Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Tıp Fakültesi Romatoloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Metin Özgen ve Dr. Öğretim Üyesi Demet Yalçın Kehribar'ın yaşlılar ile tansiyon, şeker, astım gibi kronik hastalıkları olan bireylerin yeni tip koronavirüsü (Kovid-19) neden ağır geçirdiğini bulmak için geçen yıl mart ayında başlattıkları çalışma tamamlandı.

Prof. Dr. Özgen, AA muhabirine yaptığı açıklamada, sRAGE yolağının (hücre içinde meydana gelen bir dizi kimyasal tepkime) yaşlılarda istenilen düzeyde çalışmadığını, bu nedenle de kandaki artık ürünlerin iyi temizlenemediğini söyledi.

Artık ürünlerin temizlenememesi nedeniyle vücutta iltihabın tetiklendiğini anlatan Özgen, "Gençlerde ve çocuklarda ise bu ürünler temizleniyor ve hastalığı daha hafif geçiriyorlar." dedi.

Araştırmalarının avantajları olacağına dikkati çeken Özgen, şunları kaydetti:

"Bu çöp ürünleri temizleyen, metabolik yolakları uyaran ve aktivite eden ilaçlarımız var. Yaşlılara bu ilaçları verdiğimizde, hastalığın daha hafif, ölümcül olmadan atlatılmasını sağlayabileceğini düşünüyoruz. Bundan sonraki aşamada metabolik yolağı aktifleyen birtakım ilaçları test edeceğiz. Bunları test ederken Kovid-19 enfeksiyonunun daha hafif geçip geçmediğini tespit edeceğiz. Araştırmamızdan çok ümitliyiz. Kovid-19 tedavisinde başarılı olacağını düşünüyoruz. sRAGE proteinini artıran ilaçlarla ilgili metabolik yolağı test etmek için hayvan deneylerine başlayacağız."

"Yaşlıların Kovid-19 enfeksiyonunu ağır geçirmesini durdurabiliriz"

Dr. Öğretim Üyesi Demet Yalçın Kehribar ise Samsun'daki yüzlerce Kovid-19 hastasının kan düzeylerini incelediklerini dile getirdi.

Kehribar, araştırmada hücre düzeyinde pek çok metabolik mekanizmanın sonunda ortaya çıkan artık ürünlerin Kovid-19 enfeksiyonunu şiddetlendirdiği belirlediklerini anlattı.

Kovid-19 enfeksiyonunu belirtisiz, hafif klinik düzeyde geçiren bireylerde metabolik artıkları temizleyen sRAGE düzeyinin arttığı saptanırken hastalığı ağır geçirenlerde bu düzeyin değişmediğinin ortaya konulduğuna değinen Kehribar, şöyle devam etti:

"Kronik hastalıkları bulunan kişilerde ve yaşlılarda hastalık ölümcül seyredebiliyor. İnsan yaşadıkça hücrelerinde birçok metabolik aktivite ve her metabolik aktivite sonucunda kanda atık ürünler oluşmaktadır. Vücut birçok sistemle bu atık ürünleri temizlemeye uğraşıyor. Bu atık ürünleri temizleyen sistem ise sRAGE'dir. Bu araştırmada sRAGE sisteminin çocuk ve gençlerde çok iyi çalışırken, yaşlandıkça sRAGE'nin de yaşlandığını, metabolik aktivitesinin çok azaldığını sapladık. Yaşlanan bireyler ve ek hastalıkları olanlar yaşamları boyunca daha fazla artık ürüne maruz kalmış ve böylece bu bireylerde hücresel artık ürünleri temizleyen sRAGE sentez yeteneği zayıflamış, sonuçta artık ürünlerin temizlenme hızı azalmıştı."

Kehribar, yaşlı ve kronik hastalığı olan bireylerin sürekli artık ürünlere maruz kalmasının iltihabın tetiklenmesine yol açtığını belirterek, "Bu Kovid-19 iltihabı ve sitokin fırtınasını tetikliyor. sRAGE düzeylerini artırıyor. Çünkü yaşamları boyunca daha fazla artık ürüne maruz kalmaları sonucu böyle bir adaptasyon gelişiyor. Araştırmalar, metabolik yolakların iyi çalışması durumunda hastalığın şiddetli seyretmeyeceğini, artık ürünleri temizleyen sRAGE proteinini artıran ilaçların Kovid-19 enfeksiyonunun şiddetli seyretmesini, ölümcül akciğer tutulumlarını engelleyebileceğini ortaya koydu." ifadesini kullandı.

Araştırmanın sağlıklı bireyler, Kovid-19 enfeksiyonunu geçiren fakat akciğer tutulumu olmayanlar ile çok yoğun Kovid-19 enfeksiyonu yaşayan, ciğerlerinde tutunma bulunan ve hayatını kaybeden kişiler üzerinde yapıldığını anlatan Kehribar, "Bu 3 grubunun kanlarını birbiriyle karşılaştırdığımızda, bu çöp atıklarını temizleyen sRAGE mekanizmasının ağır geçiren hastalarda resmen çöktüğünü, çalışmadığını gördük. sRAGE sistemini güçlendirecek ilaçlarla devreye girersek belki de yaşlıların Kovid-19 enfeksiyonunu ağır geçirmesini durdurabiliriz." dedi.

Araştırmalarının, İngiltere'de tıp alanında yayımlanan "Biomarkers" adlı derginin ocak ayı sayısında yer aldığını bildiren Kehribar, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki uluslararası Kovid-19 kongrelerinden de davet aldıklarını sözlerine ekledi.

AA