Çarşı kültürüne uluslararası bakış

Çarşı kültürüne uluslararası bakış

Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından Tarihi Kentler Birliği (TKB) ve Çekül Vakfı işbirliğiyle düzenlenen ‘Uluslararası Osmanlı Coğrafyasında Çarşı Kültürü Sempozyumu’ başladı.

Hüseyin Hiçdurmaz'ın haberi

BURSA–Sempozyumda, Bursa örneğinden hareketle Anadolu çarşılarının yanı sıra, Kırım’dan Üsküp’e, Bosna’dan Irak ve Mısır’a kadar geleneksel çarşılar tüm yönleriyle ele alınacak.

Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin, tarihi ve kültürel mirasın ayağa kaldırılması çalışmalarının yanı sıra Bursa’nın değerlerinin uluslararası platformda tanıtılması amacıyla düzenlendiği ‘Uluslararası Osmanlı Coğrafyasında Çarşı Kültürü Sempozyumu’ Tayyare Kültür Merkezi’nde (TKM) başladı. Tarihi Kentler Birliği ve Çekül Vakfı’nın işbirliğinde düzenlenen sempozyum öncesi, yurtiçinde tarihi çarşıların tanıtıldığı sergi gezildi. Sempozyumun açılış törenine Bursa Valisi Şahabettin Harput, Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Altepe, Samsun Büyükşehir Belediye Başkanı Yusuf Ziya Yılmaz, Kars Belediye Başkanı Nevzat Bozkuş, Yıldırım Belediye Başkanı Özgen Keskin, Çekül Vakfı ve TKB Danışma Kurulu Başkanı Prof.Dr. Metin Sözen ile Türkiye’nin yanı sıra Kırım, Bosna, İran, Suriye, Bulgaristan, Tunus, ve Ukrayna’nın çarşılı kentlerinin temsilcileri katıldı.

“Çarşı Kültürü Bursa’da oluştu”

Sempozyumun açılış töreninde konuşan Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Altepe, pek çok kültürel değer gibi çarşı kültürünün de Bursa’dan dünyaya yayıldığını söyledi.

Osmanlı’nın Bursa’yı fethiyle birlikte kentin surlar dışına inşa edilmeye başlandığı süreçte ilk çarşılardan örneklerin de görülmeye başlandığını kaydeden Başkan Altepe, “Osmanlı İmparatorluğu’nun kuruluşuna ev sahipliği yapan ve o büyük medeniyetin kültürel, ticari ve mimari eserlerinin ilk örneklerine sahip olan Bursa, çarşı kültürünün de oluştuğu bir yerdir. Bir dönem kentlerin ve hatta devletlerin ekonomik güçlerini ifade eden geleneksel çarşılar, bugün, modern alışveriş merkezlerine rağmen gücünü ve etkinliğini sürdürmektedir” dedi.

“600 yıl önceki ruhu yaşatmaya çalışıyoruz”

Bursa’da tarihi ve kültürel mirasın ayağa kaldırılarak gelecek kuşaklara emanet edilmesi noktasında Büyükşehir Belediyesi olarak her türlü fedakarlığı yaptıklarını dile getiren Başkan Altepe, tarihi eserleri ayağa kaldırma ve korumanın ötesinde onlara fonksiyon kazandırdıklarını kaydetti. Yurtdışındaki birçok tarihi yapının turistik amaçlı olarak kullanıldığını hatırlatan Başkan Altepe, “Ancak o yapılarda ruh yok, insan faktörü yok. Biz restore ettiğimiz çarşı ve hanların 600 yıl önceki fonksiyonlarını bugünde sürdürmelerini ve canlılığını korumalarını istiyoruz. Bu nedenle de 600 yıl önce bir eser ne işlev görüyorsa, bugünde aynı işlevini sürdürüyor” diye konuştu.

Başkan Altepe, düzenlenen bu sempozyumda Osmanlı coğrafyasındaki çarşıların tüm yönleriyle bilimsel olarak ele alınacağını ve bundan sonra yapılacak olan çalışmalara da ışık tutacağını vurguladı.

“Milletleri kültürleri ayakta tutar”

Vali Şahabettin Harput ise, milletleri ayakta tutan en önemli unsurların kimlikleri ve kültürleri olduğunu ifade ederek, “Kültürünü kaybeden milletler yok olmaya mahkumdur. Bu bağlamda Bursa’nın en belirgin vasfı da tarih, kültür ve medeniyetler şehri olmasıdır. Bu tarihi ve kültürel değerlere sahip çıkmak, korumak ve onları asırlar sonrasına intikal ettirmek bizim en önemli görevimiz. Özellikle son dönemde ülkenin 4 yanında tarihi eserlere önem verilmesi ve sahip çıkılması bu anlamda toplumsal bilincin oluştuğunun bir göstergesidir. Bunun yanında tarihi çarşı ve mekanları sadece ticari hareketliliğin olduğu yerler olarak değil, sosyal ve kültürel paylaşım mekanları olarak görmek gerekir” dedi.

“Bursa İstanbul için iyi bir örnek”

Çekül Vakfı ve TKB Danışma Kurulu Başkanı Prof.Dr. Metin Sözen ise Bursa’da tarihi ve kültürel mirasın ayağa kaldırılması yönünde son yıllarda yapılan çalışmalara değindi. Bu toplantıların ilkinin kalelerle ilgili olduğunu hatırlatan Prof.Dr. Sözen, “Kale düşerse kent düşer diyerek yola çıktık. O dönemde ‘Bursa’da kale nerede?’ dediğiniz zaman görmek mümkün değildi. Ancak surlarda yapılan çalışmalarla Bursa kalesinin izleri ortaya çıkmaya başladık. Şimdi çarşılar diyoruz ve önümüzdeki yıl ise mahalleleri işleyeceğiz. Kale, çarşı, mahalle üçgeninde kentlerin nasıl şekillendiğini göreceğiz. İstanbul’da kapalı çarşı ve çevresinin düzenlenmesi noktasında uzun zamandır çalışma yürütüyorum. Bu konuda özel yasa çıkarılmasını istedik ama bir sonuç alamadık. Çarşıların korunması ve tarihi dokuya zarar verilmemesi noktasında Bursa, İstanbul için güzel bir örnek oluşturuyor” diye konuştu.

Başkan Altepe, sempozyuma ve tarihi mirasın korunmasına yönelik katkıları nedeniyle Prof.Dr. Sözen’e günün anısına bir plaket verdi. Sempozyum, ‘Osmanlı ekonomisinde çarşı’ konulu oturumla başladı.