Osmanlı döneminde yaşanan deprem, sel, çığ düşmesi gibi afetlerde, devletin, milletinin yanında olduğunu gösteren yardımlara ilişkin tarihi belgeler, arşivlerde muhafaza ediliyor.

Osmanlı döneminde yaşanan büyük afetlerde de devletin şefkat eli, Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı'nda yer alan belgelerde de ön plana çıkıyor.

AA muhabirinin Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı'ndan aldığı bilgiye göre, arşivlerdeki belgeler arasında, Balıkesir'de, Ocak 1898'de çok büyük tahribata neden olan ve halk arasında "Koca Zelzele" olarak adlandırılan depreme ilişkin belge dikkati çekiyor.

Belgede, Balıkesir'de depremden etkilenen muhtaç ahaliye dağıtılmak üzere padişahın buyruğu üzerine, o zamanın parasıyla Hazine'den 500 lira, halkın ihtiyaçlarının hafifletilmesi, iskanları ve muhafazaları için mahalli mal sandığından da 2 bin lira verilmesi. Padişah Yaveri Vehbi Paşa ile Babıali'den bir iki memurun bölgeye gönderilmesinin kararlaştırıldığı, söz konusu 500 liranın 1000 liraya çıkarılması emri ve buna 200 lira harcırah bedeli eklenerek, Dahiliye Nezareti tahsisatına mahsuben Hazine'den ödendiğine ilişkin bilgi ve mahalli mal sandığından verilmesi, emredilen 2000 liranın da Dahiliye Nezareti tahsisatına mahsuben verilmesi hususlarının, telgrafla Hüdavendigar Vilayeti Defterdarlığı'na tebliğ edildiğine dair Maliye Nezareti tezkiresi yer alıyor.

Arşivlerdeki 9 Mart 1911 tarihli belgede ise Bolu'nun Mudurnu ilçesine bağlı Çağşak köyündeki çığ düşmesinin detayları ve ayrılan yardım bedelinin artırılmasına ilişkin şu bilgiler bulunuyor:

"Çağşak köyünün dağ eteğinde bulunan Odabaşılar Mahallesindeki 12 hane üzerine düşen çığdan dolayı yıkılan evlerde yaralananların tedavisi ve kazazedelerin iaşelerinin temini için mal sandığından 1000 kuruşun sarfına izin verilmesi hususunun, Mudurnu Kaymakamlığının yazısına atfen, Bolu Mutasarrıflığından bildirilmesi üzerine, talep edilen meblağın az olması, konunun ehemmiyeti ve aciliyeti sebebiyle öngörülmeyen masraflar ödeneğinden Bolu Muhasebeciliğine gönderildiğine dair Maliye Nezareti tezkiresi."

Bir başka belgede ise 21 Kasım 1909 tarihli Bakanlar Kurulu'nun, 1909'da Adana'da meydana gelen selden zarar görenlere, yardım için vilayetçe ihtiyaç duyulan 5 bin lira ve hasar gören mahallerin tamir masrafları için istenilen 4 bin liranın Maliye Hazinesi, öngörülmeyen masraflar ödeneğinden karşılanması hakkında Dahiliye Nezareti'nden (İçişleri Bakanlığı) gelen iki ayrı tezkirenin birleştirilerek okunduğu anlaşılıyor. Belgede yardıma muhtaç haldeki ahalinin sel sebebiyle artan ihtiyaç ve sefaletlerinin hafifletilmesi çaresine bakılmasının gerekli olduğu da yer alıyor.

Ayrıca afetzedeler için devletçe tahsis edilmiş olan meblağın bakiyesinden, bu 5 bin liranın verilmesinin mümkün olamayacağı belirtiliyor. Vilayetin yazısından anlaşılmasından dolayı söz konusu meblağ ve tamir masrafları için istenilen 4 bin liranın öngörülmeyen masraflar ödeneğinden hızla ödenmesi hususunun Maliye Nezareti'ne havalesi ve Dahiliye Nezareti'ne malumat verilmesine karar verildiğine dair bilgiler aktarılıyor.

AA