Bülent Şanlıkan'ın haberi

Ayasofya, Türkiye’yi ziyaret eden siyasi ve ruhani liderlerin vazgeçilmezi. 5 yıldır Doç. Haluk Dursun’a emanet. Üst düzey isimlere müze ziyaretleri sırasında tanıtımı İngilizce, Fransızca ve Arapça bilen Dursun yapıyor. İngiltere Kraliçesi II. Elizabeth, eşi Edinburg Dükü Prens Philip, ABD Başkanı Barack Obama, Papa 16. Benedikt, İrlanda Cumhurbaşkanı Mary McAleese’e, Japon Veliaht Prensi Mikasa gibi önemli isimlere Ayasofya’yı o tanıttı. Dursun, VIP konuklarla Ayasofya turlarını anlattı.

- ÖNCE TARİHİ BİLGİLER:

Devlet adamlarına girişte Ayasofya’nın tarihteki konumunu anlatırız. Ayasofya Doğu Roma eseridir. Türklerin İstanbul’a hâkim olmasının ardından Osmanlı kompleksine dönüşmüştür. Etrafı, imaretinden, medresesine, sebilinden mektebine kadar Osmanlı eserleri ile kuşatılmıştır. Bu ilk giriş cümlesidir. Kapıdan girmeden bir kere vurguluyoruz.

- ENGELLENEN SORU:

Girişte ‘Ayasofya müze mi? Cami mi? Kilise mi?’ sorusunu engelleyecek açıklamalar yapıyorum. ‘Burası 1453’e kadar kilise, 1453’ten 1935’e kadar cami, 1935’ten sonra müzedir ve ibadet edilmemektedir’ diyorum. Moskova patriği çok ilgiliydi. Ayasofya ile Ortodoks dünyasının, din adamlarının çok ilgili olduğunu söyleyebiliriz.

- JAPON PRENS İLGİNÇTİ:

Japonya Veliaht Prensi Mikasa ilginçti. Sadece Ayasofya ile yetinmedi, İstanbul gezisi de yaptırdım. Su mahzeninden, 3. Ahmet Çeşmesi’ne kadar su kültürü gezisi yaptık. Sıra dışı biriydi.

- BAKAN ÖLÜM KÜLTÜRÜYLE İLGİLENDİ:

5 Osmanlı padişahı buraya defnedildi. Aynı zamanda Ayasofya’da ‘Osmanlı Ölüm Kültürü’ müzesi de var. Japon Dışişleri Bakanı bununla çok ilgilendi. Ayasofya’da bir de su kültürü malzemesi var. Osmanlı’daki su kültürünün buraya nasıl geldiğini anlatıyorum.

- PAPA İLAHİ MESAJA DİKKAT ETTİ:

Papa 16. Benedikt kubbedeki yazılara dikkat etti. Burada hem Hz. İsa’nın havarilerinin ve azizlerin mozaikleri hem Hz. Muhammed’in ve sahabenin hat levhaları var. İki peygamberin arkadaşları aynı mekânda buluşmuş. Bunun başka örneği yok. Aynı kubbede hem Müslümanlar hem Hıristiyanlar birliği vurgulamışlar. Papa bununla çok ilgilendi. Papa, ‘Burada ne yazıyor’ diye sordu. ‘Allah, yer yüzü ve göklerin nurudur’ dedim.

‘KEDİLERİ SEVEBİLİR MİYİM’ DEDİ

Dursun, Obama ziyaretinin detaylarını da şöyle anlattı: Obama sadece müzenin içini gezmekle kalmadı, programda olmamasına karşın başbakanımız ile birlikte meydana çıktık. Sultanahmet Meydanı’nı anlattım. Sultanahmet Camii’ne kadar gittik. Obama’ya, İstanbul’da kadınların su kültürü ve vakıf kültürü içerisindeki eserlerini anlattım. İlgisini çekti. Bir de kediler tabii ki. Ayasofya’da yaşayan bir kedi familyası var. Obama’ya onların Bizans’tan miras kaldığını söyledim. ‘Sevebilir miyim?’ dedi, Ben de ‘dokunabilirsiniz’ yanıtını verdim.

HANGİSİ ÖNDE NAMAZ KILARDI?

Ayasofya'nın son VIP konuğu, Almanya Başbakanı Angela Merkel’di. Dursun, Merkel’li geziyi anlattı: Pek çok soru yöneltti. Anlattıklarımı şaşkınlıkla dinledi. Sultan ve imparatorun farklı zamanlarda Ayasofya’yı merasim mabedi olarak kullanmalarını ilginç buldu. Sultan-imam ilişkisini merak etti, hangisinin önde namaz kıldığını sordu. Camide imamın, dışarıda sultanın önde olduğunu söyledim. Din adamlarının fetva verebildiğini, padişahın bu konuda hitabi olarak yetkili olduğunu anlattım. 

En son Sultan Abdülmecid ve o dönem restorasyonu yürüten İsviçreli mimar Fossati’nin gördüğü, sıva ve metal maskeyle kapatılan 700 yıllık 6 kanatlı melek figürünün çok ilgi çektiğini belirten Dursun, “Meleği önce biz gördük, ilk makası biz aldık. Somali Kültür Bakanı yukarı kadar çıkıp inceledi. Romanya Kültür Bakanı iskeleye çıkıp baktı” dedi.

- ARTIK SATIŞ VE SERGİ YOK:

İç narteks bölümündeki satış ünitelerinin kaldırılacağını ilk kez açıklayan Dursun, “Mağazalar tamamen kapatılarak dış narteks bölümüne aktarılacak. Burası bir sergi mekanı değil, burası bir mabet, ilahi bir yapı” diye konuştu. 

Akşam