Dr. Hülya Caner'in yazısı:

Türkiye'de erişkinlerde diyaliz ve böbrek nakli gerektiren kronik böbrek hastalıklarının nedenlerinin başında çocukluk çağında geçirilen, zamanında teşhisi ve tedavisi yapılmamış idrar yolu enfeksiyonları olduğunu biliyor musunuz?
Çocukların % 1-2'sinde görülen idrar yolu enfeksiyonları, ciddiye alınması gereken en önemli sağlık sorunlarından biri. Özellikle küçük çocuklarda böbrek henüz gelişmekte ve çok hassas bir organ olduğundan, enfeksiyondan hasar görme ihtimali çok yüksektir. Bu hasarlı dokular ise ileride böbrek yetmezliğine bile yol açabilir. İdrar yolu enfeksiyonu, çocuklarda üst solunum yolu enfeksiyonlarından sonra en çok görülen hastalıktır. Özellikle böbrekteki enfeksiyonlar, böbrekte kalıcı hasar oluşabilmektedir. Eğer enfeksiyon böbrekte ise hasar oranı % 43'e kadar çıkabilmektedir. Bu kalıcı hasarın önlenmesinin tek yolu da enfeksiyonun erken tanısı, uygun ve erken tedavisidir.

ÇOCUKLARDA İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARININ BELİRTİLERİ NELERDİR?

İdrar yolu enfeksiyonu çocuklarda karın ağrısı, sık idrar yapma, bulantı, kusma, ateş, titreme, iştahsızlık, gece ve gündüz altını ıslatmaya başlama, idrarın bulanık ve kötü kokulu olması gibi belirtilerle kendini gösterir. Ancak çocuğun yaşı küçüldükçe teşhis zorlaşır. Bebeklerde sadece huzursuzluk, ateş ve iştahsızlık ile ortaya çıkabilir. Özellikle nedeni belli olmayan ateş küçük çocuklarda görülüyorsa, mutlaka idrar yolu enfeksiyonu yönünden araştırılmalıdır. Ateş, her yaşta böbrek enfeksiyonlarını düşündüren önemli bir bulgudur.

ÇOCUKLARDA İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARININ NEDENLERİ NELERDİR?
Bağırsaklarda normal olarak bulunan bazı bakteriler, çocuklarda idrar yolu enfeksiyonundan en sık sorumlu tutulan mikroorganizmalardır. Bakteri mesaneye girerek aşağıdan yukarı doğru ilerler. Kız çocuklarında idrar yolu enfeksiyonunun daha sık görülmesinin en önemli nedeni, kızlarda bakterilerin mesaneye ulaşabilmesi için kat edilen yolun kısa olmasıdır. Sentetik iç çamaşırlarını, bu bölgede kaşıntıya yol açan kıl kurdu, şampuanlar, banyo köpükleri tahriş edici nedenlerdir. Erkek çocuklarda ise sünnet derisi altında toplanıp yapışan bakteriler enfeksiyonun bir kısmından sorumlu tutulmaktadır. Dolayısıyla sünnetli çocuklarda idrar yolu enfeksiyonu, sünnetsiz olanlara göre % 20-30 daha az görülmektedir. Gereksiz yere kullanılan antibiyotikler de idrar yolu enfeksiyonunu kolaylaştırmaktadır.

İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARINDAN KORUNMAK İÇİN NELER YAPILABİLİR?

Çocukların bol su içmesne özen gösterilerek, günde 3-4 kez idrar yapmaları teşvik edilmelidir. Banyo sırasında genital bölgeleri sabun veya şampuanla değil, su ile yıkanmalıdır. Banyo süresi ne olursa olsun sonrasında idrar yapmaları hatırlatılmalıdır. Çocuklara sık sık çamaşır değiştirme alışkanlığı kazandırılmalı, ıslak mayo ile kalmaları önlenmelidir. Kalabalık ve temiz olmayan havuzların bağışıklık sistemi tam olarak gelişmemiş çocuklar için tehlikeli olduğu unutulmamalıdır.

***

Anne sütü, idrar yolu enfeksiyonlarını önlüyor

Anne sütünün idrar yolu enfeksiyonlarına karşı koruyucu etkisinden söz eden yayınlar dikkat çekmektedir. Anne sütünde bulunan koruyucu antikorlar, o bölgedeki mikroorganizmaların yapışmalarına engel olmaktadır ki, bu durum enfeksiyonun başlaması için ilk adımdır. Ayrıca anne sütündeki 'laktoferin' adlı protein, bakteri, virüs ve mantarları öldürme özelliğine sahiptir. Yine anne sütündeki 'oligosakkaritler' mikroorganizmaların bağlandığı yere bağlanarak yapışmaya engel olurlar. Anne sütü ile beslenmenin yenidoğanlarda hem üst solunum yolu hem de idrar yolu enfeksiyonunu azaltıcı etkisi vardır.

***

Sünnet önemli

Ateşli idrar yolu enfeksiyonu geçiren bir yaşından küçük erkek çocukların % 92'sinin sünnetsiz olduğu bulgusu da idrar yolu enfeksiyonunu önlemede sünnetin rolünü gösteriyor.

Zaman