Mehmet Ali ERDEM

Mehmet Ali ERDEM

Arapça diğer dillerden üstün müdür?

Medeniyetin kilit taşları: Kelimeler (2)

Nasıl ki Arabın arap olmayana üstünlüğü yoksa Arapçanın da diğer dillere üstünlüğü yoktur.

Nasıl ki müminlerin üstünlüğü takva ile ise, kelimelerin üstünlüğü de madde (ait oldukları dil ailesi) ile değil, mana ile yani taşıdıkları, ifade ettikleri anlam iledir. Mesela Türkçe alçakgönüllü kelimesi Arapça olan mütevazı kelimesinden daha değersiz değildir.

Alçakgönüllü: sıfat mecaz Kendi değerini olduğundan aşağı gösteren, başkalarını küçük görmeyen, büyüklenmeyen (kimse), engin gönüllü, mütevazı, tevazulu "Alçak gönüllü olmak yine yüksekliği artırır." - N. F. Kısakürek

Mütevazı: sıfat (müteva:zı) Arapça 1. sıfat Alçak gönüllü; "Sakin, mütevazı ve kalabalıktan kaçan ruhunu incitmemek için onu, birkaç kişi ile sırtımda ebedî makamına ben götürdüm." - A. H. Müftüoğlu 2. Gösterişsiz, iddiasız; "Düğün sahibinin bütçesi ne kadar dar ve mütevazı olursa olsun, hokkabaz şarttı." - S. Ayverdi (TDK)

Bu örneklerden hareketle; “Düğün bütçesi mütevazıydi” yerine “Düğün bütçesi alçakgönüllüydü” diyemeyiz. Alçakgönüllü kelimesi daha çok karşılıklı ilişkilerde sergilenen mütevazı tavır; mütevazı kelimesi ise daha çok abartıya kaçmayan tarzın seçilmesidir. Bu iki kelimenin de dilimizde bulunması dilimiz için bir zenginliktir ve birisi için diğeri asla feda edilemez. Aksi halde “Ödül töreninde oldukça mütevazı bir kıyafet giyerek takdirleri toplayan İbrahim Bey, alçakgönüllülüğü ile de kalpleri fethetti” cümlesini kurmakta zorlanırız.

Kökeni – kültürü -  coğrafyası birbirine yakın dillerden eş anlamlı kelimeler alınması halinde, bu kelimeler zamanla kısmen de olsa anlam kaymalarına uğrayarak dilin derinleşmesine ve zenginleşmesine katkıda bulunurlar. Mesela; kalp Arapça, gönül Farsça, yürek ise Türkçe kökenli kelimelerdir ama “Allah’ın gönlüme tındırdığının peşinden gidecek cesaret yüreğimde var çok şükür, dilerim ki kalbim de buna dayanır” cümlesinde yabancı kelime yoktur. Kökeni Türkçe olmayan kelimeler vardır ama Türkçe olmayan kelime yoktur.

Kalp uzmanı-Gönül uzmanı-Yürek Uzmanı farklı mesleklere ve meşreplere işaret eder.

Gönüllü, yürekli, kalpli denildiğinde de yaptığı çağrışımlar birbirinden farklıdır.

Arapça, Türkçe, Kürtçe ve Farsça birbirinden çok sayıda kelime almıştır. Bu kelimeleri alırken de (en azından Türkçe için söyleyebilirim) kendi dil yapısına uydurmuştur. Mesela “dershane” kelimesi; ders Arapça, hane Farsçadır ama dershane Türkçedir. Arapçada ya da Farsçada dershane diye bir kelime yoktur. Dershane kelimesinden dershaneci(lik) kelimeleri türemiş olup sonuna aldığı eklerle de (dershanede, dershanenin, dershaneciler gibi) Türkçeye katkı sağlamaktadır.

Aynı anlama gelen Almanca, İngilizce kelimelerin alınması ise aynı katkıyı sağlamayacağı gibi dilin kirlenmesine ve giderek yabancılaşmasına yol açacaktır.

Kelime hazinesi genişleyenler akıllarıyla idrak ettiklerini, gönüllerine ilham olunanları daha etkili bir şekilde paylaşma imkânına sahip olurlar.

Kelimeler ve manalar konusunda Bediüzzaman ne düşünmektedir? Medeniyetimizin yeniden inşasında hangi diller nasıl ve neden etkili olabilir?

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
YORUM KURALLARI: Risale Haber yayın politikasına uymayan;
Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve BÜYÜK HARFLERLE yazılmış yorumlar
Adınız kısmına uygun olmayan ve saçma rumuzlar onaylanmamaktadır.
Anlayışınız için teşekkür ederiz.
5 Yorum
  • Zafer / 06 Eylül 2023 01:45

    ''Gelemezmiydim'' Bak güzel kardeşim senin Arapçan Türkçenin tek kelimede aktardığı bir sözcüğü ifade edebilmek için bir cümle kurmak zorundadır. Kursa bile aynı anlamı ifade edemez. Türkçede 2 milyondan fazla kavram var. Türkçede 25 ayrı yolla yeni kavram yapabilirsin. Türkçede bir kavramın kullanılmaması Türkçenin eksikliği değil, o dili konuşanların eksikliğidir. Polis'e; YASAVUL polis köpeğine; İMSİR, satrün gezegenine SEKENDİZ, günlere; başgün, dergün, odgün, orgün, yeygün, argün, elgün gibi adlar vermiştir Türkçe, doğadaki her varlığın adını veren bir dilimiz var. İki milyon Türkçe kavramdan senin yazı dilinde 200 bin söz kullanılıyorsa bu Türkçenin suçu değildir. Arapça Türkçenin eline su bile dökemez! Sayısız kanıtı, belgesi, belgisi, bilgisi var.

    Yanıtla (1) (0)
  • Zafer / 06 Eylül 2023 01:36

    Arapça dediğiniz dilde yeni kelime yapma olanakları sınırlıdır. Bundan dolayıdır ki Arapçada bir kelimeye onlarca anlam yükleniliyor. Türkçe gramer bakımından Arapçanın çok üzerinde bir dildir. Türkçede bir kelime kökünde yüzlerce yeni kavram yapılabiliyor. Arapçada böyle bir yetenek yok. Ayrıca Türkçe zaman kipleri bakımından da Arapçadan üstün bir dildir. Türkçenin yetenekleri Arapçanın çok üzerindedir. Artık dil bilimi var ve bu bilim dilleri bilimsel ölçünlere göre irdeliyor. Arapça ile Kuran lisanını karıştırmayın! Kuranı Kerimin bir benzerini geçmiş ya da gelecekteki Arapça konuşan hiçbir kimse başaramaz. Arap dilinde bir kelimeye onlarca mana yüklendiği için Kuranı Kerimin içeriği gizemli ve doğrudan doğruya Tanrı Kelamı olarak gerçekleşmiştir. Bu durum demek değildir ki Arapça başka dillerden daha üstün! Üstün olmadığını zaten biz DİL BİLİMİ ile öğrendik. Dolayısı ile maval okumayın!

    Yanıtla (0) (0)
  • Mehmet ekmen / 08 Şubat 2018 Perşembe 13:41

    Mustafa Polat :
    Arapçanın üstün bir dil olmadığı, dil bilimciler tarafından ortaya konmuştur. Türk olduğum için yazmıyorum. Dünyanın en saygın dil bilimcileri Türkçenin gramer yapısında ki olağanüstü durumu itiraf ediyorlar. Türkçe bütünü ile bir matematiksel düzendir. Türkçe ile istenilirse milyonlarca kavram, sözcük türeyebilir. Türkçede bir kelime kökünden 200 'ün üzerinde yeni söz yapılabiliniyor. Üstelik Türkçe sözlerin olağanüstü bir düzeni, ses uyumları var. Türkçe de zamanlar, eylemler sınırsızdır. Dahası Türkçenin kelime hazinesi çok zengindir. Yalnızca Anadolu ağızlarında bile çok sayıda mecazi anlamı karşılayan sayısız sözcük vardır.

    Türkçenin üstünlüğü türetme yeteneğinin, kıvraklığının sınırsız olması, bunu yaparken de kök anlam ile türetilen yeni kavram arasında bağlantının sezilebilir olması yönündedir.

    Bütünü ile duygusal yazmışsınız. Dünya dillerini en ince ayrıntılarına değin çok yönlü konuşabilen ünlü dil bilimcilerin Türkçe h

    Yanıtla (2) (0)
  • Zafer / 04 Mart 2015 Çarşamba 12:34

    Yabancı dilden gelen bütün sözler alıntı sözlerdir... Türkçeleşmiş olsalarda...

    Olabildiğince Türkçe sözleri kullanmalıyız ve dilimizi kendi doğasında geliştirmeliyiz...

    Gönül Sözü Türkçedir... Farça ile bir ilgisi yoktur... Eski Türkçede Köngül Olarak geçer...

    Yanıtla (2) (0)
  • mustafa polat / 08 Kasım 2014 Cumartesi 21:31

    Allah (cc) nasıl insanları fazilet bakımından farklı farklı yaratmış;birini diğerinden değişik nimetlerle üstün kılmışsa; aynı şekilde dilleri de meziyet ve kıymet yönüyle muhtelif yaratmıştır.Bu hususta Arapçanın diğer dillere olan fazileti ve üstünlüğü vican,basiret ve insaf sahibi hiç kimsenin inkar edemeyeceği kadar aşikar bir hakikattır.Kurân ve sünnetle vahyi hamil olması faziletini isbata ziyadesiyle kafidir.Zira bu ağır yükü Arapçadan başka bir dil asla taşıyamazdı ki bu vazifenin Arapçaya yüklenmiş olması ve Arapçanın da nübüvvetten evvel tedrici olarak bu istikamette tekamül etmesi apaçık bir hikmet-i ilahidir.Türkçe ve Farsça dilleri dahi ancak Arapçaya tetaffül ettikleri nisbette gelişmiş ve kıymet kazanmışlardır.Ancak hiç bir zaman ulum-i arabiyyeye bihakkın vakıf olan erbab-ı fesahat ve belagat indinde lisan-ı Arabiy-i Mübine mübahat edememişlerdir."ed durru durrun rağme men cehileh"

    Yanıtla (2) (6)