Güney Afrika Cumhuriyeti eski Savunma Bakanı PW Botha ve dönemin İsrail Savunma Bakanı, Cumhurbaşkanı Şimon Peres arasında 1975 tarihinde yapılan üst düzey “çok gizli” bir toplantı tutanağı dün Guardian gazetesinde yayımlandı.

Tutanağa göre İsrail’den savaş başlığı isteyen Güney Afrika’ya Şimon Peres başlıkların “üç farklı boyutta” mümkün olduğunu söylüyor. Gazeteye göre “üç farklı boyutta” ibaresi, konvensiyonel, kimyasal ve nükleer başlıklara gönderme yapıyor. İki ülke arasındaki askerî ilişkilerin de genişletilmesini içeren ve iki bakanın imzasını taşıyan antlaşmanın bir maddesinde “bu antlaşmanın varlığı gizlidir” ibaresi yer alıyor.

İlk resmî kanıt

İki ülke arasındaki sıkı ilişkiler üzerine hazırladığı bir kitap için araştırma yapan Amerikalı Akademisyen Sasha Polakow- Suransky tarafından ortaya çıkarılan belgeler, varlığını bu güne dek ne reddeden ne de kabul eden, bu konuda “belirsizlik” politikası izleyen İsrail’in, nükleer gücü hakkında ilk resmî kanıt özelliğini taşıyor. İsrail’in belgelerin kendisine verilmemesi için Güney Afrika hükümetine baskı yaptığını belirten Suransky; “Ancak başarılı olamadılar, Güney Afrikalılar bu talebi dikkate almadı, sadece birkaç cümlenin üstünü çizerek belgeyi bana verdiler. Afrika Ulusal Kongresi (ANC) hükümeti, eski ırkçı Apartheid rejiminin müttefikleriyle ilgili kirli çamaşırların ortaya çıkmasına aldırmadı” diye konuştu.

Genelkurmay Başkanı’nın notu

Suransky’nin “Konuşulmayan İttifak: İsrail’in Güney Afrika’da Apartheid ile İttifakı” adıyla geçen hafta ABD’de yayımlanan kitabında yer verdiği ayrıntılara göre, iki ülke bakanları arasındaki toplantı 31 Mart 1975 tarihinde gerçekleşti. İsrail’in elindeki Jericho füzelerinden bu ülkeye satmayı önerdiği toplantıya katılan dönemin Güney Afrika Genelkurmay Başkanı RF Armstrong, aynı gün “çok gizli” bir bilgi notu hazırladı. Notta füzelere Güney Afrika’da üretilen veya dışarıdan alınan nükleer başlıklar takılmasının değerlendirildiği belirtiliyor.

Kod adı ‘Chalet’

Bu tarihten iki ay sonra 4 Haziran 1975’te, Zürih’te tekrar biraraya gelen Peres ve Botha’nın imzaladığı gizli toplantı tutanağında projeden bu sefer “Chalet” kod adıyla bahsediliyor. Bu belge, 1983’te Sovyetler’e ajanlık yaptığı için tutuklanan Güney Afrika Eski Deniz Komutanı Dieter Gerhardt’ın Apartheid rejiminin çöküşüyle hapisten çıktıktan sonra söyledikleriyle uyuşuyor.

Belgesi ortada yoktu

Gerhardt, İsrail ile Güney Afrika arasında, İsrail’in “özel başlık” taşıyan sekiz Jericho füzesini Güney Afrika’ya satmasını içeren “Chalet” adında bir antlaşma olduğunu söylemiş, bu başlıkların atom bombası olduğunu belirtmişti. Ancak bu zamana kadar bu anlaşmanın belgesine ulaşılamamıştı.

İsrail yalanladı

Cumhurbaşkanı Şimon Peres’in sözcüsü Ayelet Frisch bir açıklama yaparak, “iki ülke arasında gazetede bahsedildiği şekilde bir görüşme olmadığını” söyledi. Frisch ayrıca, haber yayımlanmadan önce Peres’in yorumunu almak üzere aranmadığını belirterek, gazetenin cumhurbaşkanlığı bürosundan yorum almaya çalışmamasından üzüntü duyduklarını da kaydetti.

Taraf