merve tunçel'in haberi:

 Oysa bıngıldak, yumuşak olmasına rağmen darbelere karşı bir kask görevi görüyor. Asıl endişe edilmesi gereken durum bıngıldağın kızarık, şiş ya da çökmüş olması...

 Çiçeği burnunda anne-babalar acemiliğin de verdiği korkuyla bebeğe dokunma konusunda tereddüt yaşayabiliyorlar. Özellikle de kafanın ön bölgesinde yer alan bıngıldak denen yumuşak bölüm, ebeveynlerin kâbusu. Bebeğin kafasını yıkarken elleri hafiften oraya değse “Acaba zarar gelmiş midir?” telaşı başlıyor. Oysa bu bölge sanıldığı gibi ufacık darbeyle zarar görecek kadar hassas değil. Ancak yine de dikkat etmek gerekiyor, zira bu küçük darbeler değilse bile kusma ve ishal bıngıldağın çökmesine neden olabiliyor.

Koruyucu bir kask gibi

Kafa kemiklerinin birleşme noktalarının arasındaki bağ dokudan oluşan bölgeye bıngıldak deniyor. Tıp dilindeki adıysa fontanel. Bebeğin kafasındaki kemikler karşı karşıya geldiğinde, arada oluşan boşlukların hepsi bıngıldaktır. Ancak sadece ön ve arka bıngıldak elle anlaşılabilir. Annelerin farkettiği ve doktorların dikkatle takip ettiği de işte bu ön bıngıldaktır. Bu bölüm, halk arasında dokunulmaması gereken hassas bölge ilan edilse de kafa travmalarında adeta koruyucu bir kask görevi üstlenir. Central Hospital’dan Pediatri Uzmanı Uzm. Dr. Gonca Özmen, “Bıngıldak sanıldığı kadar hassas değildir, koruyucu zarı sağlamdır. Çok sert bir darbe almadıkça, hafif çarpmalardan zarar görmez.” diyor.

Olmasaydı ne olurdu?

Bebek doğarken kafatası kemikleri henüz son şeklini almamıştır. Bu esnek yapı, kemiklerin üst üste gelip kafatasına esneklik kazandırmasını ve doğum sırasında kafanın doğum kanalına girebilmesini, doğumun kolay olmasını sağlar. Kafa kemiklerinin ayrık ve yumuşak olması beynin büyümesine de imkan tanır.  Çünkü bebek 2 yaşına gelene kadar çok hızlı gerçekleşen beyin büyümesi, kafa kemiklerinin büyümesiyle uyum sağlayamaz. Bu durumda kemikler arası birleşme yerleri ve bıngıldak sayesinde kafa büyür, beyin dokusuna zarar gelmez. Özmen, “Bıngıldak olmazsa kafa kemikleri ve beyin büyüyemez. Bu da gelişim ve zeka geriliğine sebep olabilir. Beynin büyümesi ancak kafatasının büyümesiyle mümkün.” diyor. Yeni doğan bebeğin beyni, koruyucu bir zar ile bu yumuşak bölgede koruma altına alınmıştır. Bıngıldağın üstü, saçlı deri ve derialtı yağ dokusuyla kaplı olur.

2 yaşına kadar kapanıyor

Bebeklerin başında 6 adet bıngıldak bulunuyor. Ön bıngıldak en büyük olanı. Alından arkaya doğru baklava şeklinde hissediliyor. Genellikle 9-18 ay arasında kapansa da bazen kapanması 24 ayı bulabiliyor Gonca Özmen’in söylediğine göre. Ön bıngıldak nadiren doğuştan kapalı olabilir veya 9 aydan erken kapanabiliyor. Bu durumda baş çevresinin büyümesi dikkatle izlenmeli. Arka bıngıldaksa kafanın arka kısmında bulunuyor ve genellikle 3 ay içinde kapanıyor.

Erken kapanırsa…

Erken doğan ya da anne karnında gelişimi geri kalan bebeklerde bıngıldak normalden büyük olabilir ya da geç kapanabilir. Bazı durumlarda, ön bıngıldağın birkaç aya kadar erken kapanması normal sayılıyor. Ancak bu durumda bebeğin baş çevresinin takibinin yapılması, beynin normal gelişiminin devam ettiğinden emin olunması gerekir. Zira bazen kafatasını oluşturan kemiklerin normalden erken kaynayarak bıngıldağı kapaması beyin gelişimini olumsuz etkiliyor. Bu da, görme ve işitme sorunlarına, kafa içi basınç artışına, gelişim geriliklerine neden oluyor.

İshal ve kusma bıngıldağı çökertiyor

Bıngıldağa gelen ufak darbelerde değil başka durumlarda endişe etmek gerekiyor. Örneğin ishal ve kusma yaşayan bir bebeğin bıngıldağında çökme olabiliyor. Bu durum sıvı kaybının ciddi düzeylerde olduğunu gösterir. Derhal bebeğe yeterli miktarda su takviyesi verilmesi gerekir. Bazen de bıngıldakta şişme meydana gelebilir. Bu ise menenjitler, tümör oluşumları ve beyinde su toplanması (hidrosefali) gibi durumlarda oluşur. Bazen bıngıldakta hafif damar atımı hissedilir, süt çocuklarında bu durum normaldir ve endişe duymaya gerek yoktur. Ağlama, öksürme ve kusma sırasında bıngıldakta hafif kabarıklıklar olabilir. Bıngıldağın olduğundan fazla çıkıntılı durması ise kafa içi basıncının arttığını gösterir. Bu durumda doktor kontrolü şart.

Ne zaman korkmalı?

Bıngıldak kafanın diğer bölümleri gibi sert olmadığından anneler, o bölgeye dokunmaya korkuyor. Oysa bıngıldağı oluşturan sağlam bağ dokusu, alttaki beyin için güvenli bir koruma kalkanı adeta.  Yani bebeğin banyosunu yaptırırken, saçını tararken veya tutarken ebeveynlerin huzursuz olmasına gerek yok. Sadece kaza, düşme vs. sonucu oluşabilecek aşırı sert darbelerde kontrol ettirilmesi şart.

Zaman