Denizde bir atığın, oluşturduğu kötü görüntüden çok daha büyük zararları var. Deniz kirliliği birçok canlı türünün sağlığını olumsuz etkiliyor. Hatta onların ölümüne bile sebep olabiliyor. Bu canlıların başında da beslenen, dinlenen, üreyen ve göç eden balıklar geliyor…

Balık sağlığını olumsuz etkileyen faktörleri, balıklarda en sık görülen sağlık sorunlarını ve nasıl önlenebileceğini İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi Su Ürünleri Yetiştiriciliği ve Hastalıkları Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tülay Akaylı’ya sorduk.

Balık sağlığını en çok etkileyen faktörler neler?

“Balıklar poikilothermik yani soğuk kanlı canlılar olmaları nedeniyle kendi vücut sıcaklıklarını kontrol edemezler. Bu nedenle içinde bulundukları akuatik çevrenin sahip olduğu ekolojik faktörler balıkların anatomi ve fizyolojileri üzerinde oldukça etkilidir.

Doğadaki ve kültür balıklarının sağlığını en çok etkileyen faktörler, çevreden kaynaklanan nedenlere bağlı olarak gelişen hastalık sebepleridir. Akuatik hayvanlar, algler, mikroorganizmalar gibi biyolojik faktörler ise hastalık çıkışına neden olan ikinci önemli sebebi oluşturmaktadır.”

Deniz kirliliği ve atıklar balık sağlığını nasıl etkiler?

“Deniz çevresinin kalitesini düşüren birçok potansiyel kirletici vardır. Deniz ortamına doğal, endüstriyel, evsel vb. kaynaklardan atılan organik veya inorganik kökenli kirleticiler suyun oksijen seviyesini düşürdüğü gibi balıklar için toksik etki yaparak ani ve kitlesel ölümlere sebep olabilir.

Petrol ürünleri, fenollü dezenfektanlar gibi endüstriyel atıklar ve evsel atıklar da balık etinde kötü kokuya ve yüksek ölümlere neden olmaktadır.”

Balıklarda en sık görülen sağlık sorunları neler?

“Balıklarda kirliliğe bağlı olarak en çok paraziter hastalıklar görülebilir. Sudaki bakteri yoğunluğu da hastalıklara sebep olan bir diğer nedendir. Özellikle Aeromonas, Pseudomonas ve Vibrio türü bakterilerin neden olduğu bakteriyel hastalıklar karşımıza çıkmaktadır.

Balıklarda strese sebep olan oksijen yetersizliği, sıcaklık artışı, aşırı avlanma ve yoğun stoklama, suda kirleticilerin bulunması gibi faktörler de sağlık problemlerine yol açarak ölümlere sebep olabilir. Balıklarda hastalıklara bağlı olarak büyümede yavaşlama veya zayıflık görülebilir."

Potansiyel sağlık sorunlarının önüne geçmek için neler yapılabilir?

“Balık sağlığı konusunda uzman su ürünleri ve su bilimleri mühendisleri tarafından yetiştiricilik koşullarındaki balıklarda görülen bu hastalıkların teşhisi, kontrolü ve tedavisi yapılmaktadır. Ancak tatlı su ve denizde doğal olarak bulunan balık türlerinde görülen hastalıkların kontrolü ve tedavisi oldukça zordur. Buralarda çevresel kirleticilerin suya atılmasının engellenmesi çok önemlidir. Evsel ve endüstriyel atıkların doğal sulara verilmemesi hayati önem taşır. Dolayısıyla halkın ve belediyelerin bu konuda bilinçlendirilmesi, evsel ve endüstriyel kökenli atıkların sulara atılmasının önlenmesi ve denetim yapılması şarttır.”

TRT HABER