Kadınların başı dahil olmak üzere örtünme emri, âdete bağlı ve bu sebeple tarihî olan hükümler çerçevesine de sokulamaz; çünkü o zaman yürürlükte olan âdet ve uygulamayı olduğu gibi devam ettirmek için değil, değiştirmek ve düzeltmek için gelmiştir. Başlarına örtü aldıkları halde boyun ve gerdanlarını açıkta bırakan kadınlara yeni bir örtünme şekli öğretmiş, İslâmî örtüyü tarif etmiştir.

İslâmda örtünme konusu Batı taklitçiliği döneminde (özellikle son yüzyıl içinde) tartışılır olmuştur. Batı medeniyetini insanlığın medeniyeti olarak gören, kültürde çoğulculuğa fiilen karşı çıkan, insan olmayı Batı medeniyetine katılmaya bağlayan inanç ve düşünce sahipleri, İslâm kadınının örtünmesini ilkellik, haksızlık ve geri kalma sebebi olarak görmüş, buna karşı mücadele bayrağını açmışlardır. Bu mücadele iki ayrı yaklaşım içinde yürütülmüştür:

1. Köktenci yaklaşım: Köktenci Batıcılara göre dinin, insanların düşünce ve yaşayışlarını yönlendirme devri geçmiştir, insanlar akıl ve bilgilerinin rehberliğinde yaşamalıdırlar. Örtünme emri de dinden geldiğine göre bu emre uymak geriye dönmek, aydınlığı terkederek karanlığa gömülmek demektir. Bu sebeple islâmî örtünmeyi engellemek gerekir.

2. Islahatçı yaklaşım: Bu yaklaşımı benimseyenlerin içinde İslâm modernistleri ile modernizm öncesi ıslahatçıları vardır. Özellikle İslâm modernistleri, İslâm'ı anlama ve yorumlamada asıl (bazıları tek) kaynak olarak Kur'an-ı Kerim'i almakta, bunun da sözlerinden, kelime ve cümlelerinden, getirdiği hükümlerden çok bunların gerisinde yatan maksada (sosyal ve ahlâkî amaçlara) dayanmaktadırlar. Bunlara göre örtünme emrinden maksat iffeti ve kamu düzenini korumaktır. Bunları koruyabilmek için örtünmenin gerektiği çağlarda ve şartlarda dinler örtünmeyi emretmiştir, şartlar değişip kamu düzenini ve iffeti korumak için örtünmeye gerek kalmadığında dinin bu -şarta ve geçmiş zamana ait- hükmü değişir, lafız, örnek ve tarihi çözümden amaca ve çağdaş çözüme geçilir; örtünme o çağ için islâmîdir, örtünmeme de bu çağ için islâmîdir. Bu yorumu yapanlar bir taş ile iki kuş vurmakta, hem İslâm'ın örtünme emrini çağın istek ve gereğine uydurmakta, hem de teorik olarak İslâm'dan ayrılmamış, İslâm'ı sosyo-kültürel hayatın dışına atmamış olmaktadırlar.

Modernist yaklaşımın karşısında muhafazakâr islâmcılar vardır. Bunlar da iki gruba ayrılır:

1. Taklitçi muhafazakârlar: Burada taklitçiden maksat, kültür ve medeniyette Batı'yı taklit edenler değil, dinî hayatını, geçmiş devirlerde yaşamış ve ictihad ederek dini açıklamış bulunan alimlerden (müctehidlerden, mezheb imamlarından) birinin görüş ve anlayışına göre yaşayanlardır. Taklitçi mesela Hanbelî mezhebine bağlı ise ona göre kadının bütün vücudu avrettir, örtülmelidir, eli ve yüzü dahil hiçbir yeri namahreme gösterilmemelidir. Eskiler Kur'an'da geçen "cilbabı" (Ahzab: 33/59) çarşaf olarak tefsir etmiş ve bunun bütün zamanlarda kadının dışarıdaki dış giysisi olacağını söylemişlerse taklitçiye göre bu böyledir, kadın çarşaf giymeden dışarı çıkamaz...

2. İctihad ve tecdid yapan muhafazakârlar: İctihad, dinin kaynaklarına inerek, bunlar üzerinde düşünerek dini açıklamak, dinin hükmünü tesbit ederek ortaya koymaktır. Tecdid, dine sonradan katılmış olup onun özüne yabancı bulunan ve dini bozan bid'at ve hurafeleri ayıklamaktır. İctihad ve tecdid yapanlar İslâm'ın örnek devirlerinde kullanılan metodolojiyi kullanıyorlarsa biz bunlara "muhafazakâr" diyoruz. Kaynaklar ve metodoloji bakımından kadim çizgiden ayrılan, aklı ve çağın kabullerini vahyin, naklin önüne geçiren, buna göre yorumlar yapanlara ise "İslâm modernistleri" diyoruz.

Yeni Şafak