Prof. Dr. Yasin Çiçek'in yazısı

Peygamberimiz (asm), "Dinin başı, Allah için, dini için, Resûlü için, kitabı için, Müslüman liderler için ve bütün Müslümanlar için nasihattır (Buhari, İman: 42)" buyurmuştur.

Başka bir rivayette üç kez "Din nasihattir" demiş. Nasihat; öğüt verme, yol gösterme manalarına geldiği gibi samimiyet ve içten manasına da gelir. "Evet kelâmın tabakatının ulviyeti, güzelliği ve kuvvetinin membaı, şu dört şeydir: Mütekellim, muhatap, maksat ve makam. "Kim söylemiş? Kime söylemiş? Ne için söylemiş? Ne makamda söylemiş?" (Sözler 430)

Dolayısıyla kim kime, neyi nerede, ne zaman nasıl, hangi şekil hangi üslupla söyleyeceğini bilmek hitabın önemli kaidelerindendir. Hz. Ebû Bekir (ra) "Ne söylediğini, kime söylediğini ve ne zaman söylediğini iyi düşün!” diye ikaz eder. Yine sahabe efendilerimizden Abdullah ibni Mesud(ra): "Kalplerin dostluğu ve uzaklaşması vardır. Seni dinleyenler sana yöneldiği zaman konuş." diyerek talebe göre konuşmayı tavsiye eder.

Mevlânâ  “Körler çarşısında ayna satma, sağırlar çarşısında gazel atma!” diye nasihat etmiştir. Şeyh Sâdî “Gün görmüş, tecrübeli, hikmet ehli, olgun bir insan ilk önce düşünür, sonra söz söyler." diye öğüt verir. Bediüzzaman ise "Eğer zarar etmezse nasihat etmektir." der. Ters etki yapacaksa susmak gerektiğini belirtir.

Faideli konuşmak hususun da peygamberimiz (asm): "Allah'a ve ahiret gününe inanan kimse ya hayır konuşsun  ya da sussun (Tirmizî, Kıyamet  51)." buyurmuştur.

"Firavuna gidiniz, o çünkü çok azdı. Kendisine yumuşak söz söyleyiniz; belki aklını başına alır, yahud içine korku gelir.(Taha suresi, 43-44)" Kur'an ise firavun bile olsa, güzel konuşmayı emrediyor.

Allah'ın yoluna insanları hikmetle, güzel nasihatle davet et (Nahl suresi,125).

Hz. Lokmana bu makama nasıl yükseldin? derler. O da "Doğru konuşmak, emanete riayet etmek ve faydasız sözleri terk etmekle" diye cevap verir. Yine Lokman Hekim'e sormuşlar: Senin hayat prensibin nedir? "Ben yapmam gerekmeyen şeyi sormam, beni ilgilendirmeyen şeyin de peşine düşmem." der.

En nihayet Allah'ın kitabı Kur'an-ı Hakîm den Lokman(as)'mın nasihatlarına göz atacak olursak:

1. Allaha şirk koşma.

2. Allah'a şükret.

3. Başta anne ve babana olmak üzere iyilik et.

4. Allah'a isyan olan yerde kula itaat edilmez. Bu ana baba dahi olsa Allah'ın emirleri dışına çıkma ama onlara dünyada iyi davran. Allah'ın emirlerine çağıranlara uy.

5. İyiliğe devam et. Yaptığın hiçbir iyilik boşa gitmez. Allah onların en küçüğün den dahi haberdardır.

6. Namazı dosdoğru kıl.

7. İyiliği emret ve kötülükten men et.

8. Başına gelene sabret.

9. İnsanlardan yüz çevirme.

10. Gururlanma, kendini beğenme ve övme. Allah böyleleri sevmez.

11. Davranışların da mutedil ol.

12. Konuşmalarında da mutedil ol. Sükûnetle ve bağırmadan konuş

Yukarıdaki öğütler Lokman suresi 13 ile 19.ncu ayetlerden nefsime çıkarımlarımdır. Kimseye öğüt verecek kadar ne ilmim var nede iktidarım. Biz ancak Allah ve Resulü'nün ve Onların izinden giden alimlerimizin nasihatlerine vasıta olabilirsek bu bizim için büyük bir şereftir. Allah başta nefsim olmak üzere bizlere güzel nasihatlere uymayı nasip etsin. Amin

4 Mayıs 2020(11 Ramazan 1441).

Not: Ayet ve hadislerde piyasada mevcut olan kaynakların meallerini kullanıyorum. Çünkü bazı meallerde kaynağında kaynağı var. Bazı kaynakları kısaca belirtmemin sebebi ise okuyucuları araştırmaya sevk etmek ve ön yargıyı kırmak içindir. Anonimleşmiş ifadeleri ise tırnak içinde belirtiyorum. Öneri ve katkılarınızı yorumlara yazmanızı temenni ederim.