Risale Haber-Haber Merkezi

Bediüzzaman Said Nursi 3 Aralık 1908 tarihinde hükümete ve Sultan Abdülhamit’e hitaben gazetede yayınlanan bir makalesinde 100 yıl önce Doğu ve Güneydoğu ile ilgili tekliflerde bulunmuştu.

Eğitim konusunda yeni teklifler ileri süren Bediüzzaman, tedbir alınmaması durumunda "istikbalde müthiş darbeler" olacağını belirtmişti.

İşte Bediüzzaman'ın özellikle eğitimle ilgili tekliflerinin yer aldığı makalesi:

“Osmanlı Milleti yanında mühim bir unsur teşkil eden, Doğu Anadolu halkının durumu, hükümetçe biliniyor ise de; ilim ve eğitim konusu ile ilgili bazı istekleri arz etmeğe müsaadelerinizi diliyorum:

“Şu medeniyet ve terakki asrında; diğer milletler gibi, muasır medeni milletler seviyesine beraberce ve omuz omuza terakki edebilmek için; hükümetin hizmetleri ile Doğu Anadolu’nun bazı kasaba ve köylerinde, mekteplerin açılmasına, emir verilmesine teşekkür etmekle beraber; ne yazık ki bu okullardan sadece Türkçe’yi bilen çocuklar istifade edebilmektedir. Türkçe bilmeyen çocuklar ise; (bu okullarda öğretilenleri anlayamamalarından dolayı) sadece dini ilimlerin okutulduğu medreseleri terakki merkezi olarak bildiği ve gördüğü; ayrıca bu okullardaki öğretmenlerin de, mahalli dili bilmemeleri sebebiyle, fen ilimlerinden mahrum kalmaktadırlar. Bu durum ise, onların iptidai şekilde yaşamalarına, kargaşaya, geri kalmalarına ve bunlardan dolayı batı dünyasının, hakkımızda kötü düşünmelerine (bunun sebebi İslamiyet’miş gibi, dedikodu yapmalarına ) neden olmaktadır.

"Öte yandan halkın, ilkel insan seviyesinde kalması, onları hurafe ve şüphelerin hedefi ve zemini durumuna getirmektedir. Eskiden beri her hususta burada yaşayan insanlardan daha geri kalmış durumda bulunan, başka ırk ve dinin mensupları; onların bu geri kalmışlığından istifade etmektedirler. Bu ise memleketin geleceğini düşünen insanları dağdar etmektedir (endişelendirmektedir). Çünkü cehalet sebebiyle her türlü istismara ve dış güçler tarafından kullanılmağa müsait bir ortamın oluşması; istikbalde müthiş darbelerin habercisi olarak görüldüğünden, geleceği gören insanları üzüntü ve endişeye sevk etmektedir.

"Bunun çaresi: Örnek olması ve yöre insanlarını bu okullara teşvik etmesi bakımından; Doğu Anadolu’nun muhtelif noktalarında; biri, Beytü’ş-Şebap bölgesinde; diğeri, Mutkan, Belkan ve Sasun ilçeleri ortasında; bir diğeri de, bizzat Van ilinde, fen ve din ilimlerinin beraber okutulduğu, (okul masrafları, devlet tarafından karşılanmak üzere) ellişer talebenin kalabileceği, üç yatılı “Öğretim Yuvası” açılmalıdır. Bazı medreselerin de düzene sokulması suretiyle, maarifin temeli böylece atılmış olacaktır.”

Mehmet Erdoğan'ın yazısı için TIKLAYINIZ