Milli Eğitim Bakanlığınca (MEB), Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) tarafından hazırlanan Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PISA) sonuçlarına ilişkin değerlendirmeleri içeren ulusal ön raporu yayımlandı.

MEB Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü, OECD tarafından 2000 yılından itibaren başlatılan dünyanın en kapsamlı eğitim araştırması niteliğinde olan PISA'nın 2015 sonuçlarına ilişkin veri tabanındaki veri ve dokümanları kullanarak rapor hazırladı.

OECD tarafından 2000 yılından itibaren 3 yılda bir yapılan PISA araştırması, OECD üyesi ülkeler ve diğer katılımcı ülkelerdeki zorunlu eğitimi bitiren öğrencilerin modern toplumda yerlerini alabilmeleri için gereken temel bilgi ve becerilere ne ölçüde sahip olduklarını ortaya koymayı hedefliyor. PISA araştırmasının hedef kitlesi 7. sınıf ve üzeri sınıf düzeylerinde örgün eğitime kayıtlı olan 15 yaş grubu öğrenciler oluşturuyor.

PISA 2015 uygulaması, 35'i OECD üyesi olmak üzere 72 ülke ve ekonomideki yaklaşık 29 milyon öğrenciyi temsilen 540 bine yakın öğrencinin katılımıyla geçen yıl gerçekleştirildi.

İlk defa bilgisayar tabanlı değerlendirme

PISA 2015 uygulaması, ilk defa bilgisayar tabanlı değerlendirme olarak yapıldı. Bu yöntemi kullanmak istemeyen ülkeler, kağıt-kalem tabanlı değerlendirmeyi gerçekleştirdi. Ancak bu ülkeler için sadece önceki döngülerde kullanılan sorular kullanıldı, PISA 2015 için geliştirilen başarı testi maddeleri ise sadece bilgisayar tabanlı değerlendirmeye uygun olarak yazıldı.

PISA 2015'e katılan 72 ülkeden 57'si uygulamayı bilgisayar tabanlı değerlendirme, 15'i ise kağıt-kalem tabanlı değerlendirme olarak gerçekleştirdi. Bilgisayar tabanlı değerlendirme için 66 farklı kitapçık, kağıt-kalem tabanlı değerlendirme için de 30 farklı kitapçık oluşturuldu.

PISA 2015 uygulamasına Türkiye'de 61 ilden 187 okul ve 5 bin 895 öğrenci elektronik sınava katıldı. PISA 2015 uygulaması, ilk defa bilgisayar tabanlı değerlendirme olarak yapıldı. Bilgisayar tabanlı değerlendirme yönteminin öğrencilerin sahip olduğu bilgisayar okuryazarlığı veya becerisinden dolayı ülke sonuçlarına etkisinin olup olmayacağı ülkeler özelinde incelenmediğinden dolayı ülke sonuçları değerlendirilirken bu durumun göz önünde bulundurulması gerektiğine vurgu yapıldı.

Temel olarak fen, matematik ve okuma becerileri alanlarında öğrencilerin becerilerini değerlendiren PISA araştırması, değerlendirme yaparken temel alanları "okuryazarlık" kavramı üzerinden tanımlandı.

Öte yandan Türkiye, PISA 2015 uygulamasında düzenlenen anketler arasında sadece okul ve öğrenci anketine katıldı.

Örneklemde en yüksek meslek liselerinde

MEB'in raporuna göre, PISA 2015 sonuçlarına ilişkin hem ülke ortalamalarının hem de birinci sırada yer alan ülke puanında düşüşlerin olduğu gözlendi. PISA fen alanında 2012'de tüm ülkelerin ortalaması 477'den 465'e, matematikte 470'den 461'e, okuma becerileri de 472'den 460'a geriledi. PISA 2012'de fen alanında en yüksek puan 580'den 556'ya, okuma becerilerinde 570'den 535'e, matematik alanında 613'den 564'e geriledi.

PISA 2015 Türkiye örnekleminde öğrenci oranının en yüksek olduğu okul türleri yüzde 75'lik oran ile Anadolu lisesi ile mesleki ve teknik Anadolu lisesi oldu. Öğrenci oranının en düşük olduğu okul türü ise binde 7'lik oranla güzel sanatlar lisesi olarak açıklandı.

Türk öğrencilerin fen okuryazarlığı

PISA 2015 uygulamasında fen okuryazarlığı alanında katılımcı tüm ülkelere ilişkin ortalama puan 465 iken Türkiye ortalaması ise 425 oldu.

Araştırmaya katılan tüm ülkeler dikkate alındığında fen okuryazarlığı alanında ortalama puanı en yüksek olan ülkeler, Singapur, Japonya, Estonya, Tayvan-Çin ve Finlandiya iken en düşük ülkeler, Tunus, Makedonya, Kosova, Cezayir ve Dominik Cumhuriyeti olarak belirlendi.

Yıllara göre fen okuryazarlığı ortalama puanlarına bakıldığında Türkiye 2006'da 424 puan ile 57 ülke arasında 47. sırada, 2009'da 454 puan ile 65 ülke arasında 42. sırada, 2012'de 463 puan ile 65 ülke arasından 43. sırada, 2015'te de 425 puan ile 72 ülke arasında 54. sırada yer aldı.

Fen okuryazarlığı alanında Türkiye'de 12 eğitim bölgesi arasında en yüksek ortalama puana sahip bölge 448 puan ile Batı Marmara bölgesi iken, bunu sırasıyla Ege, Doğu Marmara, Batı Anadolu ve İstanbul takip etti. En düşük ortalamaya sahip bölge ise 382 puan ile Ortadoğu Anadolu bölgesi oldu.

PISA 2015 fen okuryazarlığı alanında Türkiye sonuçlarının okul türlerine dağılımına bakıldığında fen liselerinin ortalama puanlar açısından ilk sırada yer aldığı, fen liselerini sosyal bilimler lisesi ve Anadolu liselerinin takip ettiği görülmektedir.

Ağırlıklı alanın fen okuryazarlığı olduğu 2006 ile 2015 uygulamaları Türkiye sonuçları kıyaslandığında yaklaşık 1 puanlık bir artış olduğu görüldü. Bu yıllar arasında OECD ortalamasında 5 puanlık, tüm ülkeler ortalamasında ise 13 puanlık düşüşün olduğu göze çarptı.

Okuma becerileri

PISA raporundan temel alanlardan biri olan görülen "okuma becerileri", öğrencilerin yazılı bilgiyi gerçek durumlarda kullanma becerisi üzerinde odaklanması olarak kaydedildi. Okuma becerileri alanında Türkiye ortalaması 428 ve tüm ülkelerin ortalaması da 460 oldu. Türkiye, okuma becerileri alanında 2009'da 65 ülke arasında 464 puan ile 39. sırada iken, 2012'de 475 puan ile 65 ülke arasında 42. sırada 2015'te 428 puan ile 72 ülke arasından 50. sırada yer aldı.

PISA 2015'e katılan tüm ülkeler dikkate alındığında okuma becerileri alanında ortalama puanı en yüksek olan ülkelerin, Singapur, Hong Kong -Çin, Kanada, Finlandiya ve İrlanda iken en düşük olan ülkelerin ise Dominik Cumhuriyeti, Makedonya, Cezayir, Kosova ve Lübnan olduğu kaydedildi.

Okuma becerileri alanında Türkiye'de en yüksek başarıya sahip bölge ortalama 458 puan ile Batı Marmara Bölgesi iken en düşük başarıya sahip bölge ortalama 384 puan ile Ortadoğu Anadolu Bölgesi oldu.

Matematik okur yazarlığı

PISA matematik okuryazarlığı alanındaki ortalama puanlar yıllara göre incelendiğinde, Türkiye'deki öğrencilerin PISA 2015 performansının PISA 2009'a ve PISA 2012'ye göre daha düşük olduğu görüldü. Matematik okuryazarlığı alanında Türkiye ortalaması 420 iken tüm ülkelerin ortalaması da 461 oldu. Bu alanda Türkiye 2009'da 445 puan ile 65 ülke arasında 41. sırada, 2012'de 448 puan ile 65 ülke arasında 44. sırada, 2015'te ise 420 puan ile 72 ülke arasında 50. sırada yer aldı.

Matematik okuryazarlığı alanında Türkiye'de en yüksek başarıya sahip bölge ortalama 442 puan ile Ege Bölgesi iken, en düşük başarıya sahip bölge ortalama 370 puan ile Ortadoğu Anadolu Bölgesi oldu.

Okulda geçirilen süreler

PISA'ya göre, öğrencilerin okul içi ve dışında öğrenme için ayırdıkları zaman ülkelere göre değişkenlik gösteriyor. Almanya’da okuldaki ders saati sayısı 25,5 iken, Finlandiya'da 24,2 saat olarak tespit edildi.

Okulda öğrenme için ayrılan zaman açısından OECD ülkelerinin ortalaması ise 26,9 saat iken Türkiye'de öğrenciler bir haftada okul içinde derslere 25,9 saatin ayırdığı ortaya çıktı.

Okul sonrasında öğrenme için ayrılan zamanın en yüksek ülkelerin Tunus ve Dominik Cumhuriyeti, en düşük olduğu ülkelerin ise Almanya ve Finlandiya olduğu görüldü. Türkiye'de ise öğrenciler okul sonrasında haftada 24,5 saati derslerine ayırıyor.

Öte yandan, OECD ülkelerinde 2006 yılında öğretmen başına düşen öğrenci sayısı 13,7 iken 2015'te bu sayı 13,1'e geriledi. Türkiye'de ise 2006 yılında öğretmen başına düşen öğrenci sayısı 18,5 iken, 2015 yılında bu sayı 15,2'ye düştü. AA