Şaka ile yalan arasındaki fark şudur:

Yalan, doğru olmayan bir davranışı veya sözü doğru gibi aktarmak; sözün, eşyanın, durumun mahiyetini değiştirmektir. 

Şaka ise gerçeğin yapısını bozmadan, onu değiştirmeden karşıdaki kişide hayret ve şaşkınlık oluşturacak türden sözlerdir.

Çocuğa bu ikisi arasındaki farkı anlatmak çocuğun yaşına göre bazı durumlarda zorlaşabilir.

Fakat yalan söylemekle, şaka yapmak arasındaki en temel fark yalanın zarar verici nitelikte olması, şakanın ise eğlence amaçlı olmasıdır.

Buradan yola çıkarak çocuğa yalan söylemenin ne kadar yanlış olduğu, insanların yalancıları hiç sevmediği, yalan söyleyen insanlara kimsenin güvenmediği ve yalan söylemenin Allah’ın hiç sevmediği bir davranış olduğu anlatılıp, şakanın ise bizi eğlendirmek için, şaşırtmak için yapıldığı vurgulanarak anlatılırsa çocuğun yalan ve şaka arasındaki farkı anlaması sağlanabilir.

Aynı zamanda anne ve babanın da çocuğun yanında yaptığı şakalara dikkat etmesi en önemli etkenlerden biridir. Çünkü çocuklar belli bir yaşa kadar her şeyi anne ve babalarından öğrenirler, bundan dolayı da anne ve babanın yaptığı yalan temelli şakalar ne kadar eğlence amaçlı olsa da çocuğun olumsuz manada etkilenmesine sebep olabilir.

Bunların yanında daha iyi sonuç alabilmek için örneklendirerek anlatmak da çocuğun daha iyi anlamasına yardımcı olacaktır. İnternet üzerinden yalan ile ilgili hikayeler bulunup anlatılmasının ve yine bu konuyla ilgili çizgi filmlerin izletilmesinin yardımı dokunabilir.

Çocuğun şaka yapmasının önüne geçmekten ziyade, çocuğa şaka ile yalan arasındaki farkı doğru bir şekilde anlatabilirseniz ve örneklerle aleminde canlandırma yapabilirseniz ileriki dönemlerde de endişe etmenize gerek kalmayacaktır.

“Ben de şaka yaparım, ancak sadece doğru olanı söylerim” (Heysemî, 8/89) sözüyle nezih şaka ve nükteye cevaz veren Hz. Peygamber (asm) Efendimiz, bir kadının sorusu üzerine, “Yaşlı kadınlar cennete girmeyecek” demesi (Heysemi, 10/419); yine bir başka kadına, “Gözünde ak olan kocan ne yapıyor?” (İbn Kuteybe, Tevîlü muhtelifi’l-hadis, s. 293) diye sorması ve muhataplarının üzüldüğünü görünce ilkine, “Yaşlı hanımlar cennete genç olarak girecek”; diğerine de, “Her gözde ak olmaz mı?” diyerek gönüllerini alması, Resûl-i Ekrem’in dilinden güzel ve nezih şaka ve latife örnekleri arasında yer alır.

Bu ve benzeri rol model örnekler üzerinden şakanın aslında bir gerçeği ifade ettiği güzelce açıklanabilir.

Sorularla İslamiyet