RİSALEHABER

‘İslâmî yiyecek’, ‘İslâmî giyinme’, 'İslâmî tarih', 'İslâmî san’at', ‘İslâmî mimari’, ‘İslâmî bilim’ ve 'İslâmî müzik' gibi kavramların olmadığına dikkat çeken Turner, "bir şeye ‘İslâmî’ etiketini yapıştırdığınızda, o şeye bir manada bir Kur’ânî bir tasdik damgası vurmuş oluyoruz" dedi.

Turner'in sosyal medyada yaptığı açıklamayı İngilizce aslından Muhammed Şeviker çevirdi:

Hayır, bu İslâmî değil!

‘İslâmî yiyecek’ diye bir şey yoktur. Müslümanlar bir şeyler yer ve içerler, nokta. ‘İslâmî giyinme’ diye de bir şey yoktur; Müslümanların mütevazı giyinmeleri beklenir, hepsi bu. “İslâmî tarih” de var değildir: Müslümanların, topluluklarının ve medeniyetlerinin tarihleri vardır, hepsi bundan ibaret. “İslâmî san’at” da mevcut değildir, ‘İslâmî mimari’ de: Müslümanlar diğer herkes gibi bazı şeyler çizer ve resmederler, dinin ve geleneğin bunun üzerinde bir tesiri olsa da bunda özü itibariyle ‘İslâmî’ bir şey yoktur. 

‘İslâmî bilim’ yoktur: geçmişte Müslümanlar büyük bilim adamlarıydı, ne var ki onların yaptıkları deneyler ve kullandıkları yöntem ‘İslâmî’ değildi. Benzer şekilde “İslâmî müzik” de mevcut değildir; bu, pek çok Müslümanın müziğin haram olduğuna inandığı göz önüne alındığında, özellikle gülünçtür. Ve “İslâmî kaligrafi” diye de bir şey yoktur: benim adımı, güzel bir nasta’lik hatla yazmak kaligrafidir, ne var ki bunda İslâmî bir şey yoktur. Şüpheniz varsa, Kûfî hatla yazılmış “Allah yoktur” levhasına dair hangi değer hükmünü verirsiniz? Hâlâ ‘İslâmî mi?’

Liste uzatılabilir. ‘İslâm dünyası’ İslâm bir sistem olarak hiçbir yerde yoktur. “İslâmî isimler” diye de bir şey yoktur. Mesela, Muhammed ismi İslâm öncesine aittir, böyle olunca nasıl İslâmî olabilir? ‘İslâmî kültür’ diye de bir şey yok. Müslümanlar var ve Müslümanların yapıp ettikleri şeyler var: bu en iyi ihtimalle ‘Müslüman kültürü’ diye tasvir edilebilir bir husustur. Ne var ki, Müslümanların çoğunca hiç de İslâmî olmayan kültürel birikimleri vardır, böyle olunca, kültürlerini ‘Müslüman’ diye nitelemek de yanıltıcı olacaktır.

Aşırı hassas olduğumu düşünebilirsiniz. Mesele şudur: bir şeye ‘İslâmî’ etiketini yapıştırdığınızda, o şeye bir manada bir Kur’ânî bir tasdik damgası vurmuş oluyoruz. Bu esasicliğe; eşyanın onları bulundukları hâlde tutan, sabit bir karakteristikler manzumesi olduğu fikrine zemin hazırlar. Esasicilik genellemeye, genelleme de klişeleştirmeye kapı açar. Klişeleştirme de ‘ötekileştirme’ye, ötekileştirme de dinî ve ırkî nefrete, onlar da… yi netice verebilir.

Onların neye yol açacağını çok iyi biliyoruz. Öyleyse, bir şeyleri, kesinlikle hak etmiyorlarsa ‘İslâmî’ diye nitelemekten vazgeçelim.