürriyet Çin’e kadar yayıldı ve yayılacaktır. Fakat Çin ifrat edip komünist oldu. Âlemdeki terazinin hürriyet gözü ağır geldiğinden, birden bire terazinin öteki gözünde olan vahşet ve istibdadı kaldırdı, git gide kalkacak. Eğer siz sahife-i efkârı okusanız, tarîk-i siyaseti görseniz, huteba-i umumî olan, doğru konuşan cerâidi dinleseniz, anlayacaksınız ki: Arabistan, Hindistan, Cava, Mısır, Kafkas, Afrika ve emsallerinde o derece fikr-i hürriyetin galeyanıyla, âlem-i İslâmın efkârında öyle bir tahavvül-ü azîm ve inkılâb-ı acip ve terakkî-i fikrî ve teyakkuz-u tam intaç etmiştir ki, bahasına yüz sene verseydik yine ucuzdu. Zira hürriyet, milliyeti gösterdi. Milliyet sadefinde olan İslâmiyetin cevher-i nuranîsi tecellîye başladı. İslâmiyetin ihtizazını ihbar etti ki, her bir müslim, cüz-ü fert gibi başıboş değildir. Belki her biri, mürekkebât-ı mütedahile-i mütesaideden bir cüzdür. Sair eczalarla câzibe-i umumiye-i İslâmiye noktasında birbiriyle sıla-i rahimleri vardır. Şu ihbar bir kavî ümit verir ki, nokta-i istinad, nokta-i istimdad gayet kavî ve metindir. Şu ümit, yeisle öldürülen kuvve-i mâneviyemizi ihyâ etti. Şu hayat, âlem-i İslâmdaki galeyan eden fikr-i hürriyetten istimdad ederek, umum âlem-i İslâm üzerine çökmüş olan istibdad-ı mânevî-i umumînin perdelerini parça parça edecektir. [İlk Dönem Eserleri]

Bediüzzaman Said Nursi

Sözlük:
Müslim: Müslüman (bk. s-l-m)
baha: fiyat, bedel, karşılık 
cerâid: cerideler, gazeteler
cevher-i nuranî: nurlu cevher, öz (bk. n-v-r) 
câzibe-i umumiye-i İslâmiye: İslâm dininin genel çekim gücü
cüz: kısım, parça (bk. c-z-e) 
cüz-ü fert: maddenin en küçük parçası, atom (bk. c-z-e; f-r-d)
ecza: cüzler, kısımlar, parçalar (bk. c-z-e) 
efkâr: fikirler, düşünceler (bk. f-k-r)
emsal: benzer (bk. m-s̱-l) 
fecr-i sâdık: güneş doğmadan önce gerçek aydınlığın çıkmaya başlaması; kaybolan ve gizlenen bir hakikatin tekrar ortaya çıkışını müjdeleyen doğru ve kesin belirtiler (bk. ṣ-d-ḳ)
fikr-i hürriyet: özgürlük düşüncesi, fikri (bk. f-k-r)
galeyan: coşup taşma, kaynama
heyhat: yazık, çok yazık 
huteba-i umumî: herkese yönelik hitapta bulunan konuşmacılar; kamuoyuna seslenen vasıtalar (bk. ḫ-ṭ-b)
ifrat etme: aşırıya kaçma 
ihbar: haber verme (bk. ḫ-b-r )
ihtizaz: titreşim, hareketlenme, depreşme 
ihyâ etme: canlandırma (bk. ḥ-y-y)
inkılâb-ı acip: acayip köklü değişim 
intaç etme: sonuç verme, neticelenme
istibdad-ı mânevî-i umumî: genel mânevî baskı, zorbalık ve despotluk (bk. a-n-y) 
istibdat: baskı, despotluk
istimdad etme: yardım isteme 
kavî: kuvvetli
kemâlât: mükemmellikler, olgunluklar (bk. k-m-l) 
kuvve-i mâneviye: mânevî kuvvet, moral gücü (bk. a-n-y) 
lillâhilhamd: Allah’a hamd olsun ki (bk. ḥ-m-d)
metin: sağlam, sarsılmaz 
mukaddime: başlangıç (bk. ḳ-d-m)
muzlim: karanlık (bk. ẓ-l-m) 
mürekkebât-ı mütedahile-i mütesaide: atomların iç içe dizilmesiyle yükselip gelişerek meydana gelen moleküller, elementler, bileşikler
nokta-i istimdad: yardım ve destek alma noktası 
nokta-i istinad: dayanak noktası (bk. s-n-d)
sadef: inci kabuğu, midye içindeki incinin koruyucu parlak kılıfı 
sahife-i efkâr: düşünceler sayfası; kamuoyu, insanlığın genel düşünce sayfası (bk. f-k-r)
sed: set, engel 
set: engel, perde
sıla-i rahim: akrabalık bağı, akraba ziyareti 
tahavvül-ü azîm: büyük çaplı değişim (bk. a-ẓ-m)
tahrip: yıkma, harap etme 
tarîk-i siyaset: siyaset yolu (bk. ṭ-r-ḳ)
tecellî: yansıma, görünme (bk. c-l-y) 
terakkî-i fikrî: fikren ilerleme, yükselme (bk. f-k-r)
teyakkuz-u tam: tam bir uyanıklılık; bütün yönleriyle uyanık ve dikkatli olma hâli 
umum: bütün, genel
yeis: ümitsizlik 
ziya-yı hürriyet: özgürlük ışığı
zulmanî: karanlıkla ilgili, zulmetli 
âlem-i İslâm: İslâm dünyası (bk. a-l-m; s-l-m)