İnsan derdi kadar insandır. Derdinin büyüklüğü ve küçüklüğü, ulviliği ve süfliliği onu ele verir. Anda derdi ne ise o an odur. Ömür neyin derdi ile geçmişse o kadar kıymet alır insan ve o rütbe ile bu diyardan gider!

İnsan ki derdi vardır değilse insan değildir. Ama az ama çok dert dairesinin dışında değildir. Kimi bir damla dertte boğulur, kimi dert okyanusunda yüzer.

Çöplükte dane arayanın da derdi vardır, yıldızlar ötesi hayatı özleyenin de. İkisi de çabalar, ikisi de bu uğurda ömrünü tüketir.

Kiminin “en”i konfordur, kiminin sadelik. Kimi şöhret derdinde, kimi sahihlik peşinde. Kiminin aşkı kadındır, kiminin hakikat.

Makam tutkunu sadeliğin sultanlığını ne bilir? Hırs esiri tevekkül hürriyetini tadabilir mi? Kin kurbanı diğergamlığın lezzetini nasıl bilsin?

Güzele erişmek, doğruyu bulmak, iyiye ulaşmak gibi derdi olan insan; insan olma yolunda ilerliyordur, bu yolda yürüdüğü kadar insaniyete yakındır.

Dert aynası insanı ele veren ayna; deva aynanın sırlı yüzünde. O ayna mülke tutulsa dert mülk, melekûta tutulsa melekût olur.

İnsan yer ile gök, nefis ile gönül arasında gerilimdedir; kâh nefsin çekimine kâh gönlün çekimine girer. Bir küçük zevkte boğulduğu da olur, kâinatı geride bıraktığı da…

Keder kaderse boyun eğmekten başka çare yoktur; karanlık koridordan teslimiyet bineği ile geçilir. Tüneli ucu aydınlık, başka tüneller başka aydınlıklar, uzayıp giden yolculuk…

Kaderi okuma gayreti olmayan büyük kederdedir. Keza kâinat kitabını, eşyayı, hadiseleri… Derdi dünya olanın mülk ötesi derdi yoktur.

Ağaç olmak derdi olan çekirdek meyveli ağaca dönüştüğünde devayı bulur. Çürümüş kokuşmuş çekirdeklere ne yapılırsa insan olma derdi olmayanlara o yapılır.

Derdini sevme olgunluğu insan olma onuru; çekirdek çatlıyordur; mülk ve melekût kanatlarla hakikat burcuna yükseniliyordur.

Evet insan ne ki?