Öncelikle İbraniceden, Yunancaya daha sonra da İngilizceye çevrilen yeni ahitte Paraklit; danışman, yardımcı, cesaretlendirici, savunucu olarak tercüme edilmiştir. Kilise; Paraklit'i Kutsal Ruh olarak tanımladı. Birinci asrın Yahudi ve Hristiyan anlayışında, "Paraklit"in Kutsal Ruh'un varlığını ve peygamberliğin yeniden doğuşunu da iddia ettiği savunulmaktadır. (1) Bu sebeple bu yazımızda paraklit hakkındaki sıkça sorulan sorulardan dört tanesinin cevabını vereceğiz.

1- Paraklit veya Faraklit (Latince paracletus, Yunanca: παράκλητος (Parakletos) ne demektir?

İslami kaynaklarda faraklit şeklinde yer alan bu kelimenin aslı Grekçe'dir. Latince'ye paracletus olarak geçen kelime parakalô fiilinden gelmektedir ki "yanına çağırmak " demektir. Kilise dilinde ise "teselli etmek" anlamında kullanılmıştır. Parakletas da "yardıma çağrılan müdafaa eden, şefaatçi", kilise dilinde "teselli veren" gibi anlamlar taşımaktadır (H. Lesêtre, “Paraclete”, DB, IV/2, s. 2118.) Yahudi din bilginleri bu kelimeyi "yardım eden, savunan, elçi ve aracı" şeklinde anlarken bir yahudi filozofu olan Philo "savunucu, aracı" manasında kullanmış­tır (Kaufmann Kohler, “Paraclete”, JE, IX, 514-515.) (2)

Ayrıca, Yeni Ahit'in bazı İngilizce çevirilerinde Tesellici (Comforter) ya da Yardımcı/Tavsiyeci (Advocate) olarak çevrilmiştir. Sözcük antik Yunanca'da mahkemede yardım eden kişi anlamında da kullanılmıştır. (3)

2-Paraklit kelimesinin kökenini dil bilimi açısından analiz eder misiniz?

Bu konuda Abdulahad Davud şöyle demektedir: “Paraklit kelimesi ‘Periqlytos’ kelimesinin bozulmuş şeklidir. ‘Periqlytos’ gerek etimolojik, gerekse lugat anlamı itibariyle ‘şanı yüce, övülmeye layık olan’ demektir. Bu hususla ilgili şahidim Alexandre’nin “Dictionnaire Grec Français” isimli eseri olup kelimeyi şöyle açıklar: Bu birleşik isim ‘Peri’ ön eki ile övmek kökünden türeyen ‘kleotis’ kelimesinden mürekkeptir. Bu kelime Arapça’da en meşhur, en çok öven, şanı en yüce olan ‘Ahmed’ kelimesinin tam karşılığıdır. Burada halledilmesi gereken tek mesele Hz. İsa tarafından kullanılan bu ismin Arami dilindeki aslını bulmaktır.” (4)

3-Hristiyanlar paraklitin Kutsal Ruh bazıları da şeytan olduğunu söylüyorlar siz neden öyle düşünmüyorsunuz?

Bu sorunun cevabını birkaç madde halinde açıklayabiliriz:

a-Yuhanna incilde paraklit, Gerçeğin Ruhu şeklinde tercüme edilen kısımlardaki Gerçeğin Ruhuna işaret eden zamirlerin hepsi erildir. Oysa Ruh eril değildir. Nitekim Yunancada kullanılan zamirler eril, dişil, cansız ve cinsiyetsizdir. Bu durumda burada işaret edilen Kutsal Ruh olsaydı cinsiyetsiz zamirin kullanılması gerekirdi. Eril zamirin kullanılması O’nun eril bir şahsa işaret etmesi demektir. (5)

b- İncil, “Ben de Baba'ya yalvaracağım ve o size başka bir Paraklit gön­derecektir." (İncil-Yuhanna: 14/15-16) demektedir. Kutsal Ruh’un gelmesi için “İsa’nın gitmesine” (Yuhanna 16: 7-8) gerek yoktur. Çünkü Hıristiyanlığa göre Kutsal Ruh, Hz. İsa’dan önce de sonra da ve her zaman peygamberler ve inananlarla birliktedir. Bunun yanında Paraklit’in, Yuhanna’da zikredilen“onlara her şeyi öğretmesi” (14: 26), “İsa’nın söylediklerini haber vermesi” (15: 26), “dünyayı suçlu olduğuna ikna etmesi” (16: 7-8) gibi özellikleri de onun, insanlarla birlikte yaşayan, insanların kendisini gördüğü ve sözünü işittiği bir insan ve peygamber olmasını gerektirir.

c- Yuhanna İncil’inde geçen Paraklit’in, Kutsal Ruh diye açıklanmaya çalışılmasını eleştiren Prof. Dr. Maurice Bucaille, bu anlayışı reddederek Paraklit’in (Parakletos) Hz. İsa’dan sonra gelecek, Hz. İsa gibi bir Peygamber olduğunu Yunan dili etimolojisine dayanarak şöyle açıklar: “Burada öne sürülen insanlara bildirme işi hiçbir surette Kutsal Ruh’un işlerinden olan bir ilhamdan ibaret değildir. Aksine kendisini belirleyen Yunanca kelimedeki yayma kavramı sebebiyle, onun açıkça maddi bir niteliği vardır. Şu halde Yunanca ‘Akouo’ ve ‘Laleo’ fiilleri bir takım maddi işleri ifade ederler ve bu fiiller ancak işitme ve konuşma organlarına sahip bir varlıkla ilgili olabilirler. Dolayısıyla bu fiilleri Kutsal Ruh’a uygulamak mümkün değildir. (6)

d- Yuhanna Birinci Mektub. 2/1’de parakletos kelimesi Yuhanna tarafından şefaatçi anlamında yani İsa Mesih’in günah işleyen kişileri Tanrı’nın önünde savunacağı ya da onların avukatı olacağı anlamında kullanılmıştır.

e- Yuhanna İncil 16/13’de “Ne var ki O, yani Gerçeğin Ruhu gelince, sizi tüm gerçeğe yöneltecek. Çünkü kendiliğinden konuşmayacak, yalnız duyduklarını söyleyecek ve gelecekte olacakları size bildirecek.” Denmektedir. Babda geçen “tüm gerçeğe yöneltecek” ifadesi kutsal ruh kabul edildiğinde şu soru ortaya çıkar. Hz. İsa’dan(as) sonra insanlık âleminin ırkçılık, emperyalizm, uyuşturucu, alkol, kumar vs. problemlerine kutsal ruh bir çözüm önerisi getirebilmiş midir? Ayrıca yine burada geçen duymak, söylemek ifadeleri ruha değil insana yöneliktir.

d-Paraklit kelimesi hiçbir İncil tefsirinde veya ilgili sözlüklerde “şeytan” olarak anlamlandırılmamıştır.

Tarih, özyapı ve farklı metinler açısından baktığımızda Yunanca “παράκλητος (parakletos) = Yardımcı / Savunma / Savunmak” kelimelerinin, herhangi bir papirüs ve el yazmalarında farklı bir anlamı mevcut değildir.

Sonuç olarak bu kelimenin başka anlamlarda ya da anlamı dışında kullanımı, ne ayetlerin yazıldığı tarih diliminde ne de sonrasında görülmemektedir. Herhangi bir dil bilgisel değişim de söz konusu değildir.

4-İlk devir Hıristiyanlarından Yuhanna İncilde geçen Paraklit/Periqlytos kelimesini Hz. İsa’nın (as) haber verdiği insan olarak anlayıp ortaya çıkan olmuş mudur?

Hristiyanlarca zındık sayılan, pek çok taraftarı bulunan bir mezhebin lideri, kendisinin, Hz. İsa’nın müjdelediği ‘övülmeye en çok lâyık kimse’ olduğunu söyleyerek, kendisinin ‘Periqlytos’ olduğunu iddia etmiştir. Bu sahte Periqlytos hareketinden, ilk devir hristiyanlarının, geleceği va’dedilen bu ‘hakikat ruhu’nu, belli bir şahıs ve Allah’ın son peygamberi olarak anladıkları sonucuna varılmıştır. (7)

Kaynaklar:
1- https://tr.wikipedia.org/wiki/Paraklit
2- https://islamansiklopedisi.org.tr/faraklit
3-http://tr.wikipedia.org/wiki/Paraklit
4- Davud, Abdulahad; Tevrat ve İncil’e Göre Hz. Muhammed, s. 276
5- Çanakkale Onsekiz mart Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2012/1, Cilt 1, Sayı 1 (Sayfa 11-25)
6- Tevrat, İnciller Kur'an-ı Kerim ve Bilim - Maurice Bucaille
7- Davud, Abdülahad, Tevrat ve İncil’e Göre Hz. Muhammed, s.291; ayrıca bkz: el-Hindî, Rahmetullah, İzhâru’l-Hakk Tercümesi, s.677; el-Cisr, Hüseyin, Risâle-i Hamîdiyye, s.60.