Hz İbrahim peygamberimiz asm tesis ettiği dinin başlangıç halkasıdır, onun, tevhid dinini mekanlarını, esaslarını, emirlerini, o kurmuştur. Dinin ilahi kurgusunun tesisi ona aittir, ve zaman içinde erozyona uğramamıştır, saflığını ve esaslarını korumuştur. Bu yüzden onunla Peygamberimiz arasında ciddi bir bir bağ oluşmuş, Peygamberimiz onun dininin serilip serpilmesini sağlamıştır. Biri çekirdekse biri ağaçtır. O üç kitaplı dinin de kabul ettiği bir mercidir. Kur’an’ da üç büyük peygamberden sonra en çok kendinden bahsedilen peygamberdir. Vaka örgüsü çok boyutludur, tek boyutlu bir hayatı yoktur. Kabe’ nin inşası, insanları Hacca davet. Kurban kesmek. Neslinden peygamberler gelmesi için dua. Putlarla mizahi tevhid yorumları. Hz Lut ve ümmeti ile irtibatı. Babası ile inanç temrinleri. Zulme tahammülü gibi olaylar hep ona aittir. Birçok peygamberin hayatında bir vaka varken Hz İbrahim’in hayatı çok cüzlü ve çok epizotludur.

--

Hz Adem’den başlayarak gelen peygamberler zinciri birbirini takib eden süzülmüş ve seçilmiş bir ailedir. “Gerçek şu ki Allah, Adem’i, Nuh’u, İbrahim ailesi ile İmran ailesini, birbirinden gelen tek zürriyet halinde bütün insanlardan süzüp onlara üstün kılmıştır. Allah Semi’dir, alimdir. 3/33-34

Allah İbrahim’i över. ” Gerçekten İbrahim hak dine yönelen, Allah’a itaat üzere bulunan tek başına bir ümmet, bütün hayırlı halleri kendinde toplayan bir önderdi. O hiçbir zaman müşriklerden olmadı. Allah’ın nimetlerine şükreden bir zat idi. Çünkü Allah onu seçmiş ve doğru yola iletmişti. “16/120-121

Peygamberimize (sav) İbrahim’i de anmasını söyler Allah “Ey Resulüm kuvvetli ve basiretli olan o zatları, kullarımız İbrahim, İshak ve Yakub’u da an. Biz onları ahiret yurdunu düşünen ihlaslı kişiler kıldık. Üstelik onlar Bizim yanımızda seçkin ve hayırlı zatlardı. “ 38/45-47 Allah öğrettiği din esaslarını anlatır peygamberler üzerinden Resullullaha. “ O dini doğru anlayıp hükümlerini uygulayın ve o hususta tefrikaya düşmeyin, diye din esasları olarak Nuh’a emrettiğini, hem sana vahyettiğimizi, keza ibrahim’e, Musa’ya, İsa’ya emrettiğimizi siçin için de din kıldı. Senin insanları davet ettiğin esaslar müşriklere çok ağır gelmektedir. Halbuki Allah dilediği kullarını bu din için seçer ve gönülden kendine yöneleni doğru yola iletir. “42/13 O İbrahim ‘i peygamber olarak göndermiş ve nübüvvet vermiştir. “ Biz Nuh’u, İbrahim’i peygamber olarak gönderdiğimiz gibi, zürriyetlerine de kitap ve nübüvvet verdik. Onlardan kimisi doru yolu bulsa da çoğu büsbütün yoldan çıkmışlardır. “57/26

Peygamberimiz de kendi dininin ibrahim’in dini olduğunu söyler. “ De ki Rabbim beni doğru yola, İbrahim’in dimdik ayakta duran, batıldan uzak, tamamen hakka yönelmiş tevhid dinine iletti. O asla müşriklerden olmamıştı. “6/161 Peygamberimizin yalanlanması müşrikler tarafından onu rahatsız edince Allah bu yalanlamanın önceki peygamberlere de yapıldığını anlatır, onu teselli eder. “ Eğer onlar seni yalancı sayıyorlarsa sen bil ki onlardan önce Nuh, Ad, ve Semud halkı da, Lut’un halkı da Medyen ahalisi de resullerini yalanlamışlardı. Musa da yalancı sayılmıştı. Ben de şöyle yaptım, her seferinde inkarcılara mühlet verdim, sonra da tuttuğum gibi işlerini bitirdim. Onların inkarına mukabil nasıl olurmuş, Benim inkarım cümle alem görüp bildi. “22/42-44

İbrahim’in dinini kabul eden güzel bir dine sahip olmuştur. ”Hep iyiliği şiar edinmiş olarak yüzünü ve özünü Allah’a teslim edip bir de İbrahim’in tevhid dinine tabi olan kimsenin dininden daha güzel din olabilir mi ? Bundandır ki Allah İbrahim’i dost edinmiştir. 4/125

O peygamber olarak gönderilmiştir. “ İbrahim’i de resul olarak gönderdik. “ Ey benim halkım dedi, yalnız Allah’a ibadet edin ve O’na karşı gelmekten sakının. Eğer bilirseniz böyle yapmanız sizin için daha hayırlıdır. Siz Allah’tan başka bir takım putlara tapıyorsunuz, bunlara Allah’a şerik yapmakla açıkça yalan uyduruyorsunuz. Oysa Allah’tan başka ibadet ettiğiniz putlar sizin rızıklarınızı yaratıp sizi rızıklandırmaya güç yetiremezler. O halde rızkınızı Allah nezdinde arayın, yalnız O’na ibadet edin ve O’na şükredin, sonunda yine O’nun huzuruna götürüleceksiniz. Şayet siz beni yalancı sayarsanız, sizden önceki bir takım ümmetler de resullerini yalancı saymıştı. Elçinin görevi imana zorlamak değil, sadece açıkça tebliğ etmektir. 29/16-18

Halkının ona verdikleri cevap “ Öldürün onu “ veya “ ateşe atın, demekten başka bir şey olmadı. Ateşe attılar ama Allah onu ateşten kurtardı. Elbette bunda iman edecek kimseler için ibretler vardır. İbrahim onlara şöyle dedi” Siz dünya hayatında Allah’tan başka bir takım sevgili putlar edindiniz. Ama sonra kıyamet günü gelince birbirinizi red ve inkar edecek birbirinize lanet edeceksiniz. Barınacağınız yer ateş olacak ve kendinize hiçbir yardımcı bulamayacaksınız. İbrahim’in söylediklerine Lut iman etti. İbrahim “ :Ben dedi Rabbimin emrettiği yere hicret edeceğim. O Aziz ve hakimdir, biz İbrahim’e ishak ve Yakub’u ihsan ettik. Onun neslinden gelenlerde, peygamberliği ve vahyi devam ettirdik. Ona dünyada mükafatını verdik. O ahirette de elbette salihlerden olacaktır. ”29/24-27

İbrahim, neslinden peygamber gelmesi için dua eder. “Ey bizim hakim Rabbimiz onların içinden öyle bir resul gönder ki, kendilerine Senin ayetlerini okusun, onlara kitabı ve hikmeti öğretsin, ve onları tertemiz kılsın. Muhakkak ki aziz Sensin hakim Sensin 2/129

Yine İbrahim’in mücadelesini özetler. “ İbrahim’de ve onunla beraber olanlar da size güzel bir örnek vardır. Hani onlar hemşehrilerine şöyle demişlerdi. “ Bizim ne sizinle ne de Allah’tan başka ibadet ettiğiniz şeriklerinizle hiçbir ilişiğimiz kalmamıştır. Siz Allah’ın tek ilah olduğuna inanmadıkça, biz sizi reddediyor, bizim ile sizin aranızda ebedi olarak düşmanlık ve nefret meydana geldiğini ilan ediyoruz.

Birçok beygamber gibi İbrahim’den de söz alınmıştır. “ Bir vakit biz peygamberlerden kuvvetli bir söz almıştık. Senden, Nuh’tan, İbralim’den, Musa’dan ve Meryem’in oğlu İsa’dan. Evet onlardan pek sağlam söz almıştık ki vakit gelince, O sadıklara sözlerine bağlılıklarını sorsun. Kafirlere ise gayet acı bir azap hazırladı” 33/7

Hz İbrahim ve Babası

Hz İbrahim’in babası ile olan tevhid mücadelesini, muakeleyi ayrıntılı ve şimdi gibi anlatır. Akli yorumlarla Allah’ı bulmayı öğrenir. “Bir zaman İbrahim atası Azer’e “ Ne sen putları Tanrı mı ediniyorsun ? ben seni de halkını da besbelli bir sapıklık içinde görüyorum “ demişti. Biz İbrahim’e şirkin çirkinliğini gösterdiğimiz gibi imanın da yakine kesinliğe ulaşması için göklerin ve yerin muhteşem hükümranlığını da öylece gösteriyorduk.

Ne var ki İbrahim’in babasına “ Senin için Rabbimden af dileyeceğim. Bununla beraber Allah’ın senin hakkında dilediği hiçbir şeyi önlemem mümkün değildir” demesi başka. Onun ve beraberinde olanların duası şudur”Ey yüce Rabbimiz, yalnız sana güvenip dayandık. Sana yöneldik ve sonunda da Senin huzuruna varacağız. “ 60/4

İbrahim babasının durumunu görünce ondan uzak durur. “ İbrahim’in babası için af dilemesi ise, sırf ona yaptığı vadi yerine getirmek için olmuştu. Fakat onun Allah düşmanı olduğu kendisine belli olunca, onunla ilgisini kesti. Gerçekten İbrahim çok yumuşak huylu ve pek sabırlı idi. 9/114

İbrahim’in babası ile olan konuşması başka şekilde, değişik ayrıntılar ilave edilerek anlatılır. Allah nebisine onun niteliklerini anmasını söyler. “Kitapta İbrahim’i de an, o gerçekten özü sözü doğru biri idi, yani bir peygamberdi. Zamanı geldi babasına “Babacığım dedi, niçin işitmeyen görmeyen ve sana hiçbir fayda sağlamayan bu putlara tapıyorsun ?”; ” Babacığım sana ulaşmayan bir ilim geldi bana, ne olur bana tabi ol da seni dümdüz bir yola çıkarayım “; “ Babacığım sakın şeytana ibadet etme, çünkü şeytan Rahman’a isyan içindedir. Babacığım bu gidişle O Rahman’dan bile bir azabın gelip sana dokunacağından ve senin şeytana hemdem olacağından ciddi endişe içindeyim. Babası “ İbrahim ne o yoksa sen benim tanrılarıma sırtını mı dönüyorsun ? Bu işten vazgeçmesen mutlaka taşa tutarım seni, şöyle bir uzun müddet benden uzak dur, gözüm görmesin seni buralarda. İbrahim “ selamet esenlik içinde kal “ dedi. Rabbimden senin için af dileyeceğim, o gerçekten bana karşı çok lütufkardır. İşte sizi de sizin Allah’tan başka ibadet ve dua ettiğiniz tanrılarınızı da terkediyorum. Rabbime niyaz edip yalvarıyorum. Rabbime niyaz etmem sayesinde mahrum ve perişan olmayacağımı umuyorum. Onları ve onların Allah’tan başka taptıkları putları terkedip Şam’a yerleşince, biz ona İshak ile Yakub’u hediye ettik. Onların her birine peygamberlik verdik. Onlara rahmetimizden ihsanlarda bulunduk, onlara dillerde ve dinlerde yüksek ve güzel bir nam bıraktık. “19/41-50

İbrahim hem babası hem de halkına konuşur, tartışır. “ Günün birinde o babasına ve halkına hitaben “ size söyler misiniz, siz nelere ibadet ediyorsunuz?” dedi. Onlar da “ kendi putlarımıza ibadet ediyoruz “ dediler ve ilave ettiler”onlara tapmaya da devam edeceğiz!” Peki dedi “ Siz kendilerine dua ettiğinizde onlar sizi işitiyor mu ? Yahut taptığınızda size fayda veya tapmadığınızda size yarar verebiliyor mu ? Yook dediler “ ama atalarımızı böyle bir uygulama içinde bulduk, biz de onu benimsedik. İbrahim dedi ki “peki gerek sizin taptığınız, gerek gelip geçmiş babalarınızın taptığı şeyler hakkında biraz olsun düşünmediniz mi? Bilin ki ibadet ettiğiniz o tanrılar, Rabbülalemin hariç hepsi benim düşmanlarımdır. O’dur beni yaratan ve hayat imkanlarını veren, maddeten ve manen yol gösteren. O’dur beni doyuran, O ‘dur beni içiren. Hastalandığımda O’dur bana şifa veren. O’dur beni öldürecek ve sonra da diriltecek olan. Büyük hesap günü günahlarımı bağışlayacağını umduğum ulu Rabbim de yine O’dur.

Ya Rabbi bana hikmet ver ve beni hayırlı kulların arasına dahil eyle. Gelecek nesiller içinde iyi nam bırakmayı, hayırla anılmayı nasib eyle bana. Naim cennetlerine varis olanlardan eyle beni Ya Rabbi. Babamı da affet (ona tevbe ve iman nasib et ) Zira o yolunu şaşıranlar arasında. İnsanların dirilip bir araya toplandığı mahşer günü rüsvay eyleme beni ya Rabbi. O gün ki ne mal ne mülk ne evlat insanlara fayda eder. O gün insana fayda sağlayan tek şey Allah’a teslim ettiği selim bir gönül olur. O gün cennet müttakilere yaklaştırılır. O gün cehennem azgınlara gösterilir. ve onlara “ Nerede O Allah’tan başka taptıklarınız ?Size yardım edebiliyor mu, kendilerini olsun kurtarabiliyorlar mı ? “ denilir. Arkasından onlar da o azgınlar da ve topyekün iblis ordusu da cehenneme fırlatılır. Orada putlarıyla çekişirken şöyle derler “ Vallahi de tallahi de biz besbelli bir sapıklık içinde imişiz! Çünkü biz sizi Rabülalemin ile bir tutuyorduk, ama bizi saptıranlar da o mücrimler oldu. Şimdi artık ne şefaatçimiz var bizim ne candan bir dostumuz. Ah ne olurdu imkan olsa da dünyaya bir dönsek de müminlerden olsaydık”26/69-104

İbrahim’in Tevhid Yorumları

Tabiat gözlemleriyle Allah’ı arar “Gece bastırınca İbrahim bir yıldız gördü “ Rabbim budur “ dedi. Yıldız sönünce de “Ben öyle sönüp batanları Tanrı diye sevmem” dedi. Sonra Ay’ın dolunay halinde doğmuş vaziyette görünce “Rabbim budur “ dedi. Sonra da batınca “ Rabbim bana doğru yolu göstermeseydi, mutlaka sapmışlardan olurdum” dedi. Daha sonra güneşi doğarken görünce Rabbim her halde budur, bu hepsinden daha büyük “batıp kaybolunca da “ Ey halkım ben sizin Allah’a şerik koştuğunuz şeylerden beriyim “ Ben batıl dinlerden uzaklaşarak yüzümü gökleri ve yeri yaratan Rabbülalemin’e yönelttim, ben asla sizin gibi müşrik değilim “ dedi. Halkı kendisi ile tartışmaya girişti. O dedi ki Allah bana doğru yolu göstermişken, siz hala benimle O’nun hakkında tartışıyor musunuz ? Sizin ona ortak saydığınız şeylerden ben hiçbir zaman korkmam. Rabbim ne dilerse odur. Rabbimin ilmi herşeyi kapsar. Hala kendinize gelip ders almayacak mısınız? Hem siz Allah’ın size tanrı oldukları hakkında hiçbir delil indirmediği şeyleri O’na ortak saymaktan korkmuyorsunuz da, nasıl ben sizin O’na ortak koştuğunuz şeylerden korkarım? Şimdi biliyorsanız söyleyin, bu iki taraftan hangisi korkudan emin olmakta haklıdır. ?

Bir bayram günü İbrahim halkın içinde iken yıldızlara bir göz atıp “ ben galiba hastayım “ dedi. Derhal onun yanından uzaklaştılar. O da çaktırmadan putların yanına sokuldu. Onlara takdim edilmiş öyle ce duran yemekleri görünce “ Buyursanıza neden yemiyorsunuz ? Neyiniz var, neden konuşmuyorsunuz ? dedi. Hiddetini tutamayarak iyice yaklaşıp putlara kuvvetli bir darbe indirdi. Bunu haber alan halk telaşla ve süratle onun yanına gittiler. O da A siz elllerinizle yonttuğunuz bu heykellere mi tapıyorsunuz? Halbuki sizi de yaptığınız şeyleri de yaratan Yüce Allah’tır” dedi. Sonunda “ Haydin dediler onun için bir odun yığını hazırlayın da onu ateşin içine atın. Ona tuzak hazırlamak istediler, ama biz heveslerini kursaklarında bıraktık. Asıl kendilerini perişan ettik.

İbrahim ve Kurban

İbrahim dedi ki “ Ben Rabbimin gitmemi emrettiği yere doğru gidiyorum, o elbet bana yol gösterecektir. “ YaRabbi salih evlatlar lütfet bana. Biz de ona aklı başında bir oğul müjdeledik. Çocuk büyüyüp yanında koşacak çağa erişince bir gün ona “evladım dedi ben rüyamda seni kurban etmeğe giriştiğimi görüyorum, nasıl yaparız bu işi, sen ne dersin buişe ! Oğlu babacığım dedi, hiç düşünüp çekinme sana Allah tarafından ne emrediliyorsa onu yap. Allah’ın izniyle benim de sabırlı, dayanıklı biri olduğumu göreceksin.

Her ikisi de Allah’ın emrine teslim olup, İbrahim oğlunu şakağı üzerine yere yatırıp, biz de ona “İbrahim rüyanın gereğini yerine getirdin deyince biz iyileri işte böyle ödüllendiririz. Bu gerçekten pek büyük bir imtihandı. Oğlula bedel ona büyük bir kurbanlık verdik. Sonraki nesiller içinde ona da iyi bir nam bıraktık ki o da bütün milletler tarafından şöyle denilmesidir. “Selam olsun İbrahim’e, biz iyileri işte böyle ödüllendiririz. Gerçekten o Bizim tam inanmış has kullarımızdandı. Biz de ona salih kişilerden üstelik peygamber olacak bir evladı, ishak’ı müjdeledik. ”37/83-113

İbrahim ve Putlar

İbrahim’in putlarla olan macerası mizah üslubu içinde küfrü netleştirir. “ İbrahim de şüphesiz onun (Nuh’un) taraftarlarından biriydi. Babasına ve halkına şöyle dedi. “ Nedir bu tapındığınız nesneler? İlla da bir iftira bir yalan olsun diye mi Allah ‘tan başka mabud arıyorsunuz Siz Rabbülalemin’i ne zannediyorsunuz?

Allah Kur’an ‘da ibrahim’den çok bahseder. Onun mücadelesini birçok ayete farklı söylemlerle yükler ve canlı tutar. “ Biz Musa’dan önce de İbrahim’e hidayet ve aklı selim verdik. Biz onun halini pek iyi biliyorduk.

O vakit babasına ve halkına “ Nedir bu karşısında durup taptığınız heykeller” dedi. “Biz dediler atalarımızı bunlara tapar bulduk, biz de onların yaptıklarını yapıyoruz “; “ Yemin ederim ki dedi siz de atalarınız da besbelli bir sapıklık içindesiniz. “ Onlar “ sen ciddi misin, yoksa şakacı insanların yaptığı gibi bizimle eğleniyor musun ? “dediler. “ Yoo şaka ne demek, dedi İbrahim, doğrusu sizin Rabbiniz ancak gökleri ve yeri yarattığı gibi bütün onların da Rabbi olan Zattır. Ben de bu gerçeğe şahitlik edenlerdenim. Ve içinden Allah’a yemin ederim ki, söz dönüp gittikten sonra mutlaka bu putlarınızın başına bir çorap öreceğim “ diye ekledi.

Onların bütün putlarını paramparça etti, yalnız halk, belki de olup biten olay hakkında kendisine sorarlar düşüncesiyle onların büyüklerine dokunmadı. Dönüp de olanları görünce dediler ki “ Kim acaba tanrılarımıza bunu reva gören ? Her kimse muhakkak o zalimin teki “ içlerinden bazıları “ Sahi İbrahim adındaki bir delikanlının onları diline doladığını işitmiştik “; “ haydin dediler getirin onu halkın huzurundaki çekeceği cezaya onlar da şahit olsunlar “; “ söyle bakalım İbrahim “ dediler, “Sen mi yaptın tanrılarımıza karşı bu işi ?”; “Belki de dedi “Şu büyükleri yapmıştır, eğer konuşurlarsa sorun bakalım onlara “

Bunun üzerine vicdanlarına dönüp içlerinden “Asıl zalim İbrahim değil, bu aciz putlara ibadet edip bel bağlayan sizler, biz müşriklermişiz “ dediler. Fakat bunu dışa vurmayıp sonra yine önceki görüşlerine dönüp İbrahim’e “Bunların konuşmadıklarına sen de pek iyi bilirsin “dediler. “ O halde dedi Allah ‘tan başka size ne fayda ne de zarar vermeyecek şeylere tapıyorsunuz. Yuh size de Allah’tan başka o taptıklarınıza da. Hala aklınızı kullanmayacak mısınız ? “; “ Eğer yapacağınız bir şey varsa “ dediler. O da bunu yakmaktır. Böyle yapın da tanrılarınıza sahip çıkın. Biz ateşe şöyle ferman ettik “ Dokunma İbrahim’e, serin ve selamet ol ona “; Hülasa onu tuzağa düşürmek istediler ama Biz asıl onları hüsrana uğrattık. Asıl tuzağa düşen kendileri oldular. Onu Lut ile beraber kurtarıp, bütün insanlar için kutlu ve feyizli kıldığımız diyara ulaştırdık. Ona ayrıca İshak’ı, üstelik de bir de Yakub’u ihsan ettik. Hepsini de erdemli insanlar kıldık. Onları buyruklarımızla insanlara doğru yolu gösteren önderler yaptık. Kendilerine hayırlı işler işlemeyi, namaz kılmayı, zekat vermeyi vahyettik. Onlar yalnız bize ibadet ederlerdi. “ 21/51-73

--

Allah peygamberlerinin ve özellikle İbrahim’in halklarının başına gelenleri anlatarak insanları ikaz eder” Kendilerinden önce gelip geçmiş milletlerin başlarına başlarına gelen olaylara dair haber onlara ulaşmadı mı ? Nuh kavminden, ad, Semud ve İbrahim kavminden, Medyen halkından ve şehirleri yerle bir edilen toplumdan haberdar olmadılar mı ? Onlara peygamberleri açık deliller getirdi ama inanmadılar, bundan dolayı Allah’ın gazabına uğradılar. Ama onlara Allah zulmetmedi, lakin onlar kendi kendilerine zulmediyorlardı. 9/70

İman edip imanlarına zulüm bulaştırmayanlar var ya işte korkudan emin olma onların hakkıdır, doğru yolda olanlar da onlardır.

İşte şunlar kavmine karşı İbrahim’e verdiğimiz delillerdi. Dilediğimiz kimselerin derecelerini kat kat yükseltiriz. Muhakkak ki senin Rabbin tam hüküm ve hikmet sahibidir, ve O herşeyi hakkıyla bilir. Biz ona İshak ile Yakub’u ihsan ettik ve her birini nübüvvete erdirdik. Daha önce de Nuh’u onun neslinden Davud’u, Süleyman’ı, Eyyub’u, Yusuf’u, Musa’yı ve Harun’u da nübüvvete erdirdik. Biz iyi hareket edenleri böyle ödüllendiririz. 6/74-84

İbrahim ve Lut Kavmi

Hz İbrahim’e Allah’ın elçileri varırlar ve bir peygamberin ümmetini helak etmek istediklerini söylerler. “Bir zaman da Selam deyip çok kalmadan elinde nefis, güzelce kızartılmış körpe bir dana getirip ikram etti. Ama misafirlerin ellerini yemeğe uzatmadıklarını görünce, onların bu hali hoşuna gitmedi ve onlardan kuşkulandı, kalbine bir korku girdi. “Korkma “ dediler “ Biz aslında Lut kavmini imha etmek için gönderildik. Bu sırada hanımı da hizmet için ayakta durmuş, onları dinliyordu. Bunu işitince gülümsedi. Biz de onu İshak’ın peşinden de Yakub’un doğumu ile müjdeledik.

İbrahim’in hanımı “ Ay dedi ben bir kocakarı, kocam da bir pir iken ben mi doğuracağım. Doğrusu pek çok şaşılacak bir şey “ Elçi melekler “ Sen dediler, Allah’ın emrine mi şaşırıyorsun? Ey ehl-i beyt Allah’ın rahmeti ve bereketi sizin üzerinize olsun, o gerçekten her türlü hamde layıktır, hayır ve ihsanı boldur. Vaktaki İbrahim’in kalbinden korku geçip gitti ve ona müjde geldi. Hemen tuttu, Lut’un halkı hakkında bizimle mücadeleye başladı. Çünkü İbrahim çok yumuşak huylu, yufka yürekli ve kendisini Allah’a teslim eden bir kuldu. “İbrahim sen vazgeç bu işten. işte Rabbinin helak emri gelip çattı ve hiç şüphe yok ki onlara geri çeviremeyecekleri bir azap geliyor. 11/69-76

Aynı vaka epizodunu başka bir şekilde anlatır Allah. “Onlara İbrahim’in misafirlerinden de bahset. Onun yanına girdiklerinde “ Selam “ dediler. İbrahim “ biz sizden korkuyoruz “ dedi. “ Korkma “ dediler. ” Biz sana büyüdüğünde alim olacak bir oğlunuzun dünyaya getireceğini müjdeliyoruz” Beni mi müjdeliyorsunuz ? dedi”Bana ihtiyarlık gelmiş çatmışken, artık beni nasıl tebşir edersiniz? “; “Sana gerçeği müjdeledik, onun için ümit kesenlerden olma “dediler. O da Rabbinin rahmetinden hak yoldan sapanlardan başka kim ümit keser dedi. Ve ilave etti” 15/51-59

Allah İbrahim’in niteliklerini sayar. “ Gerçekten İbrahim hak dine yönelen, Allah’a itaat üzre bulunan tek başına bir ümmet, bütün hayırlı halleri kendinde toplayan bir önder idi. O hi ç bir zaman müşriklerden olmadı. Allah’ın nimetlerine şükreden bir zat idi. Çünkü Allah onu seçmiş ve doğru yola iletmişti. Biz ona dünyada iyilik verdik, elbette o ahirette de Salihlerden olacaktır. Sonra da sana vahyettik ki, doğru yola yönelerek İbrahim’in dinine tabi ol, zira o müşriklerden değildi. 16/120-123

Birçok peygamberin hayatında İbrahim bir vaka ile vardır. “Hazreti Yakup oğlu Yusuf’un gördüğü rüyayı dinledikten sonra rüyanın yorumunu yapar, örgüde İbrahim’de vardır. “ Rabbin seni öylece seçecek, sana rüya tabirini öğretecek ve daha önce büyük babaların İbrahim ile İshak’a olan nimetini tamamına erdirdiği gibi, sana ve Yakup ailesine de nimetini kemale erdirecektir. Çünkü Rabbin her şeyi hakkıyla bilir tam hüküm ve hikmet sahibidir. 12/6 Yusuf da ataları olan İshak ve İbrahim’in dinine tabidir. “ Atalarım İbrahim ve ishak ve Yakub’un dinine tabi oldum “12/38

Hz ibrahim’in sınanmışlığını anlatır Allah; ”Şunu da hatırda tutun ki, bir vakit Rabbi İbrahim’i bir takım emirlerle sınamıştı. O da onları hakkıyla yerine getirdiğinden Rabbi kendisine “ seni insanlara imam(önder ) yapacağım “ dedi. İbrahim “ Ya Rabi neslimden de önderler çıkar” deyince Allah “ Zalimler ahdime (nübüvvete ) nail olamazlar” buyurdu. 2/124

Dinin inşası ve Hz ibrahim

Hz Adem yaratılışın, hz İbrahim büyük ölçlüde dinin temellerinin atıldığı dönemlerin peygamberidir. Beytullah’an inşası bu temellerden biridir. “Biz Beytullah’ı insanlara sevap kazandırmaları için toplantı ve güven yeri kıldık. Siz de Makam-ı ibrahim’i namazgah ediniz. İbrahim ile İsmail’e de “ Tavaf edenler itikafa girenler, rüku ve secde edenler için bu evimi tertemiz bulundurun “ diye emretmiştik. Ve ovakit İbrahim “ Ya Rabbi burayı güvenli bir şehir yap. Buranın halkından Allah’a ve ahiret gününe iman edenleri çeşit çeşit mahsüllerle rızıklandır “ dedi. Bunun üzerine buyurdu ki “Onrlardan inkar edeni dahi rızıklandırıp az bir zaman hayattan nasip aldırır, sonra da onları cehennem azabına sürerim. Orası varılacak yer olarak ne fena bir yerdir.

İbrahim ile İsmail Beytullah’ın temellerini yükseltirken şöyle dua ediyorlardı. “ Ey bizim kerim Rabbimiz, bizi yalnız sana boyun eğen Müslüman kıl. Soyumuzdan da yalnız Sana teslimiyet gösteren bir Müslüman ümmet yetiştir. Ve bizlere ibadetimizin yollarını göster, tevbelerimizi kabul buyur. Muhakkak ki tevbeleri en güzel şekilde kabul eden çok merhametli ancak sensin. Ey bizim Hakim Rabbimiz onların içinden öyle bir resul gönder ki kendilerine ayetlerini okusun, onlara kitabı ve hikmeti öğretsin ve onları tertemiz kılsın. Muhakkak ki aziz Sensin, hakim Sensin üstün kudret, tam hüküm ve hikmet sahibisin “2/125-128, 129 Dinin temelleri daha elle tutulur hale gelir Hz İbrahim ile birlikte.

Allah Kabe’yi över “ibadet yeri olarak yeryüzünde yapılan ilk bina Mekke’deki Kabe olup, pek feyizlidir, insanlar için hidayet rehberidir, orada apaçık alametler ve deliller, İbrahim’in makamı vardır. Kim Beytullah’a girerse korkudan emin olur. Ziyarete gücü yeten herkese Beytullahı ziyaret etmek Allah’ın üzerindeki hakkıdır. Nankörlük edip bu hakkı tanımayana Allah’ın hiçbir ihtiyacı yoktur, o bütün alemlerden müstağnidir. 3/96-97

Hz İbrahim bir vahiyler zincirinin üyesidir. “De ki biz Allah ‘a iman ettik. Bize indirilen vahye, İbrahim’e, İsmail’e, İshak’a, Yakub‘a ve torunlarına indirilen keza Musa’ya, İsa’ya hasılı bütün peygamberlere Rab’leri tarafından verkilen vahiylere de iman ettik. Onlar arasında hiçbir ayrım yapmayız ve biz yalnız Allah‘a teslim oluruz. ”3/84

Hz İbrahim hakkında kitap ehlinin tartışmasını Allah eleştirir. “ Ey ehl-i kitap, Tevrat’da İncil’de kendisinden çok sonra gönderildikleri halde, ne diye İbrahim hakkında iddialaşıyorsunuz ? Buna da mı akıl erdiremiyorsunuz. Haydi diyelim ki az çok bildiğiniz konularda tartışıyorsunuz. Pek ne diye hakkında bilginiz olmayan hususlarda tartışıyorsunuz ! Halbuki işin doğrusunu Allah bilir, siz bilemez siniz. işte bu konudaki gerçek şudur, İbrahim Yahudi de değildir, Hristiyan da değildi. Lakin o batıl dinlerden uzaklaşmış, tertemiz halis bir Müslüman idi, ve asla müşriklerden olmamıştı. İnsanlar içinde İbrahim’e tabi olanlar ona tabi olanlar, bu peygamber ve bu Peygambere iman edenlerdir. Allah müminlerin dostudur. “3/65-68

Bütün dinler hz İbrahim’e dayanır, onun dinine uymak zorunluktur. “ Sen “ Sadakallah “ Allah sözün doğrusunu söyledi “ de. Haydi bakalım Allah’ı tanıyarak ibrahim’in dinine uyun. Pek iyi biliniz ki o asla müşriklerden olmamıştı. 3/95

Sonra onu kabul edip etmeyenler gündeme gelir. “Kendini bilmeyen ahmaktan başka kim İbrahim’in dininden yüz çevirir ki ? Biz onu dünyada nübüvvetle müşerref kılıp seçtik, o ahirette de salihlerden olacaktır. Rabbi ona “ Kendini canı gönülden Hakka teslim et “ deyince o derhal “ Alemlerin Rabbine teslim oldum “ demişti. Bu dini İbrahim kendi evlatlarına vasiyet ettiği gibi Yakup da böyle yaptı ve “ evlatlarım “ dedi Allah sizin için bu dini seçti. Sakın Müslümanlıktan başka bir din üzere ölmeyin. 2/130-132

Hz Yakup ölüm ile yüz yüze geldiğinde, evlatları İbrahim’in dini üzerine devam edeceklerini söylerler. “ Senin ilahına, senin ataların, İbrahim, İsmail ve İshak’ın ilahı olan Tek ilaha kulluk ederiz. Ve biz ancak ona teslim olan Müslümanlarız “2/133 Biz bütün batıl dinlerden uzaklaşmış olarak İbrahim’in dinine tabi oluruz. O hiçbir zaman müşriklerden olmadı. “2/135 ibrahim ve onun peygamber neslini takip Kur’an’ la oluşan son dinin saliklerinin de yoludur. “Deyiniz ki “ Biz Allah’a bize indirilen Kur’an’a, keza İbrahim’e, İsmail’e, ishak’a, Yakub’a ve onun torunlarına indirilene, ve yine Musa’ya, İsa’ya, hülasa bütün peygamberlere Rableri tarafından verilen kitaplara iman ettik. Onlar arasında asla bir ayrım yapmayız. Biz yalnız O’na teslim olan Müslümanlarız. “2/136

Hristiyanların, ve Yahudilerin Cenabı Peygamberden önceki peygamberleri Hristiyan ve Yahudi olarak göstermek istemesine karşı Allah tepki gösterir. “ Yoksa siz İbrahim, İsmail, İshak ve Yakub’un ve onun evlatlarının Yahudi veya Hristiyan olduklarını mı söylüyorsunuz?De ki siz mi daha iyi bileceksiniz yoksa Allah mı ? Allah’ın kitabı vasıtasıyla kendisine ulaştırdığı hakikatı gözleyenden daha zalim kim olabilir. ? Allah yaptıklarınızdan habersiz değildir. 2/140

Şımarıkca Hz İbrahim ile tartışanları halini anlatır. “ Allah kendisine hükümdarlık verdiği için şımararak Rabbi hakkında İbrahim ile tartışan kişinin haline bir baksana, İbrahim ona “ Benim Rabbim hayatı veren ve hayatı alandır” deyince, o ben de yaşatır ve öldürürüm “ dedi. Bunun üzerine İbrahim “işte Allah güneşi doğudan doğuruyor, haydi sen de batıdan doğdur bakalım “ der, demez kafir donakaldı. Zaten Allah zalimlere hidayet etmez, emellerine kavuşturmaz. 2/258

Allah İbrahim ile aralarında geçen vakayı anlatır” Bir vakit de İbrahim” Ya Rabbi ölüleri nasıl dirilteceğini bana gösterir misin” ? demişti. Allah “ Ne o yoksa bana inanmadın mı ? “ dedi. İbrahim şöyle cevap verdi “ Elbette inandım lakin sırf kalbim tatmin olsun diye, bunu istedim” Allah ona “ Dört kuş tut onları kendine alıştır, sonra kesip her dağın başına onlardan birer parça koy. Sonra da onları çağır. Koşa koşa sana geleceklerdir. iyi bil ke Allah azizdir, hakimdir(üstün kudret ve tam hikmet sahibidir)2/260

Hac ve İbrahim as

İbrahim’e sorumluluklar verilir, biri de insanları hacca davettir. “ Zira biz vaktiyle İbrahim’e Beytullah’ın yerini belirlediğimiz zaman “ sakın bana hiçbir şeyi ortak koşma ve Benim mabedini tavaf ederken, kıyamda, rükuda veya secdede olarak ibadet edenler için tertemiz tut” Hem bütün insanları hacca davet et ki gerek yaya, gerek uzak yollardan gelen yorgun argın develer üzerinde sana gelsinler. Gelsinler de bunun kendilerine sağlayacağı çeşitli faydaları görsünler ve Allah’ın kendilerine rızık olarak verdiği kurbanlık hayvanları, belirli günlerde Allah’ın adını anarak kurban etsinler. Siz de onların etinden hem kendiniz yiyin, hem de yoksula fakire dağıtın “ 22/26-28 İbrahim bakımı ile meşgul olduğu mekan için de dua eder. “ İbrahim bir vakitler şöyle demişti. “ Ya Rabbi burayı emin bir belde kıl, beni de evlatlarımı da putlara tapmaktan uzak tut. “14/35

Hz ibrahim’e gelinceye kadar din vardır, ama tedvin edilmemiştir, onunla birlikte din bir yapı kazanır, ondan sonrakiler bu yapı içinde yer alırlar. Bu yüzden ondan sonraki peygamberler onun soyundan alindendir.