Cenab-ı Hakk’ın esması, “cemalî, kemalî ve celalî” isimler olmak üzere üçe ayrılıyor.

Cemal güzellik demektir. Cemalî isimler sadece Cemil ismine münhasır değildir; Rahmân, Rahîm, Kerîm, Latif, Ğaffar gibi pek çok isim bu gruba girer.

Celalî isimler, azamet, kibriya ifade ederler. Bu isimler de yine yalnız Celil ismine münhasır değildir; Kadir, Kahhar, Cebbar, Mütekebbir gibi birçok isim de bu sınıfa dâhildir.

Keza, kemal de “mükemmellik, üstünlük” demek olup; Kuddüs, Selam, Kadîm, Baki gibi birçok isim de bu sınıfa girerler.

Üstad Bediüzzaman Said Nursi Hazretlerinin “cemalin gözünde celal, celalin gözünde cemal" bulunduğunu ifade ettiği dikkate alındığında, bunların kesin hatlarla birbirinden ayrılmadığı, bazı mahluklarda bir kısmının, başka mahluklarda da diğer kısmının tecelli ettiği görülür. Bazen bir şeyde her üç tecelli birlikte kendini gösterir. Mesela, Güneş hem çok mükemmel, hem çok güzel, hem de çok celalli bir eserdir.

"Kemalat-ı İlâhiye, Celevât-ı Cemâliye, Tecelliyât-ı Celâliye, Tesbihat-ı Rabbâniye" cümlesinde geçen ifadeleri bu cihetiyle izah etmeye çalışalım. Şöyle ki;

Kemalat-ı İlâhiye, Allah'ın zatı, şuunatı, sıfatları ve esmalarının mükemmelliğini ifade eder.

Celevât-ı Cemâliye, Cenab-ı Hakk’ın isim ve sıfatlarının güzelliklerinin ve cemalinin cilveleridir. Bu da kâinat aynalarında tecelli eden güzelliklerde, rahmet ve ihsanlarda bariz bir şekilde görünmektedir.

Tecelliyat-ı Celaliye, Cenab-ı Hakk’ın celalli ve haşmetli tecellilerini ifade eder. Evet, kâinattaki zerrat ordusundan tut ta galaksiler ordusunda kadar bu celalli tecelliler okunabilmektedir.

Tesbihat-ı Rabbâniye, Her şey en mükemmel ve noksansız bir şekilde terbiye edilmekle Allah'ın rububiyetinin noksan sıfatlardan münezzeh olduğunu ilan ve ifade etmektedir.

Sorularla Risale