Avrupa ülkelerinde çocukların çevrim içi yaşamlarının geleceğini düşünürken, bazı ülkeler okullarda akıllı telefonlarını kullanmalarını engelleyecek önlemler ortaya koydu.

UNESCO'nun 2023 yılında yayınladığı "Küresel Eğitim İzleme" raporu, telefonların sınıfta sadece öğrenmeyi desteklemek amacıyla kullanılmasını öngörüyordu. BM ajansının bu yıl yaptığı yeni bir analiz, 60'tan fazla ülkede bu tür önlemlerin alındığını ortaya koydu.

Bazı raporlarda akıllı telefonların çocuklar öğrenirken dikkatlerinin dağılmasına neden olabileceği belirtilse de, uzmanlar okulda da kullanılmasını destekleyen argümanlar olduğunu söylüyor.

King's College London'da teknoloji ve cihazların çocuklar üzerindeki etkilerini inceleyen tıbbi istatistik profesörü Ben Carter, "Okullarda yasaklanmasının iyi bir şey mi yoksa kötü bir şey mi olduğu konusunda kimsenin bir cevabı yok," dedi.

Carter, bazı öğretmenlerin bunları öğretime yardımcı olarak ya da ev ödevi vermek için kullandığını, diğerlerinin ise dikkat dağıtıcı olabileceğini savunduğunu söyledi.

İşte okullarda akıllı telefonları yasaklayan bazı Avrupa ülkelerine veya mevzuatın hangi aşamada olduğuna dair detaylar.

Fransa

Fransa'da cep telefonları 2018 yılından bu yana ilk ve orta dereceli okullarda yasak. Bu yıl hükümet daha da ileri giderek "dijital mola" testinin bir parçası olarak yaklaşık 200 okulda cep telefonlarının kullanımını kısıtladı.

İngiltere

İngiltere'de İşçi Partili bir milletvekili, çocuklarda bağımlılık yapan telefon kullanımıyla mücadeleyi amaçlayan yeni bir yasa tasarısı önerdi. 7 Mart 2025'te Avam Kamarası'nda ikinci oylama yapılacak.

Tasarı okullarda akıllı telefonların yasaklanmasını da içerecekti, ancak İngiltere hükümeti Euronews Next'e yaptığı açıklamada çocuklar için akıllı telefon ya da sosyal medya yasağı getirmeyi planlamadıklarını belirtti.

Bilim, İnovasyon ve Teknoloji Bakanlığı'ndan bir sözcü, "Gençlerin bir yandan en son teknolojiden faydalanırken bir yandan da güvende olmalarını sağlamanın en iyi yolunu bulmaya odaklandık," dedi. Yürürlüğe girecek Çevrimiçi Güvenlik Yasası'nın daha fazla koruma sağlayacağını sözlerine ekledi.

Ancak Eğitim Bakanlığı bu yıl İngiltere'de okulların cep telefonu yasağını nasıl uygulaması gerektiğine dair yasal olmayan bir kılavuz yayınladı ve okul müdürlerinin kendi politikalarına karar vermeleri gerektiğini söyledi.

Ipsos tarafından eylül ayında yapılan bir ankete göre, halk arasında okullarda cep telefonlarının yasaklanmasına yönelik bir tedbire destek var. Ankete katılan her 10 İngiliz yetişkinden yedisi, öğrencilerin ders sırasında telefonlarını bir kaba koymalarını destekleyeceklerini söyledi.

Hollanda

Akıllı telefonların eğitim dışı kullanımına ilişkin yasak, Hollanda'da bu yılın ocak ayında ilk ve orta dereceli okullar için yürürlüğe girdi.

Akıllı telefonların öğrenciler arasında düşük performansa ve konsantrasyon sorunlarına yol açabileceğini belirten Hollanda hükümetine göre, yasak okulda akıllı saatleri ve tabletleri de kapsıyor.

Bununla birlikte, engelli, özel eğitim ihtiyacı olan veya öğrenim için gerekli olan öğrenciler için istisnalar bulunuyor.

İtalya

İtalya'da, bir bakanlık kararnamesine dayanarak, okul öncesi ve ortaokul arasında eğitim amaçlı bile olsa sınıfta cep telefonu kullanımı yasaklandı.

Bununla birlikte, bireyselleştirilmiş eğitimi veya engelli öğrencileri desteklemek için gerekli olmaları halinde bir istisna bulunuyor.

Macaristan

Macaristan Eylül 2024'ten itibaren ülke çapında okullarda telefon yasağı uygulamaya başladı. Kararnamenin ardından protesto gösterileri düzenlendiği bildirilirken, öğretmen sendikası başkanı da kararı çağ dışı olarak nitelendirdi.

İspanya

Yılın başında İspanya Eğitim Bakanı, konuya ortak bir yanıt oluşturmak amacıyla bölge temsilcileriyle okullarda akıllı telefon kullanımı politikasını görüştü.

O dönemde bakanlık, İspanya'da yaklaşık yedi bölgenin okullarda cep telefonu kullanımına ilişkin politikalar uyguladığını söylemişti.

Bakanlık Euronews Next'e yaptığı açıklamada, okullarda telefon kullanımının bölgeler tarafından ele alınan bir politika olduğunu doğruladı.

İrlanda

İrlanda'da okullarda cep telefonu yasağını ülke çapında uygulamak için bir yol bulma çalışmaları devam ediyor.

Eğitim Bakanlığı sözcüsü Euronews Next'e yaptığı açıklamada, "Bu program için bir defaya mahsus olmak üzere 9 milyon euroluk önemli bir yatırım sağlandı ve bu yatırımın eğitim yılı sona ermeden uygulamaya konulması hedefleniyor," dedi.

Sözcü, "Torbalar gibi güvenli, emniyetli ve kilitlenebilir depolama çözümleri okullara ait olacak ve gelecekte yeniden kullanılabilecek," dedi.

Sözcü, bunun birçok okul için bir değişiklik olmayacağını ancak "cep telefonuna hayır politikası uygulamak için" okul sistemi genelinde tutarlılık olmasını sağlayacaklarını sözlerine ekledi.

İsveç

İsveç'te cep telefonlarının öğrenim amaçlı kullanılmadığı sürece sınıflara girmesine izin verilmiyor ve nasıl kullanılacağına okul yetkilileri karar veriyor. Yerel raporlar hükümetin daha da ileri gitmek istediğini söylüyor.

Ülkenin kamu sağlığı kurumu da kısa bir süre önce çocuklar ve ekran süresi konusunda birkılavuz yayınlayarak iki yaşın altındaki çocukların herhangi bir dijital medya kullanmaması ve daha büyük çocukların ekran süresini sınırlandırması gerektiğini belirtti.

Belçika

Belçika'nın Fransızca konuşan ve Valonya-Brüksel Federasyonu olarak bilinen topluluğu, 2025/2026 eğitim-öğretim yılından itibaren okullarda cep telefonu ve diğer elektronik cihazların eğlence amaçlı kullanımını yasaklama kararı aldı.

Federasyonun eğitim bakanı Valérie Glatigny yaptığı açıklamada, yasağın amacının "öğrencilerin odaklanmasını artırmak ve daha sağlıklı bir öğrenme ortamına sahip olmak" olduğunu söyledi.

Yunanistan

Bu eğitim-öğretim yılından itibaren Yunanistan'da öğrencilerin okul süresince cep telefonlarını çantalarının içinde tutmaları gerekiyor.

Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis ağustos ayında yaptığı açıklamada, okulda cep telefonu kullanımına ilişkin kanıtların çok güçlü olduğunu söyledi.

"Dikkat dağınıklığından diğer önemli konulara kadar, cep telefonlarının gün boyunca okulda yeri olmadığı açıktır," dedi.

Letonya

Letonya'da 6. sınıfa kadar olan öğrencilerin 31 Mayıs 2025 tarihinden itibaren cep telefonu kullanmalarına izin verilmeyecek.

Ancak Letonya parlamentosu Saeima'dan yapılan açıklamaya göre, öğrenme sürecinin bir parçası olarak telefona ihtiyaç duyulduğunda istisnalar olabilir.

Lüksemburg

Eğitim bakanlığına göre 2025 Paskalya'sından itibaren akıllı telefonlar 11 yaşına kadar olan çocuklar için ilkokullarda yasaklanacak.

Liselerde ise öğrencilerin ders sırasında akıllı telefonları ile aralarında "fiziksel mesafe" olması gerekecek ve okullar ek sınırlamalar getirmekte serbest olacak.

Lüksemburg Eğitim Bakanı Claude Meisch yaptığı açıklamada, "Aşırı akıllı telefon ve sosyal medya kullanımının çocuklarımız üzerindeki etkilerinden endişe duyuyorum," dedi.

"Önemli olan dijital dünya ile gerçek hayat arasında doğru dengenin kurulması... Bu dengeyi sağlamak için net kurallara ihtiyacımız var. Evde, okulda, toplumumuzda," diye ekledi.

Finlandiya

Finlandiya hükümeti, mevzuatta değişiklik yapmayı planlıyor.

Eğitim ve Kültür Bakanlığı'na göre, önümüzdeki yıl kabul edilmesi planlanan bir öneri, öğrencilerin telefonlarını yalnızca öğrenme amacıyla ya da sağlık nedenleriyle kullanmalarına izin verilmesini öngörüyor.

Türkiye'de durum ne?

Milli Eğitim Bakanlığı, yeni düzenlemeyle sınıf içinde cep telefonu dahil tüm bilişim araçlarının kullanılmasını yasakladı.

2024-2025 eğitim öğretim yılı için okullarda telefon kullanımı konusunda genelge yayınladı. Genelgede, akıllı telefonların öğrencilerin dikkatini dağıttığı ve eğitimlerini öğretim sürecini olumsuz etkilediği belirtilerek, telefon kullanımına yasak getirildiği belirtildi.

Diğer ülkelerde bakıldığında, aralarında Danimarka, Kıbrıs, Bulgaristan ve Portekiz'in de bulunduğu bir dizi Avrupa ülkesi okullarda akıllı telefonlara bir tür kısıtlama getirmeyi düşünüyor ya da bazı sınırlamalar uyguluyor.

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü'nün (OECD) Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PISA) 2022 raporu, "okullarda telefon yasaklarının sınıfta dikkat dağınıklığını azaltmada etkili olduğunu" ortaya koyuyor.

Ancak raporda, OECD ülkeleri genelinde, yasak olan okullardaki öğrencilerin yaklaşık yüzde 30'unun akıllı telefonlarını günde birden fazla kez kullandıkları belirtilerek, "cep telefonu yasaklarının her zaman etkili bir şekilde uygulanmadığı" ifade edildi.

King's College London'dan Carter, İngiltere'de telefonları daha güvenli hale getirmek için düşünülen mevzuatın "mantıklı, gerekli ve iyi zamanlanmış" olduğunu düşündüğünü de sözlerine ekledi.

"Ancak 16 yaşından küçüklere eğitim amaçlı bir [alternatif] sunmazsak [ve] yerine başka bir şey koyamazsak akıllı telefonları yasaklayamayacağımızın farkına varmalıyız," dedi.

euronews