23 Ocak 2016 tarihinde gerçekleşen “Müspet Hareket Çalıştayı”; ufkuma ve tefekkür dünyama kapı araladı, emeği geçenlerden Rabbim razı olsun. Kısa da olsa katkıda bulunmak istedim.

وَلَوْ شَاء رَبُّكَ لَجَعَلَ النَّاسَ أُمَّةً وَاحِدَةً وَلاَ يَزَالُونَ مُخْتَلِفِينَ

Rabbin dileseydi bütün insanları bir tek millet yapardı. (Fakat) onlar ihtilafa düşmeye devam edecekler.

يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُم مِّن ذَكَرٍ وَأُنثَى وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ

Ey insanlar! Doğrusu biz sizi bir erkekle bir dişiden yarattık. Ve birbirinizle tanışmanız için sizi kavimlere ve kabilelere ayırdık. Muhakkak ki Allah yanında en değerli olanınız, O'ndan en çok korkanınızdır. Şüphesiz Allah bilendir, her şeyden haberdardır.

Akılların ve fikirlerin farklı olması fıtridir. Farklılıkları tehdit (bölücü) olarak değil zenginlik (birleştirici) olarak görme düsturu, İslami(fıtri) bir düsturdur. Her aklın, her fikrin, her medeniyetin doğru yönlerini almak; yanlış yönlerini ıslah etmek İslami(müspet) bir harekettir. İslâmiyet, selm ve müsalemettir; dahilde nizâ ve husumet istemez.

Ey âlem-i İslâmî! Hayatın ittihadda. Ger ittihad istersen, düsturun bu olmalı:

Hüve'l-hakku yerine hüve hakkun olmalı; hüve'l-hasen yerine hüve'l-ahsen olmalı.

Her Müslim kendi meslek, mezhebine demeli: "İşte bu haktır; başkasına ilişmem. Başkaları güzelse, benim en güzelidir. "

Dememeli: "Budur hak; başkaları battaldır. Ya yalnız benimkidir güzeli; başkaları yanlıştır, hem çirkindir. "

Zihniyet-i inhisar, hubb-u nefisten geliyor. Sonra maraz oluyor; nizâ ondan çıkıyor.

Müspet dediğimiz ifade sıfattır. Fıtri(İslami) olan her şey müspettir. Beğenmediğimiz akıllar ve fikirlerde de müspet yönler olabilir. Tümden bir aklı ya da bir fikri reddetmek (İslami değildir) menfidir. Üstadın istisna üslubunu bu çerçevede düşünebiliriz.

ادْعُ إِلِى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُم بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبِيلِهِ وَهُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِينَ

(Resûlüm!) Sen, Rabbinin yoluna hikmet ve güzel öğütle çağır ve onlarla en güzel şekilde mücadele et! Rabbin, kendi yolundan sapanları en iyi bilendir ve O, hidayete erenleri de çok iyi bilir.

Müspet hareket, Rabbimizin yoluna hikmet ve güzel öğütle çağırma ve onlarla en güzel şekilde mücadele etme metodudur. Şiddete karşı itidal; ifrat ve tefrite karşı vasattır; tesir ettirmek için ispat-ı müddeâ ve müteharrî-i hakikati iknâ etmedir, ihtilafa karşı ittifaktır; yardımlaşmadır, tevazudur, şefkattir, sevgidir, güzelliktir, hoşgörüdür… kısaca İslamdır.

İnsanı ancak Allah (cc) hidayete erdirir. Bizler ancak müspet hareket metodu ile bu hidayete vesile olabiliriz. Allah (cc)’ın güzelliklerini (esma-ül hüsna) gören göz, diğer gözlere güzellik; Allah (cc) sevgisi ile atan bir yürek, diğer yüreklere sevgi aşılar. Üstadın muhabbet fedaileri ifadesini bu çerçevede düşünebiliriz. Sevgi ve güzellik(iman) harici bir değişim İslam adına olsa bile fıtri değildir; beşeridir. Beşeri olduğu için beşeri zaaflarla harmanlanmıştır, yukarıdan-aşağıya inen bir süreç izler, istibdadidir; kalıcı ya da uzun ömürlü değildir. Belâgatın muktezası olan, hale mutabık, yani ilcaat-ı zamana muvafık, yani teşhis-i illete münasip söz söylemezler. İlim-amel ve düşünce ile realite dengesi bu noktada önemli bir düstur olarak karşımıza çıkıyor. Bu düsturu besleyen sağlam bir imandır. Üstat, o nedenle birinci gaye olarak imanı almıştır. Önce kendi nefsinden başlar, iman ile güçlendirilmiş bir yüreğin, en şiddetli depremlerden bile etkilenmeyeceğine fikrine kendisi somut bir model olur. İnsanların imanlarını tecdit ederek yeniden dinlerine dönmelerine(hidayete ermelerine) vesile olur. Ailelerin ve toplumun İslami ruha göre şekillendirilmesinde bu model esas alınır. Aşağıdan yukarıya- “öz”den özneye yönelim, şüpheleri izale etme, tesir ettirmek için ispat-ı müddeâ ve müteharrî-i hakikati iknâ ve izan vardır. İslami(fıtri) olan da Müspet hareket de budur.