Hüseyin Özkaya'nın haberi:

Genelkurmay Başkanlığı, 1937- 1938 Dersim Katliamı’nı araştırmak üzere TBMM Dilekçe Komisyonu bünyesinde kurulan Dersim Alt Komisyonu’na, 11 bine yakın belge gönderdi. Katliamı aydınlatmak için bir süre önce Cumhurbaşkanlığı, Başbakanlık, Genelkurmay Başkanlığı, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ile Çevre ve Şehircilik, İçişleri ve Adalet Bakanlıkları’ndan istenilen belgeler de komisyona ulaştı.

Edinilen bilgilere göre komisyona, Milli Savunma Bakanlığı’ndan (MSB) Dersim haritalarının, Başbakanlık’tan ise 12 adet Tunceli iskân defteri geldi. Belgelerde, Seyit Rıza’nın teslim olması hakkında Atatürk ile İsmet İnönü ve katliama ilişkin yazışmalar, Dersim isyanları hakkında 4. Umumi Müfettişlik’ten alınan raporlar, Seyit Rıza ve adamlarının isyanları, Genelkurmay’dan Dersim Kanunu’nun uzatılması önerisi, harekâta başlama ve bitiş tarihlerine kadar birçok bilgi yer aldı. Genelkurmay’ın yazışmalarında katliam için “Dersim harekâtı” denirken, bazı yerlerde ise “kıyam” yazıldığı dikkat çekti.

Atatürk–İnönü’nü tebrikleşmesi

Belgeler arasında, idam edilen Dersim isyanının lideri Seyit Rıza’nın, 11 Eylül 1937’de teslim olmasından bir gün sonra Atatürk ile dönemin Başbakanı İsmet İnönü arasındaki karşılıklı tebrik mesajları bulunuyor. İnönü, Atatürk’e hitaben, “Seyit Rıza’nın teslim olması Cumhuriyet ıslahatının yeni bir safhasıdır. İltifatınız bizim için çok kıymetli bir teşviktir” derken, Atatürk İnönü’ye, “Teslim olması Cumhuriyet hükümetinin Dersim’deki yüksek şuurlu hareketinin neticesini gösteren bir müşahhas delildir. Ondan dolayı kendilerini tebrik ederim” cevabını veriyor.

Kamyon kasasında gönderilmiş

Belgelerde, Seyit Rıza’nın, Erzincan’a ilk gittiğinde karakolda verdiği ifade de yer aldı. Seyit Rıza’nın okuma yazması olmadığı için parmak izi alınmış. Belgelerde, Seyit Rıza’nın, ilk gün çok yorgun olduğunu ve bir gün sonra verebileceğini söylediği ifadesini tercüman vasıtasıyla verdiği anlaşılıyor. Belgelere göre, Seyit Rıza kendisinin isyancı olmadığını ve devletle işbirliği yaptığını, kendisine haksızlık yapıldığını ifade ediyor. Seyit Rıza’nın Erzincan’dan kamyon kasasına bindirilip Elazığ’a gönderildiği de belgelerle ortaya çıktı. Belgelerde, kimi zaman “İnsanlara şiddetli cevap verilsin”, kimi zaman da “Şefkatli yaklaşılsın” deniliyor. Katliam emrinin Fevzi Çakmak tarafından verildiği ifade ediliyor. Belgelerde bölgedeki Ermeni vatandaşlar için de birçok rapor yer alıyor. Bu kapsamda, Ermenilerin hangi köylerde ikamet ettikleri tesbit edilmiş.

Taraf