Hekim, astronom, yazar ve filozof İbni Sina’nın 11. yüzyılda Arapça olarak kaleme aldığı El-Kanun fi’t-Tıb (Tıbbın Kanunu) adlı eserinin 15. yüzyılda İrlandacaya çevrilmiş versiyonundan bir el yazması parşömen, başka bir kitaba kaplanmış halde bulundu.

İngiliz basınında yer alan habere göre, 1530’lu yıllarda Londra’da basılmış olan yerel yönetimlerle alakalı Latince bir cep kitabının kapağına katlanan parşömenin kırpılmış, katlanmış ve yapıştırılmış olduğu görüldü.

Dublin İleri Araştırmalar Enstitüsünde “Orta Çağ İrlanda Tıbbı” üzerine çalışmalar yürüten Profesör Aoibheann Nic Dhonnchadha, söz konusu parşömenin İbni Sina’nın Tıbbın Kanunu eserinin bir parçası olduğunu doğruladı.

Bu bulgunun Tıbbın Kanunu’nun İrlandacaya çevrildiğinin ilk göstergesi olduğunu belirten ve Cork Üniversite Kolejinden Profesör Pádraig Ó Macháin, “Bu parça, büyük bir el yazması nüshadan geliyor olmalıdır. Avrupa geleneğinde, eski kitaplara ait parçaların yeni kitaplara kap olarak kullanılması çok da alışık olmadık bir durum değildir.” diye konuştu.

Bulunan Tıbbın Kanunu parşömeninin çene, burun ve sırt fiziğine ait bilgiler içerdiği aktarılırken burun kemiklerinin üç özelliği hakkında detaylı bilgi içerdiği öğrenildi. Bu özellikler arasında “alınan havanın beyni sürekli olarak güçlendirdiği”, “her harfin seslendirilmesine yardımcı olduğu” ve “beyinden atılan, bir kısmı da burnu besleyen fazlalıkların burun kemikleri aracılığıyla çıkarıldığı” yer aldı.

İrlandalı araştırmacıların Avrupa’daki tıp okullarına giderek oradan edindikleri bilgileri ana vatanlarına taşımaları dolayısıyla ülkenin tıp bilgisinin Avrupa ortalamasından geride kalmadığını anlatan Ó Macháin, “Bu eserin İrlandacaya çevrilmesinin sebebi, Latincenin değil, İrlandacanın Orta Çağ İrlandası’nda tıp öğrenme dili olmasıydı.” dedi.

Tıbbın Kanunu eserinin bir parçasının kaplama olarak kullanıldığı kitabın sahiplerinin, söz konusu parşömenin sökülerek dijital ortama aktarılmasını kabul ettiği öğrenildi.

İBNİ SİNA KİMDİR?

Özbekistan'ın Buhara kentinin yakınlarındaki Efşene köyünde 980 yılında doğan İbni Sina, 1037 yılında İran'ın Hamedan kentinde ölmüştür.

Tıp adamı, fizikçi, yazar, filozof ve bilim insanı olan İbni Sina, özellikle tıp ve felsefe alanına ağırlık vererek yaklaşık 200 eser yazmıştır.

Batı'da "Avicenna" ismiyle bilinen İbni Sina, Batılılarca, Orta Çağ Modern Biliminin kurucusu, hekimlerin önderi olarak bilinir ve "Büyük Üstad" ismi ile tanınır. Tıp alanında yedi asır boyunca temel kaynak eser olarak süre gelen El-Kanun fi't-Tıb (Tıbbın Kanunu) adlı kitabı ile ünlenmiş ve bu kitap Avrupa üniversitelerinde 17. asrın ortalarına kadar tıp biliminde temel eser olarak okutulmuştur.

akşam