Neredeyse 30 yıl önce kaleme alınan, Nedîm’in meşhûr “Bû şehr-i Stanbul ki, bî misl ü bahâdır.” kasîdesine tehzîl (latîfe tarzında nazîre) olan bu manzûmeyi bâzı dostların istekleri üzerine yeniden sunuyorum.

KASîDE-İ FAHRİYYE DER  MEDH-İ ŞEHR-İ BATMAN

(Batman Şehrine Kasîde)

Bu şehre ki Batman denilür hayli zamandur;
Ma’nâ bu ki: bir kez batanın hâli yamandur!

Her kûşesi başdan başa çöpler ile kaplû,
Her zerre havâsındaki sırf toz ve dumandur!

Kış geldi mi, bir başka olur bizde sokaklar:
Her ev leb-i deryâ, yalı; her arsa limandur.

Pek bol bulunur bizde ya, kullanmayız asfalt;
Tutkal gibidür balçığımız, çizme yutandur.

Çöplükleri teftîş eden ol kàre sinekler,
Bir serçe kadar besli ve tonbul, kocamandur!

Gündüz çekilüp dinlenerek saldırur akşam;
Pek can yakar ol sivrisinek, sevdiği kandur.

Bir jet gibi sür’atle hücûm etmede kâfir!
Pek başka bu cins; zannederim: ordu-bozandur!

Var bir sürü aylıklı nezâfetcisi, lâkin;
Fahrî çalışanlar: kedi, it, karga, sıçandur!

Hayvanları, tekmil, buranın çöp ve kâğıt yer;
Bilmez, yemi akranlarının: arpa, samandur...

Bilmem ne sebebden, çekemez komşu şehirler?
“Pek pis kokuyor!” dirler a, ol misk ü rihandur.

İstasyonu geçmez sanırım tasfiyehâne*; [rafineri]
En başda gelen işleri: i’mâl-i duhandur*. [duman üretmek]

Yaz mevsiminin fazla sıcak olması bundan:
Dâim yanıyor meş’alemiz*, şûle-feşândur**. [rafineride atık gazların yakıldığı baca][ışık saçan]

Çarşûları, dükkânları pür mâl ü nevâle*; [mal ve yiyecek dolu]
Bîhadd ü hisâb müşteri*: kandur baba kandur! [sayısız alıcı]

Hiç belli değildür, değişür bizde fiatlar;
Şol belli ki: zam devresi sâat değil, andur.

Yüzlerce garîb âdemi besler belediyye;
Kim bâdihevâ* mal yise, ol zâbıtadandur. [bedava]

Birden yığılır lâhzada dağlar gibi erzâk;
Bir anda da hâlden çekilür, sanki talandur.

Karpuz ve kavun bol ama, güç yetmiyor artık;
Mecbûr olarak almadayız, çünki bu candur.

Pek gam değil, ekmek hamur olmuşsa furunda;
Varken niye gam çekmeli her avluda tandur?!.

Tırşik* ile çiğköfte de seçkin yemek ammâ, [türlü yemeğinin mahallî adı]
En makbulü: bulgur ile ayran ve soğandur.

Taş-kum dolu böbrekde, bütün mi’deler ülser..
Esbâbı: suyuymuş! Bana sor: “Mâ-i nisandur.” * [saf olduğuna inanılan nisan yağmuru]

İnkârı ne mümkin, bu güzel beldede dâim,
Hep bulduğumuz hayr ü sevâb, ni’met ü nândur. * [nîmet ve ekmek]

Âsâyişi düzgün; azıcık fazla silâh var..
Sık patlasa, korkman! Ya alandur, ya satandur...

Zabtiyyesi, emniyyeti – elhak – kuş uçurtmaz;
Hırsız bulunur gerçi ya, eşyâsı nihandur*. [kayıp, gizli]

Çayhânesi pek çok, yine hiç yer bulamazsun;
Sandalye bilinmez, oturak: kürsü filândur.

Ters – düz demez işler trafik caddede, yolda;
Bir kısmı süvâriyse de bir kısmı yayandur.

Bir âdeme çarpup da kazâen, dise: “Pardon!”;
Ol kimseye ters ters bakarak dir ki: “Babandur!”.

Serbest gezinir caddede, yollarda inekler;
Kim dirse ki: “Hindistan’a benzer.”,  bu yalandur.

Damlarda yatar müşteriler, lükstür oteller;
Pek çok televizyonlu Hotel varsa da, handur.

Yok sanma, plâkçıymış, efendim, sinemaymış..
Var! Hem gece – gündüz işi feryâd ü figandur.

Kaç tâne operlör böğürür, kimsede tıs yok;
Ses çıksa da kim aldıracak hoş? Borazandur!

Nemmamlara* bakman, diseler Batman’a : “Zengin, [dedi-koducu, söz taşıyıcı]
İ’râdı* börek, şehremini** Yağma Hasan’dur.” [geliri] [belediye başkanı]

Dirlerse de: “Milyonları yutmuş ve yemişler..”
Kimler? Nereden? Söylemiyorlar; su-i zandur!

Yağ, çay ve şeker ânide kayboldu mu: bayram;
Ger, mâ ü ziyâ yoksa, bilin kim: ramazandur.

On hâneli bir köy bugün altmışbini aşmış..
Şol hâle sebeb, belli ki, Garzan’la Raman’dur. *[Petrol yatakları bulunan iki dağ]

Hiç duymadığın tarz ü makamdan bile olsa,
Şol sîne yakan savtı* gazel sanma: ezandur. [ses]

Şöhretlisi yok, meczubu bol, işsizi çokdur;
Herkesde siyâset: ne vekildür, ne bakandur.

“Şâirleri varmış!” diyerek eyleme hayret;
Sen, Batman’ı hor görme ki: menbâ-i sühandur*! [söz, şiir, (burada dedikodu) kaynağı]

Saydıklarımız bizlere vermez ki nakîse*; [noksanlık]
Bir böyle şehir halkı oluş insana şandur.

Her kim: “Kaçayım ben buradan, kurtulayım!” dir;
Şaşkındır o! Aldırma, bu söz bir hezeyandur*. [sayıklama, saçmalama]

“Bir başka diyar bul, bunu terket!” dime; çünki
Burdan bulurum rızkımı, öyleyse vatandur.

Vasfında muhakkak ki muvaffak idi Ekrem;
Ol, gerçi esâsında ne şâir, ne ozandur...
30.9.1977