Kur’an’ın bütün sure ve ayetlerinin nüzul sebebi yoktur. Bir kısmının vardır, önemli bir kısmının da yoktur. (bk. Merkezu’l-Fetva, Rakam: 3633)

- İslam alimleri şöyle bir kuralı kabul etmişler:

“Kur’an’dan alınması gereken derslerde, ilgili ayete mahsus nüzul sebebine değil, lafızlarının umum ifade eden geniş manalarına itibar edilir.”

- İnsanları hak yoluna yönlendirmek için gelen Kur’an’ın özellikle ahkâmla ilgili ayetlerinde özel bir sebebin bulunması büyük önem arz etmektedir. Çünkü, vuku bulmuş bir olayı aydınlatmak üzere indirilen ayetlerin ilgili mesajları daha kuvvetli, daha tesirli olur. Zira, bu durumda, ilahi hüküm ile ortadaki gerçekler birleşir. İlim ve amel, nazari bilgi ile uygulamadaki tatbikat birbirini teyit eder, güçlendirir.

- “Eğer ilgili sebep olmasaydı, ilgili hüküm olmaz mıydı?” şeklindeki bir sorunun fazla bir anlamı yoktur. Çünkü, her şeyden önce bu soru bir faraziyeye, olması imkânsız bir tasavvura dayalı bir hayal ürünüdür. Zira, olanlar, mazidir, geçmiştir, ilahi takdir içinde tatbik edilmiştir. Bunun tersinin vuku bulması mümkün değildir.

Kaldı ki, kâinat çapında “sebep ile müsebbep=sebebe bağlı olarak var olan şeyler” Allah’ın ezeli ilminde birlikte bulundukları gibi, Kur’an’da yer alan nüzul sebepleri ile, ilgili ayetlerin hükmü de aynı şekilde Allah’ın ezeli ilminde birlikte yer almıştır. Hiç bir şey Allah’ın ilminin dışına ve ona aykırı olmayacağına göre, bu hayali tasavvur da havada kalmaya mahkumdur.

Bununla beraber, Allah yüzlerce ayeti sebepsiz/nüzul sebebi (en az bizim bildiğimiz bir sebep) olmadan indirdiği gibi, “sahabenin namazda yanlış yapmaları” olmasaydı, “şarabı yasaklayan ayetin bu hüküm” yine de konulacaktı.

Kaldı ki, şarabın/içkinin yasaklanması dört safhada tahakkuk etmiştir. “Sarhoş olarak namaz kılma” olayı, bu safhaların ne ilkidir, ne de sonuncusudur..

Tekrar edelim ki, nüzul sebebinin hikmetlerinden önemli bir hikmeti, toplumda meydana gelen bir problemi çözmektir. Çünkü, önemli bir problemi çözen bir hükmün kalplerdeki tesiri oldukça fazladır.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet