Yolda olmak, yoldan çıkmak, yol almak, yola gelmek, yol olmak… Güzel sözler bunlar. Yola gelmek için yoldan çıkmış olmak gerekiyor. Tek doğru yolda olduğunu sananlar yolunuzun tek doğru yol olduğundan nasıl bu kadar emin olabiliyorsunuz? Halbuki siz hiçbir zaman yola gelmediniz çünkü hiçbir zaman yoldan çıkmadınız. Yolu açanlar yoldan çıkanlardır. Yoldan çıkma olmasaydı yaşam diye bir şey olmayacaktı. Onun için yüce tanrı yolda olan milyonlarca muti meleğin samimi ibadetine rağmen yoldan çıkan İblisi yarattı. Ve üstelik yoldan çıkması için her şeyi kendisi ayarladı, tertipledi, düzenledi.

Gözlerinizi bu dünyaya açarken kendinizi bir yol üzere buldunuz ve bu yolun tek doğru yol olduğundan garip şekilde eminsiniz. Yola gelmek için yoldan çıkanlara haksız bir şekilde kötü gözle baktınız, kimi zaman lanetlediniz. Yol nedir, hiç düşündünüz mü? Ya mutlak şekilde inandığınız yolunuz doğru yol değilse, buna hiç ihtimal verdiniz mi? Yol oldurur, bu doğru. Ama adabınca yürünse, yani hakkı verilse bütün yollar oldurur. O halde tek yolda ısrar etmenin manası ne? Senin derdin yolun oldurması değil, kendi yolunun oldurması. Başka yolun oldurmaları anlamsız onun için gözünde.

Yollar binlerce, yolcular binlerce, olmaklar binlerce. Yollara anlam veren yoldaki yolculardır. Yol gider, yolcu gider. Bazen yol yolcu olur, bazen yolcu yol olur. Yolcu yolu oldurur ve oldurulan yol zamanla yolcu olur. Her yol yolcusunun verdiği anlam ile kaim ve daim. Binlerce yol olduğu gibi binlerce yolcu var. Hangi yolun doğru yol olduğu ve yolların sonunun nereye çıkacağı aslında meçhul ama önceden verilen öznel anlama göre bunun da yanıtı yolcularca malum. Şair “yollar ki Allah’a çıkar bendedir” ve “yol onun varlık onun gerisi hep angarya” derken peşin olarak verdiği öznel anlamı ifade etmek dışında bir şey yapmıyordu.