Haşir bahsinin en yalın anlatımını “Mesnevi Nuriye” “Zeyl-ül-Hubab”da buldum desem fazla abartı olmaz sanırım. “Bu bedihi bir meseledir” diyor Said Nursi bahsin sonunda.

İbni Sina “akıl bu yolda gidemez” diye dursun Bediüzzaman anlamak için “göz” yeter diyor. Ağacı gören göz, çekirdeği, yaprağı, çiçeği, meyveyi “gören” göz; haşri nasıl göremez hayret! 

“Eğer onlar şuhudi bir yakin ile haşr-i umumiyi görmek isterlerse, -akıllarını da beraber bulundurmak şartıyla– yaz mevsiminde küre-i arz bahçesine girsinler.”

Normal bir akılla görülecek bir şey haşir; zaten ilk ve sonbaharda görülüyor nasıl başladığı ve bittiği. Yazda kör olanın ve inatla gözünü kapayanın dışında herkes görüyor bu yakın gerçekliği.

Gözünü yumanı kim ne yapabilir? İnanmak istemeyen gözünü kapar; hakikat güneşinden mahrum kalır, kapı açık fakat irade zorlaması yok.

Her yıl, her gün, her an tekrarlanan hakikati görmemek göz hastalığını gösterdiği gibi gaflet perdesinin kalınlığını da gösteriyor.

Öyle ki musibetlerle bile ibret açılımlar olmuyor, perde aralanmıyor. Her akşam öldüğünü her sabah dirildiğini görmeyen göz; gözle görülmeyen virüsten nasıl hikmet ders çıkarır, kuraklığın ne dediğini nasıl anlar?

Bulutu görür, ağacı görür de melekut yüzünü görmez; gönül kör, zihin kuraktır zira.

Tevhid kökünü, haşir gövdesini, sünnet meyvesini nasıl görür de evveli ahiri ile buluşturur; zahir ufkunda ağaç misali yükselir, batında kök misali derinleşir bu kuru kafa?

Duayı hafife alır kör olası zihniyet!

Ne kadar yalın anlatılırsa anlatılsın binlerce delil getirilsin tevhid kökü olmayınca veya çürük olunca haşir gövdesi de olmuyor veya hasta oluyor; onun için olsa gerek çekirdek örneği çok geçer Risalelerde.

Küçücük çekirdekten kocaman çam ağacının çıkmasını sıklıkla söyler Said Nursi.

İbni Sina da çekirdek gördü, yazda yaşadı, meyve yedi, gecede öldü, sabahta dirildi, çok mevsimler gördü geçirdi; niye net göremedi yakın gerçekliği?

Göz meselesi, basiret meselesi...

Ya niye göremez bilgi çağının kör cahilleri? Ya da inandım diyenler haşri şuhudi derecede idrak edemezler?

Göz hastalığı, gönül rahatsızlığı, zihin bulanıklığı...

Kış gerçekliğinde kuraklık okuması, virüs dersi iyi anlaşılmamışsa; yaz okulunda bedihi “haşir” bahsi şuhudi derecede idrak edilmemiştir vesselam.