George Orwell’in “1984” romanı, Big Brother adlı bir varlığın, herkesin eylemlerini her yerde ve her zaman izlediği bir dünyayı anlatıyor.

Bugün ise Orwell'in hayal ettiği Big Brother, dijital dünyada reklamcılar, işverenler ve çevrimçi satıcılar olarak, gerçeğe dönüşmüş durumda.

Hepsi, çevrimçi dünyada attığınız her adımı yakından izliyorlar.

Ne aradığınızla, nereye gittiğinizle, sosyal ağlarda ne paylaştığınızla, çevrimiçi olarak ne satın aldığınızla, hatta ne okuyup, hangi müziği sevdiğinizle ilgileniyorlar.

Sebebi ise, kullanıcıyı "ürüne dönüştürmek."

Bugün internette pek çok hizmetten ücretsiz bir şekilde yararlanılabiliyor. Ancak bu hizmetlerin karşılığında, kullanıcının kendisi ürüne dönüşüyor.

Peki nasıl oluyor da internetteki faaliyetleriniz birer veriye dönüşüyor?

Cevap, dijital ayak izlerinizde saklı...

Dijital ayak izi nedir?

Dijital ayak izi, en basit tanımıyla, internet üzerinden yaptığınız her şeyin, attığınız her adımın kaydedilmesi.

Sosyal medya etkinliğiniz, kişisel web sitenizdeki bilgiler, göz atma geçmişiniz, çevrimiçi abonelikleriniz, yüklediğiniz fotoğraflar ve videolar, ziyaret ettiğiniz yerler, hatta işten eve dönerken kullandığınız yol dahi bu izlerin bırakılmasına neden oluyor.

Dijital ayak izleri iki sınıfa ayrılıyor.

Aktif ayak izleri, kullanıcının kasıtlı olarak bıraktığı ayak izlerinden oluşuyor. Birine mail göndermek, bir blok yayınlamak, sosyal medya platformlarından fotoğraf veya video paylaşmak gibi...

Pasif ayak izleri ise, kullanıcının internette oluşturduğu kasıtsız izler olarak tanımlanıyor.

Gitmek istediğiniz lokasyonlar için yol tarifi veren uygulamaları kullanmak, hedef kitleye yönelik hazırlanmış reklamlara tıklamak pasif ayak izlerine verilebilecek örneklerden bazıları.

Neden önemsemeliyiz?

Dijital ayak izinizin büyüklüğü ve sizi nasıl temsil ettiği ile ilgilenmeniz için çok sayıda neden var.

Çevrimiçi olarak paylaştığınız tüm bilgiler genellikle üçüncü şahıslar tarafından erişilebilir ve farklı şekillerde kullanılabilir.

Adınız ile yapılacak basit bir Google araması, LinkedIn profilinizden yayınladığınız makalelere ve yüklediğiniz resimlere kadar her şeyi gösterebilir.

Bu, tüm bu bilgilerin arkadaşlar, aileler, meslektaşlar ve potansiyel işverenler tarafından görüntülenebileceği anlamına gelir.

Pozitif ayak izlerinin yerine negatif ayak izleri bırakmak, dijital kimliğinizin de negatif olarak tanımlanmasına yol açabilir.

Yanlışlıkla ziyaret ettiğiniz bir sayfa ya da bilinçli olarak hesap oluşturduğunuz bir alışveriş sitesi, sizi diğer sitelerde ve sosyal medya platformlarındaki reklamlarının hedefi haline getirebilir.

Ancak bunlardan daha kötü senaryolar da söz konusu.

Örneğin dijital ayak izlerinizin takibiyle elde edilen veriler, kimlik hırsızlarının eline geçebilir.

Dijital ayak izi her zaman kötü mü?

Kısa cevap: Hayır

Bugün kolluk kuvvetleri, suçlu ve mağdurun dijital izlerini takip ederek pek çok suçu çözebiliyor.

Dijital ayak izi, güvenlik çalışanlarının çevreyi güvende tutmaları ve akıllı-yenilikçi teknolojileri kullanarak suçları önlemeleri için yeri doldurulamaz bir sistem.

Yanlış yapıldığında, dijital ayak iziniz zararlı olabilir, ancak hepsi felaket anlamına gelmiyor. Doğru yapıldığında, dijital ayak izi size harika bir ilk izlenim sağlayabilir.

Artık işverenlerin çoğu adayların dijital kimliklerine bakıyor. Doğru atılan adımların ayak izleri günümüzün rekabetçi iş piyasasında adaya oldukça fayda sağlayabiliyor.

Yani günümüz dünyasında dijital iz bırakmamak imkânsız olsa da pozitif izler bırakmak avantaja dönüşebilir.

Dijital izler hakkında ne yapabilirsiniz?

Dijital ayak iziniz artık hayatın bir gerçeği. Ancak yine de tamamen savunmasız değilsiniz.

Dijital ayak izlerinizi kontrol altında tutmak ve doğru adımlar atarak doğru izler bırakmak için yapabileceğiniz bazı şeyler var.

Arama motorlarında adınızı araştırın

Dijital ayak izinizi yönetme ve koruma konusunda endişelenmeden önce internette hangi bilgilerin dolaştığını tespit etmeniz gerekiyor. Farklı arama motorlarında adınızı aratarak, sizi rahatsız eden bilgileri belirleyebilir ve kaldırabilirsiniz.

Ayarlarınızı gözden geçirin

Kullandığınız tüm sosyal medya platformlarının ve üyesi olduğunuz internet sitelerinin ayarlarını gözden geçirin.

Gizlilik ayarları oluşturmak ve sosyal medya akışlarınıza erişebilecek kişileri düzenlemek, özel ve kamusal alanlar arasında sınırlar oluşturmada faydalıdır.

Farklı e-postalar kullanın

Farklı e-posta adreslerine sahip olun, böylece profesyonel ve kişisel hesaplar otomatik olarak birbirleriyle ilişkilendirilmez. Tıpkı işinizi ve kişisel finansınızı ayrı tuttuğunuz gibi, dijital varlıklarınıza karşı da aynı önlemleri almanız gerekmektedir.

Veri ihlali durumunda da farklı e-posta adresleri yardımcı olur. Bilgisayar korsanları veri tabanını kırdığında, e-posta ve şifre kombinasyonlarını ararlar. Farklı e-posta adresleri kullanırsanız, bilgisayar korsanları sizin bir hesabınızı diğeriyle eşleştirmekte zorlanır.

Fazla ve gereksiz paylaşımdan kaçının

Tüm faaliyetlerimizde dikkatli olun ve fazla paylaşımdan kaçının. İnternetin inanılmaz derecede uzun bir hafızası olduğunu aklınızdan çıkarmayın.

Şifrelerinizi düzenli olarak değiştirin

Basit ya da tahmin edilebilir bir parola kullanıyorsanız ağınız başkaları tarafından kullanılabilir. Parolaların tahmin edilebilir olmamasını sağlayın.

Belirli aralıklarla parolanızı değiştirin ve her mecra için farklı parolalar kullanmaya dikkat edin. Kredi kartı parolaları gibi önemli verileri telefonunuzda değil, aklınızda tutun.

Kablosuz ağlara dikkat edin

İnternet erişiminde kullanılan kablosuz ağlar da dijital güvenliği tehdit edebilir. Farklı yerlerde ağlara bağlanmaktan kaçının. İnternet bağlantınızı güvenmediğiniz kimselerle paylaşmayın.

Tıklamadan önce iki kez düşünün

Bilgisayar korsanlarının dijital adımları takip etmek ve verileri çalmak için kullandığı en bilinen yol mailler.

E-posta hesabınıza ya da telefon mesaj kutunuza gelen bir maildeki linklere tıklamadan önce iki kez düşünün.

Aynı şekilde güvenli olmayan internet sayfalarından uzak durmakta da fayda var.

TrtHaber