Röportaj: Nurettin Huyut- Risale Haber

Anayasa Profesörü Prof. Dr. Servet Armağan yeni çıkan kitapları hakkında konuştu

Son zamanlarda yeni yayınlanan kitaplarınız var? Bunlardan bahseder misiniz?

Evet, son zamanlarda Cenab-ı Hak’kın lütfü ihsanıyla bazı yayınlar yaptım. Bunlardan birincisi Almanca olarak yayınlandı. Bu çalışmam İslam Hukuku üzerinedir. Ve Almanya’da seneler boyu yaptığım çalışmaların kitap haline gelmiş şeklidir.

Türk Hukuku, İslam Hukuku ve Modern Hukuka Bazı Bakış Açıları başlığını taşıyan yeni bir çalışmadır.

Bu kitapta çeşitli konular ele alınmış özellikle Almanca bilen kimselerin istifade edebileceği türden… Her şeyden evvel Türk Hukukunun çok kısa olarak tanıtımı yapılıyor. Sonra Türkiye’deki parlamento seçimleri, Türkiye’de üniversitede başörtüsü yasağı, sonra İslam hukuku bölümü geliyor.

Burada İslam hukukunda kadın erkek eşitliği, İslam hukukunda kuvvete başvurma yasağı, İslam hukukunda din ve vicdan hürriyeti, İslam hukukunda din değiştirme konusu İslam dünyasında ırak ve Afganistan’da cereyan eden olayları ele alıyor.

Neden bu konuları tercih ettiniz ve neden Almanca?

Bu konuları İslam Hukuku açısından inceledim.  Kur’an ve sünnete göre İslam Hukukunun temel kaynakları hususunda incelemelerde bulundum, aynı zamanda Bediüzzaman Said Nursi Hazretlerinin çeşitli eserlerine başvurarak çalışmalar yaptım. Irak ve Afganistan’daki olaylar, bütün İslam dünyasını ilgilendiren olaylar. Bir defa buradaki olayların hukuki yapısı nedir, ne gibi dersler çıkarmamız lazım, İslam dünyasının vazifeleri nedir? Bu konuları ele aldım.

İkinci kitap, İngilizce olarak yayınlandı. İslam Ticaret Hukuku ve Osmanlı Arazi Hukuku üzerine incelemeler başlığını taşıyor. Bugün Amerika’da, Türkiye’de çok tartışılan Osmanlı Arazî hukukunun temel esasları veriliyor. Bir defa Osmanlıdaki Arazîler kaça ayrılıyor. O ele alınmış. İkincisi bu arazilerin bir kısmı kira ile idare ediliyordu. Kira hukuku nedir? Türk İslam hukukunda kira hukuku nedir? Kira hukukunun ana esasları nedir? Yine Temel İslam hukukunda, Mezalim Mahkemelerinin mahiyeti nedir? Zulme uğrayanların baş vurabilecekleri mahkeme hangisidir?

Üçüncüsü ortak sular ne demektir. Bilhassa bu Fırat ve Dicle nehirlerinin suları Irak ve Suriye ile ihtilaf konusu olduğu için bunun İslam hukukundaki yeri ele alınmıştır. İngilizce en çok konuşulan bir dil. Çok kullanılan bir dil. Seneler evvel bu çalışmayı başlatmıştık.

Üçüncü kitap Arapça olarak yayınlandı. İsmi Modern İslam Hukuku Araştırmaları’dır. Bu kitapta İslam hukukunun çok çeşitli konuları, modern bir bakış açısıyla anlatılmakta. İslam hukukunun temel esasları Kur’an ve Hadis ışığında, Bediüzzaman Said Nursi’nin bazı kitaplarındaki bazı bilgiler çerçevesinde değerlendirilmektedir.

Bu Arapça kitapta, çok modern olan konular, İslam Bankacılığı, faiz yasağı, kira akdi, bilhassa banka aracılığı ile kullanılan teminat mektubu işleniyor. Teminat mektubu nedir? Nasıl kullanılır? İslam Hukukunda yeri nedir?  İşçi ve işverenin karşılıklı hak ve vecibeleri dile getirilmektedir. Senelerce önce İslam Kalkınma Bankasında görev yapmıştım. Bu bankada hazırladığım raporlar ve yaptığım araştırmaların neticesidir. Bu konular zaten İslam bünyesinde konuşuluyor, o sebepten Arapça olarak bu çalışmaları yaptım.

Gerçekten de bugün İlahiyat fakültelerinden bir hayli talep geldi bu kitaba, bu çalışmamla da bilgilendirmek ve bu meseleleri ortaya koymak nasip etti, o nedenle Cenab-ı Hakka şükrediyorum.

İngilizce kitabım Rotterdam İslam Üniversitesi tarafından basıldı. Almanca olanı Marmara Üniversitesi tarafından basıldı. Arapça olanı ise, Gün Dönümü yayınları tarafından İstanbul’da basıldı. (212 6354724) numaralı telefondan ulaşılabilir. Her üç çalışmayı da bana nasip ettiği için Cenab-ı Hakka şükürler ederim.

Bu çalışmalar nasıl başladı nasıl gelişti ve nasıl bir çalışmanın ürünü?

Seneler süren bir çalışmanın ürünü. Tabi dediğim gibi Almanca olan Almanya da, İngilizce ve Arapça olanı Suudi Arabistan’da kaldığım senelerde yaptığım çalışmalardır. Suudi Arabistan’da İslam Kalkınma Bankasında yedi sene görev yaptım. Üniversiteden görevden ayırmışlardı beni orada görev yaptım. Cenab-ı Hak nasip etti o yedi sene boyunca çok şey öğrendim. Ve öğrendiklerimden bilimsel metotları ortaya koydum. Rabbime şükürler olsun.

Hakikaten güncel konular. Bugünkü faizsiz finans kurumlarını nasıl görüyorsunuz?

Genel hatlarıyla İslam’a uygun görüyorum. Uygun görüyorum deyince bize akseden taraflarıyla biliyorum. Yani, benim de bu bankalarla zaman zaman temasım var, tasarruflarım var değerlendiriyorum. Arkadaşlarım var ve fetva heyetleriyle de temaslarım var. Orada çalışan İslam Ulemasıyla zaman zaman görüşmelerimiz oluyor.  Bana intikal ettiği kadarıyla uygun. Yalnız bilançolarını, bizim bilgimizin dışındakilere bir şey söyleyemem. Bilhassa kar dağıtımı konusunda, bende iyi intibaları var.

Halil Gönenç Hoca gibi, Hayrettin Karaman gibi, bu kurumlarla teması olan, bu kurumlara dini olarak Şeri olarak fetva veren, İslam hukuku açısından yardım eden kimselerle konuşmamın neticesinde bu kanaate vardım.

Faize dayalı ekonomiler çökmek üzere. Krizler bunu gösteriyor. Kapitalist düzen faiz nedeniyle mi yıkılıyor?

Amerika kapitalizmin sembolü, yani faiz üzerine dayalı bir ekonomik sistemdir. Bilhassa Amerika’da bankacılık ve bu bankacılıkta işlemler faiz birinci derecede rol oynuyor. Kitabımda Allah yardım etti, faiz ve faize bağlı meseleleri ele aldım. Faiz hangi ayetlerle yasaklanmış, hangi hadisler var, bunları topladım.

İkincisi faize yakın olan bir konu enflasyondur. Enflasyonda fiyat farkları, acaba alınabilir mi? İstenebilir mi? İstenemez mi? Bunları inceledim. Üçüncüsü yine enflasyonla ilgili olarak karşılıklı akit yapan bir kimsenin hak ve borçları nasıl ödenir? Çünkü enflasyon mal ve hizmetlerin, satın alınma gücünün kaybolması veya azalması demektir. Para satın alma gücünü kaybediyor, bu bakımdan mesela teminat mektubu yine bu açıdan incelenmiştir. Teminat mektubu mesela bir tüccar ihale almak istiyor, bir çalışmaya girmek istiyor, fakat kendisinden bir teminat mektubu isteniyor. Devlet kurumları ve diğer kurumlar devreye giriyor. O da gidiyor bir bankaya diyor ki “bana bir teminat mektubu verin” yani “benim bu işi yapacağıma ve üstesinden geleceğime dair bir mektup” istiyor.

Banka da ona teminat mektubu veriyor. Bu mesela beş yüz milyarlık bir teminat mektubu… Bu şahıs bu işleri yapabilir ve yapamadığı takdirde sorumlusu biziz mahiyetinde manasında o bu mektubu götürüyor ilgili kuruma veriyor, ondan sonra o ihaleyi alıyor. Beş yüz milyarlık işte bir trilyonluk neyse duruma göre, bu takdirde üçlü bir münasebet ortaya çıkıyor. Bir tarafta banka var diğer tarafta İslam dinine göre hareket eden bir müteahhit var üçüncüsü de bir iş veren var. Bunun üçünün arasındaki münasebet nedir? Bilhassa Mısır Ezher Üniversitesinin fetvalarını inceledim. Fetvalara göre bankalar birliğinin faizsiz finans kurumlarının bu konudaki tutumlarını inceledim. Aynı şekilde murabaa ve müdaraa usulleri var. Bu faizsiz finans kurumları ve hatta müşareke kurumları var bunlar nedir? Nasıl işler İslam hukukunda? Hangi hadislerde yer almıştır? Mecellenin muhkematında tüm bu konular var. Bu kitaplarım da bu konular detaylı bir şekilde incelenmiştir.