Gülgiller familyasının yabani üyesi böğürtlen, esnek olan dikenli gövdesi, yayılmacı ve tırmanıcı özelliği ile boş tarlalarda, yol kıyılarında, el değmemiş topraklarda yetişebilir. Kenarları tırtıllı yapraklarının ortasında incecik damarlar bulunur. Beyaz ve pastel pembe renk arası çiçekleri, sapın ucunda derli toplu durur. Tatlı olan meyveleri olgunlaştıkça siyaha çalmaya başlar.

 

Böğürtlenin, antifungal, (mantar savaşçısı) damar büzücü, antibakteriyel, (bakteri savaşçısı) antiseptik (mikrop savaşçısı) ve canlandırıcı olarak tartışılmaz bir etkisi bulunmaktadır. Böğürtlen aynı zamanda, kılcal damarları güçlendirir, yaprakları çok şiddetli olmayan ishal vakalarında rahatlıkla kullanılabilir.

 

Bu tür hafif ishal vakalarında, bir çorba kaşığı kuru böğürtlen yaprağını, bir su bardağı kaynamış suyun içine hemen atıp on dakika kadar demleyin. Günde üç fincan bu çaydan içerek durumu kontrol altına alabilirsiniz.

 

Böğürtlen yaprakları, dekoksiyon yapıldığında, ağız ülseri, boğaz ağrısı, ağız ve dişeti enfeksiyonunda gargara olarak kullanılır. Ağır iyileşme gösteren deri ülserlerinin tedavisi ve yara pansumanı için de dekoksiyon yapılmış böğürtlen yaprağı etkili bir tedavi aracıdır.

 

Balgam söktürücü özelliği de bulunan böğürtlenin, her içişte taze olarak hazırlanan çayı soğuk algınlığı, nezle, grip ve öksürük tedavisi için kullanılır.

 

Yapılan araştırmalarda böğürtlenin kısmen insülin salgılanmasını tetikleme özelliğine bağlı etkisi nedeniyle hem normal hem de diyabetik tavşanların kanındaki şeker düzeyini azalttığı ortaya çıktı.

 

En ideal şekilde güneşli yerlerde ve nemli toprakta yetişip yayılan böğürtlenin hem yaprağı hem de meyveleri C vitamini açısından oldukça zengindir. Yaprakları ayrıca tanin, flavonoit, organik asitler, flavonoit glikozitleri, sitrik ve izostrik asit gibi organik asitleri de bolca bulundurur.

 

Boğaz ağrısında, böğürtlen yaprağını şu şekilde kullanabilirsiniz: Üç çorba kaşığı kurutulmuş yaprağı bir su bardağı suyun içine koyun ve kaynatın. Yaklaşık beş dakika kaynattıktan sonra ocaktan alın ve demlenmesi için on beş dakika kadar bekleyin. Ardından tel süzgeçle süzüp gargara yapın. Bu gargarayı günde üç kere yapabilirsiniz.

 

Böğürtlenin taze yaprakları ilkbaharda henüz çiçek açmadan toplanır. Yapraklar çay ya da dekoksiyon hazırlamak üzere kurutulur ve ezilir.

 

Belirtilen rahatsızlıklar için tedavi edici çay bir buçuk çorba kaşığı kuru yaprak, bir su bardağı kaynatılmış suyun içinde on dakika kadar demlenir. Sonra süzülerek günde üç kere yemek öğünlerinin arasında içilir.

 

Boğaz ağrısı ve ağız enfeksiyonlarının iyileşmesine yardımcı olmak içinse on gram kadar kuru yaprak bir su bardağı suyun içine konulur ve kaynatılır. Yaklaşık olarak on beş dakika demlenmesi beklenir. Süzüldükten sonra ağız ve boğaz gargarası olarak günde iki kere kullanılır.

 

Böğürtlen yaprakları, deri ülserleri ve yaraların tedavisinde kompres şeklinde uygulanır. Çay yapımında olduğu gibi, iki çorba kaşığı kadar böğürtlen yaprağı bir su bardağı kaynatılmış suyun içine atılıp on beş dakika demlenir. Daha sonra temiz bir tülbent veya gazlı bez bu çayın içine batırılarak problemli bölgeye günde iki kez tatbik edilir.

 

Hamile ve emziren kadınlar böğürtlen yapraklarını kullanmamalıdır.