Farika Teymut Artır'ın yazısı

Her anne-baba çocuğunun sağlam karakterli, başarılı ve iyi bir meslek sahibi olmasını ister. Bu da iyi bir bakım ve eğitimle beraber zihinsel ve duygusal gelişim ile de yakından ilgilidir. Çocuğun zihinsel aktivitelerinin gelişip, bilgi birikimi ve donanımının artmasında ise doğal merakın önemli bir yeri vardır.

Doğal merak, kişinin pek çok kaynaktan duyu organları vasıtasıyla aldığı verileri ihtiyaca göre kullanmayı sağlayan; dikkat, karar verme, inisiyatif kullanma, dürtü kontrolü gibi zihinsel faaliyetlerden biridir. Kişinin sahip olduğu bütün özellikler gibi doğal merak da ancak uygun çevre ve eğitim ile uygun şekilde gelişmektedir. Doğal merak, bilimsel düşüncenin gelişmesinde bilimde ve teknolojide ileriye gitmede etkili olan yöntemlerden biri olduğu kadar tefekkür etme, ibret alma ve hikmete ulaşma gibi şekillerde kişinin manevi ilerlemesinde de etkilidir. Bu sebeple anne-babalar çocuklarda doğal merakı geliştirmeye önem vermelidir. İçinde bulunduğumuz yaz aylarının diğer mevsimler gibi doğal merakın geliştirilmesinde önemli bir yeri vardır. Tabiattaki değişimi en canlı ve neşe verici bir şekilde gözlemlediğimiz bu mevsim çocukların anlatılanları en fazla dikkatle dinleyebildikleri bir mevsimdir. Bu hususta şunlara önem verilmelidir: Çocuğun doğal merakının ortaya çıkması için önce "neden", "niçin" sorularını sormayı ve bu sorular ortaya çıktığında üşenmeden araştırmasının öğretilmesi gerekir.

Merak ettiği konuyu hangi kaynaktan öğreneceğinin bilinmesi önemlidir.

Çocuğun düşüncelerinin netleşmesi için sorularını dinleyin.

Çocuk soru sorduğu zaman yeterli vakit verilemiyorsa başka zaman o soruların hatırlatılarak cevap bulmasına yardımcı olmaya çalışın.

Doğal merakın artırılması ve öğrenim ihtiyacının karşılanması için piknik yerlerinde örneğin karıncaları inceleyebilirsiniz.

Kuşları ürkütmeden yuvalarını uzaktan gözleyebilirsiniz.

Yumurtlayan ve yavrulayan hayvanların gelişimlerini izleyebilirsiniz. Bu konuda çiftlikler, kuş, at, koyun vb. hayvanları yetiştirme yerleri, hayvanat bahçeleri gezip görmek ve bilgi almak için çok uygun yerlerdir.

Fiziki olaylara merakın artması için uçurtma uçurabilir, havanın, yerçekiminin vb. özelliklerinin öğretilmesi için helikopter, uçak gibi taşıtlarla doğal olarak uçan kuşların benzerlikleri ve ilişkileri incelenebilir.

Uçan balonun normal balondan farkının ne olduğunu düşündürebilir, bu şekilde maddenin farklı halleri, farklı gazların farklı özgül ağırlıklarının olduğu gibi konuları anlamasına temel oluşturabilirsiniz.

Bunlar anne-babaların çocuklardaki zihinsel ve duygusal gelişime destek olmak, doğal merakı artırmak için farklı yaşlardaki çocuklarıyla yapabilecekleri pek çok gözlem ve bunlarla ilişkili sorabilecekleri pek çok soru ve bunlara verilebilecek cevaplarla ilgili sadece birkaç örnektir.

Doğal ortamda yapılan gözlemler çocuğun anlayacağı seviyede kelimelerin seçilmesiyle 3 yaşından sonra her çocukla yapılabilir ve her yaşta farklı olumlu gelişmelere temel teşkil eder.

Çocukların ilgisini

çekebilmek için nelere önem verilmeli?

Bitkilerdeki büyüme ve gelişme, kuru dalların yeşermesi, tohumun filizlenmesi, çiçeklerin açması vb.

Canlılardaki farklılıkların gözlenmesi ve sınıflandırma;

Bitkilerin benzer ve farklı yönleri; yaprak, çiçek ve meyvelerin şekil renk, lezzet, koku, çoğalma şekli, yararları vb.

Havada, suda ve karada yaşayan canlıların sınıflandırılması, şekil, renk, davranışlar, barınma ve çoğalma şekli gibi konularda benzer ve farklı yönleri, değişimleri ve doğal denge içindeki yerleri.

Hayvanlar âlemindeki iş bölümünün, paylaşımın, sevgi, şefkat, acıma, yardımlaşma, fedakarlık gibi özelliklere doğal ortamda canlı olarak gösterilerek dikkatinin çekilmesi.
Zaman