Ehlisünnet kelamcıları arasında “ismin, müsemmanın aynısı olup olmadığı” konusunda farklı görüşler vardır. Bazılarına göre, isimler müsemmanın aynısıdır.

Öyleyse Allah’ın çok özel isimi olan “Allah” lafza-i celal, Allah’ın zatını temsil eder. Böyle düşünmeyenlere göre, Allah’ın isimleri zatının kendisi değil, ona delalet eden birer unvandır.

Bütün bu geçmiş  ilmî çalışmalardan ve de günümüzün de katkı sağlayan bilgilerinin yardımıyla denilebilir ki; Allah’ın ismi ve sıfatları, O’nun Zat-ı Akdesinin aynısı olmamakla beraber, onda var olan şuunat ve ahlakının, kemal ve cemalinin birer unvanıdır. Başka dillerde gelen vahiylerde Allah’ın isim ve sıfatları o lisanlardaki şekliyle gelmiştir. Buna göre, Allah ismi de başka bir sözcükle ifade edilmiştir. Bu husus tek başına, isim ve sıfatların Zat-ı İlahi'nin -gayrısı olmasa da- aynısı da olmadığının göstergesidir.

Teşbihte hata olmasın, biz insanların -güzellik, mükemmellik, cömertlik, cesaret, feraset, güvenirlilik gibi- sıfatları/vasıfları bizim şahsımıza/zatımıza bağlı olarak devam ettiği gibi, Allah’ın isim ve sıfatları da O’nun zatına bağlı olarak vardır. Sözcüklerin yetersiz kaldığı bu konuda; denilebilir ki, Vacibu’l-Vücud olan Allah’ın zatı gibi sıfatları da ezelîdir, fakat onlar Onsuz mülahaza edilemezler.

(Bu konuda geniş bilgi için, İmam  Bakıllanî’nin “el-İnsaf”,  İmam Gazalî’nin  “el-İktısad fil İ’tikad” adlı esrine bakabilirsiniz)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet