Demir madeni için Kur’an’da bahis var. Hadid suresinin 25. ayetinde meâlen;”….Biz demiri de indirdik, onda hem kuvvet ve şiddet hem de insanlar için faydalar vardır” denilmektedir.
İndirmek anlamında olan (enzelna=indirdik) kelimesi ile ifade edildiği için bu ayetin ifade ettiği mânâ merak sebebi olmuş.
Demir yer altından çıkarılıyor. O zaman çıkarılma kelimesi olan (ahraçna=çıkardık) kelimesi kullanılmalıydı diye sorulmuş.
Bu soruya Bediüzzaman Said Nursi Risale-i Nur’da orijinal, güzel ve farklı bir cevap vermektedir.

Özetle, demirin nimetiyet cihetinden izah getirerek Rahmet tecellisi olarak yorumlamaktadır.
Diğer bir yorum da, yer küresi yuvarlak olduğu için aşağı-yukarı kavramının izafi (göreceli) olduğuna dikkat çekmektedir. Örneğin Amerika kıtasına göre Türkiye üstte mütâlâ edilebilir denilmektedir.

Medeniyet ve bilişim teknolojilerinin olmazsa olmaz malzemesi demirdir. İnsaniyetin gelişim süreçlerinde de demirin hayata girmesi çok önemli dönüm noktasıdır.
Hazreti Davut (a.s)’ın mucizesi her peygamberin mu’cizesi gibi teknolojinin nihayet sınır seviyesidir. Zira Hz. Davut (as) demiri bugünkü gibi ısıtarak değil soğuk haliyle eliyle hamur gibi erittiğini Sebe suresinin 10. ve 11. ayetlerinden öğreniyoruz.

Bu yazımızda demir metalinin sıradan alet-edavattan öte özellikle bilişim teknolojisi içindeki yeri hakkında farkında olmadığımız bazı detayları paylaşmak istiyorum.
Demir elementinin özelliği olan manyetiklik yani mıknatıs özelliğinden ne kadar geniş bir alanda istifade edildiğini bilseniz şaşarsınız.
Demirin manyetik özelliği demir atomunun elektron dizilişine dayanmaktadır.
Genel olarak elementlerin atom çekirdeği etrafında hem kendi ekseni hem de çekirdek etrafında bir yörünge üzerinde dönen her elektron etrafında manyetik bir alan yayar. Bu elektronların bir kısmı sağa bir kısmı sola dönerek çekirdek etrafında dönüş yaparken birbirlerinin manyetik alanlarını ifna ederler.

Ancak demir atomunda sağa dönen elektron sayısı sola dönenle eşit sayıda olmadığı için demir atomu manyetik özelliğe yani mıknatıslık özelliğine sahip olması yaratanın kurgusu ile tayin edilmiştir. İşte demir atomundaki elektronların dönüş farklılığından dolayı o kadar büyük nimetlere vesile oluyor ki saymakla bitmez.
Demire manyetik özellik kazandıran elektronun etrafında yaydığı manyetik alandır.
Manyetik alana demirin ruhu denilebilir. Çünkü manyetik alanın mahiyeti ruhun mahiyeti gibi henüz keşfedilebilmiş değildir. Manyetik alanın etkisinden sayısız cihaz yapılabilmekle birlikte mahiyeti pozitif bilimin somut ölçü araçları ile boyutu, ağırlığı, hacmini tanımlayan bir kıyas yoktur.

Uygulamadan birkaç örnekle demirin nimetiyetini anlamaya çalışalım.
•Dünya büyük bir mıknatıstır. Mıknatısların “N” ve “S” kutupları vardır. Bu iki kutup özellik yine demir molekülünün özelliğine dayanır. Her demir molekülü düzenli sıralandığı zaman başlı başına bir mıknatıstır. Manyetik alan içine alınan demir daimi mıknatıs olarak kullanılır. Yön aracı olan pusula iğnesi bir mıknatıstır. Mıknatıs iğnesi olan mini mıknatısın “S” kutbu büyük bir mıknatıs olan Dünya küresinin “N” kutbu tarafından çekilir ve dolayısıyla “N” (North=Kuzey) kutbunu gösterir. Kuzey güney esas alınarak yön açıları belirlenir.

•Elektrikli cihazların büyük bir kısmı demirin manyetik özelliğinden faydalanılarak yapılmışlardır.
•Elektrik akımı geçen kablo etrafında mutlaka bir manyetik alan meydana gelir. Manyetik alanın en iletim ortamı da demir elementidir.

•Elektrik akımının manyetik etkisi ve demirin manyetik özelliğinden faydalanarak, tüm elektrik motorları, elektrik üreten jeneratörler, umum elektronik cihazlarda içinde demir kullanılan bir aparat vardır.

•Trafolar olmasa elektrik enerjisinin uzaklara nakli çok zor ve pahalı olurdu. Elektrikte gerilimin yükseltilip, düşürülerek her alanda kullanılabilmesi trafolar aracılığı ile mümkün olur. Trafonun temel malzemesi ise demirdir.
•Telsizle iletişim, telekomünikasyon sistemleri, radyo-tv dalgalarının verici ve alıcıları içinde manyetik özellikle çalışan sistem elemanlarının başında demir bulunmaktadır.

•Bilindiği gibi demir sadece, balta, bıçak, inşaat demiri, demir doğrama malzemesi değil, en son teknolojilerin, özellikle bilişim teknolojileri olan bilgisayarların temel elemanlarının içinde yer almaktadır.
•Önceleri teyp kasetlerinin bantları, sonraları, CD, flashdisk gibi bilgi depolama araçları, kredi kartları, kimlik kartlarının ana elemanı olan “chip” denilen tüm elektronik devre elemanlarında bilgi depolama alanı manyetik alandır.

•Dijital teknolojinin esası, her türlü bilgi elektriğe, elektrik akımının manyetik özelliği de manyetik alan özelliğine dönüştürülüp incir çekirdeği büyüklüğündeki manyetik alana sığdırılabilmektedir.
•Sonuçta manyetik alan denilince yol mutlaka demirin özelliğine dayanıyor. Cebinizde taşıdığınız manyetik kartların temelinde yine demirin manyetik özelliğinden bir şeyler bulunmaktadır
•Demirin nimetiyet ciheti saymakla bitmez. Nimetiyet yüce bir makamın, Rahmetin tecellisi olması hasebiyle (enzelna=indirdik) tabirinin ne anlama geldiğini Risale-i Nur vasıtasıyla öğreniyoruz. Süphanallah!!!  Elhamdülillah!!! Ve Allahüekber!!! demenin anlamını daha iyi anlıyoruz.

Evet demirin ruhu manyetik özelliğidir. Manyetik alan ruha benzer. Mahiyetinin tanımı yoktur ama tezahürü ortada.
Madde inceldikçe hayatın daha etkin tezahür ettiği görülmektedir. Atom çekirdeğinde dercedilmiş kuvvelerden biri olan elektro manyetik kuvvet ve elektron etrafındaki manyetik alanın demirde dışa yansıması ile neler oluyormuş neler. İşte demirin ruhu denilebilir.
Sosyal hadiselerde meydana gelen hızlı değişimlerin zihinlerimizde ve kalplerimizde estirdiği fırtınalardan nazarları tefekküre vesile olabilecek bir dünyaya çevirmekte faydalı olacağını düşünebiliriz.
Hayırlı haftalar dileği ile…