Hakkın, hakkaniyetin, insaf ve merhametin çıkış yeri olan vicdanın hükmünü icra edebilmesi için beden gibi beslenmesi ve geliştirilmesi gerektir.

İngiltere’de yapılan bir araştırmanın konusu iş hayatında başarıya etki eden faktörlerdir. Ortaya çıkan bulguların yorumunda zihinsel aktivite için, fiziki aktivite, yani beden aksiyonunun birbiri ile ilgisine vurgu yapılıyor. Yüksek performans için beden sağlığı, eksersiz, beyin aktivitesi, düşünme yoğunluğu, üretkenlik, sebat, metanet, zorluklarla baş edebilme gibi hasletleri beslediği ortaya çıkmış.

Beden sağlığının, sebat, metanet gücünün, davranış disiplinine, irade gücünün artmasına, nefse hakimiyete kadar birbirini olumlu etkileyen birçok hasletin gelişmesine vesile olduğu gerçeği ortaya çıkmaktadır.

Risale-i Nur öğretisi sadece dini kuralları, dini bilgileri ihtiva eden ilahiyat alanına münhasır eserler değildir. İnsan psikolojisi, kitle psikolojisi, sosyal psikolojiden gibi hem fen bilimleri hem de sosyal bilimlerin ulaşamadığı derinlik ve inceliklere dikkat çekmektedir.

Birey vicdanının gelişim formüllerini içerdiği gibi sosyal vicdanın hatta küresel vicdanın gelişimine dair ölçülerine de dikkat çekmektedir

Bireysel vicdanı gelişimi bilindiği gibi Münazarat eserindeki Medresetüzzehra projesini, din ilimleri ile fen ilimlerin birlikte okutulmasının gereğini izah ederken;

“Vicdanın ziyası ulum-u diniyedir, aklın nuru fünun-u medeniyedir, ikisinin imtizacından hakikat tecelli eder talebenin himmeti pervaz eder (motivasyon), iftirak ettikleri vaki, birinden taassup diğerinden şek ve şüphe tevellüt eder…” diyor.

Vicdanın tekamülü ve tekamül eden vicdanın yansıması da; şefkat, merhamet, rikkat, feragat, hamiyet, uhuvvet, muhabbet… vb daha birçok hasletler insanda gelişiyor ve sosyal hayata yansıyor.

İman ile Cenab-ı Allah’ın (c.c) sonsuz kudreti, rahmeti, merhameti, rububiyeti gibi daha binlerce esmasının tecellisini görerek aczini ve fakrını, nimet-i ilahiyi fark ediyor. İşte vicdanın kimyasını teşkil eden terkip. Kırk bir çeşit baharattan oluşan mesir macununa beden için o kadar çok misyon yükleniyor ki, her derde deva yorumu yapılıyor.

Aynen öyle de vicdanın terkibinde yer alan ne kadar esma tecellisi idrak edilip “Allah’ın ahlâkı ile ahlâklanmak” olan isimlerin tecellisi olan şefkat ve merhametin hayata yansıması vicdanın terakkisidir.

Risale-i Nur öğretisindeki tevhid bahisleri, esma tecellilerini tefekkür etmek marifette mertebe kat’etmek olduğu gibi esmaya mazhar olabilme yolunda şefik olmak, kerim olmak, feragat etmek, yardım etmek, dayanışma içinde olma duyguları inkişaf edecektir.

Vicdan-ı umumiyi tedavi etmek, sosyal yaralanmalara çare olmanın yolunun da tevhid akidesinden geçtiğini Üstad Bediüzzaman Kastamonu Lahikasında mânevi canipten gelen bir suale Risale-i Nur’un misyonunu izah ederek cevaplıyor.

“Bugünlerde manevi bir muhaverede bir sual ve cevabı dinledim. Size bir kısa hülâsasını beyan edeyim. Biri dedi:

Risale-i Nur’un iman ve tevhid için büyük tahşidatları ve küllî techizatları gittikçe çoğalıyor. Ve en muannid bir dinsizi susturmak için yüzde birisi kâfi iken, neden bu derecede hararetle daha yeni tahşidat yapıyor?

Ona cevaben dediler:

Risale-i Nur, yalnız bir cüz’î tahribatı, bir küçük haneyi tamir etmiyor; belki küllî bir tahribatı ve İslamiyeti içine alan dağlar büyüklüğünde taşları bulunan bir muhit kaleyi tamir ediyor. Ve yalnız hususi bir kalbi ve has bir vicdanı ıslaha çalışmıyor; belki bin seneden beri tedarik ve teraküm edilen müfsit âletlerle dehşetli rahnelenen kalb-i umumî ve efkâr-ı âmmeyi ve umumun, bâhusus avâm-ı müminînin istinadgâhları olan İslamî esaslar ve cereyanlar ve şeâirler kırılmasıyla, bozulmaya yüz tutan vicdan-ı umumîyi Kur’an’ın i’câzıyla o geniş yaralarını, Kur’an’ın ve imanın ilaçlarıyla tedavi etmeye çalışıyor.

Elbette böyle küllî ve dehşetli rahnelere ve yaralara hakkalyakin derecesinde ve dağlar kuvvetinde hüccetler, cihazlar ve bin tiryak hâsiyetinde mücerrep ilaçlar, hadsiz edviyeler bulunmak gerektir ki, bu zamanda, Kur’an-ı Mucizü’l-Beyânın i’câz-ı manevisinden çıkan Risale-i Nur, o vazifeyi görmekle beraber, imanın hadsiz mertebelerinde terakkiyat ve inkişafata medardır, diyerek uzun bir mükâleme cereyan etti. Ben de tamamen işittim, hadsiz şükrettim...”

Vicdan-ı umumi veya küresel vicdanın dinamikleri

İnsanlığın huzur ve saadetinin şifrelerini yukarıdaki paragraftaki alıntıda gayet sarih olarak anlamak mümkündür. Asıl adı “efkâr-ı âmme” olan bugünkü deyimle kamuoyu ile vicdan-ı umumi birlikte mütâlaâ edilmektedir.

Filistin’in Gazze’sinde dünyanın gözleri önünde cereyan eden 60 yıldır adeta vakay-ı âdiyeden olarak sıradan bir olay gibi insanlığın gözündeki ülfet ve gaflet perdesi sanki son üç haftalık vahşetle kısmen kalktı gibi. Vicdan-ı umumi hafifçe gözlerini oğuşturur gibi uyku sonrası bir kımıldanma, kronik sorunun çözüm başlangıcı olma ümidini ortaya çıkardı.

Kader yönünü bilemeyiz ama hikmet-i ilâhi perspektifi ezel ve ebedi birlikte ihata eder ve kuşatır. Hüseyin Barak Obama’nın göreve başlamasının dünyanın en büyük nefs-i emaresinin toplumsal temsilcisi olan Yahudi İsrail fitnesinin, vahşetinin Gazze’de doruğa ulaştığı bir zamanda meydana gelmesini çok manidar buluyorum. Kader ağlarının ilmeklerini dokuyan kudret ve hikmet eli vicdan-ı umumi, kalb-i umumi ve insanlık kamuoyunun ortak hissiyatının ihtizaza gelişi şartını duaların kabulüne vesile kılacak diye ümit ediyoruz. Sistemin bütün şartları ve dişlilerini entegre eden Rahmet-i İlahiden asırlardır beklenen tecellisi olasını niyaz ediyor ve ümit ediyoruz.

Bayram namazlarında bütün yeryüzü küresindeki Müslümanların bir ağızdan “Allahüekber…Allahüekber …..” nidalarının semaya yükselmesi kalb-i umuminin ortak duası olmasının anlamına yine Üstad dikkat çekiyor. Kalb-i umumi, vicdan-ı ve insanlık efkâr-ı umumisinin duası…

Evet küresel vicdanın son hadiselerde kendini hissettirdiğini, kâinatta tesadüfe yer aldığı inancımızla küresel ölçekte gelişen olaylar, inşallah yakın gelecekte saadet asrı modeline hızla yol alındığı kanaatimizi ve beklentimizi güçlendiriyor.

Biz vicdanın gereği olan vazifelerimizde ihmalci, nemelazımcı, ben merkezli yaklaşımlardan, diğergâm, şefkat ve merhamet duygularının inkişafını geliştirme yoluna katkıda bulunmaya çalışalım…

Allah’ın rahmetinden de ümit kesmeyelim vesselam…

[email protected]