İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün (HRW) yayımladığı rapor, Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde, Uygurların ve diğer etnik azınlıkların yaşadığı köylerin isimlerinin kültürel kimliklerinden uzaklaştırılacak şekilde değiştirildiğini ileri sürdü.

Norveç merkezli Uygur Hjelp (Uygurlara Yardım) Örgütü ile işbirliği içinde hazırlanan raporda, "Sincan'da yaklaşık 630 köyün adında, İslâm dinine ya da Uygurların kültür ve tarihine yapılan atıfları ortadan kaldırmak için değişiklik yapıldığı" iddia edildi.

Çin Ulusal İstatistik Bürosu tarafından 2009-2023 yıllarında listelenen 25 bin Sincan köyünün isimlerinin karşılaştırıldığı rapora göre, geleneksel bir Uygur yaylı çalgısı olan "dutar" ya da türbe anlamına gelen "mazar" gibi kelimeler köy isimlerinden çıkarıldı ve yerlerine Çin Komünist Partisi'nin (ÇKP) belgelerinde sıklıkla kullanılan "mutluluk", "birlik" ve "uyum" gibi kelimeler eklendi.

Köy isimlerinde "hoca", dervişlerin barındığı yer anlamına gelen "haniça" ve aşık, ozan anlamına gelen "bahşi" gibi kültürel ve dinî ifadeler kaldırılırken, Uygurların tarihine ya da Çin Halk Cumhuriyeti'nin 1949'daki kuruluşundan önceki bölgesel yönetimlere ve topluluk liderlerine yapılan atıflar da çıkarıldı.

Rapordaki örnekler arasında, adını 13. yüzyılda yaşamış İranlı bilgin ve şair Kutubuddin el-Şirazî'nin türbesinden alan ancak 2018'de Gül Çiçek köyü olarak anılan Kaşgar'daki Kutubiddin Mezar köyü de vardı. Benzer şekilde Karakaş ilçesine bağlı Dutar köyü de 2022 yılında Kızıl Bayraklı köyü olarak yeniden isimlendirilmişti.

Köy isimlerindeki değişikliklerin çoğu, Sincan'daki Uygurlar ve diğer etnik azınlıklara yönelik baskının en yoğun olduğu 2017 ile 2019 yılları arasında yapıldı.

gzt