1844 yılında Heybeliada’da açılan Ruhban Okulu beş yıllık ilköğretim üzerine dört yıl Ortaöğrenim ve üç yıl Teoloji eğitimi vermekteydi. 1951-1971 yılları arası dört yıl lise, üç yıl da Teoloji Eğitimi veriyordu. 127 yıllık Ruhban Okulu 12 Ocak 1971 yılında Anayasa Mahkemesi’nin “Özel Okulların Devletleştirilmesi” şeklindeki yasal uygulaması ile bir yüksek okula bağlanarak devamı isendi ise de Patrikhâne okulun Türk Üniversitelerine bağlanmasını kabul etmedi ve okulu kapattı. Okul 60 bine yakın zengin bir kütüphaneye sahiptir. 2000 yılında okulun müdürü olan Apostolos Danilidis okulun Üniversiteye bağlanmasını kabul etmemekte “bu durum okulumuzu kuruluş amacından uzaklaştırır” demektedir. Ortodoks Teolojisi öğretilen ve bu amaçla kurulan bir okulun “Din Eğitimi” adı altında devletin öngördüğü şekilde iki-üç saat eğitimden uzak sadece bir öğretim veren ve Protestanların, Katoliklerin, Süryanilerin ve diğerlerinin de katılacağı bir öğretim okulu hem Ortodoks Teolojisinden uzaklaştıracak, hem eğitim engellenecek ve sadece öğretime dayalı kalacaktır. Bu durumda Ortodokslar açısından açılmaması daha hayırlı olacaktır.
Bu gerekçelerle Ortodokslar okulun devletin istediği şekilde açılmasını istememektedir.

**
1971 yılında “Özel Okulların Devletleştirilmesi” uygulaması sonucu Anayasa Mahkemesi tarafından kapatılan Heybeliada Ruhban Okulu”nun açılması için AB ve ABD hükümete baskı yapmaktadır. Türk hükümeti de bunun için formül aramakta ve bulduğu formülleri de Ortodokslara önermektedirler. Bu formüllerden birisi; Milli Eğitimin denetimine açık, vakıf bünyesinde önlisans eğitimi verilecek şekilde açılması teklifidir.
Fener Rum Patrikhanesinin avukatı Kezban Hatemi, “okulun kapatılmasından önce de aynı prosedüre uygun eğitim veriyordu. Bu Lozan Anlaşması’nın tanıdığı doğal haktır” demektedir. Bunun için Bakanlar Kurulunun vereceği bir karar ile okulun açılabileceği ve denetimin de Milli Eğitime ait olması meseleyi halletmek için yeterlidir.
Ama ne var ki bunun için Anayasada bir iki değişiklik yapmak gerekmektedir. Anayasanın 130. Maddesi “Kanunda gösterilen usul ve esaslara göre kazanç amacına yönelik olmamak şartıyla vakıflar tarafından devletin gözetim ve denetimine tabi yükseköğretim kurumları kurulabilir” deniliyor. Bu maddeye “Ruhban Okulu” için bir ilave yapılması gerekecektir. Yine 132. Maddesinde “Türk Silahlı Kuvvetleri ve emniyet teşkilatına bağlı yükseköğretim kurumları özel kanunların hükümlerine tabidir" denmektedir. Bu maddeye ruhban Okulu ile ilgili bir hüküm eklenerek okulun açılışı güvence altına almak gerekecektir.
Devletin ayrıca bazı endişeleri söz konusudur. Bu sebeple böyle devam etmesi ön görülmektedir. Birincisi, okulda sadece rahipler değil, rahibeler de eğitim görmek isteyeceklerdir. Yasalara göre eğitim başı açık yapılacaktır. Ruhban okulu rahibelerin başı açık eğitimine razı olmamaktadır. Sıkıntı da burada başlamaktadır. Ruhban okuluna başörtüsü müsaadesi verilirse İmam-Hatip Liselerine de verilmesi kaçınılmaz olacaktır.
İkincisi, Atatürk ilkelerine bağlılık meselesi… Ruhban okulunun bu ilkelere bağlılığı nasıl sağlanacaktır?” Bu sağlanamadığı zaman devletin okul üzerinde otorite kuramaması endişesi taşınmaktadır.
Devlet de bu gerekçelerle okulu açmak istememektedir.

**
ABD Devlet Başkanı Barak Obama’nın Heybeli Ada Ruhban Okulu konusunda Ortodokslara verdiği açılma desteğine teşekkür eden Fener Rum Patriği Bartholomeos okulun açılmasına müsaade edilecekse ve burası bir Ortodoks Teoloji Okulu olacaksa devletin öngördüğü şekliyle değil, Ortodoks Teolojisinin istediği şekilde açılması gerektiğini dile getirmektedir. Bartholemeos’un Obama ile 15 dakika süren görüşmesinde istediği buydu. 38 senedir kapalı olan okulun açılması için “Dua etmekten” başka yapılacak iş kalmıyor.
Dünyada 300 milyon Ortodoks olduğu varsayılmaktadır. Bunun 250 bini Rusya topraklarında yaşamaktadır. İstanbul Ortodoksların merkezi sayılmaktadır ve bu “Ekümenlik Hakkını” da aramaktadır. Okul kapalı olduğu için din adamı yetişmemektedir. Mevcut Ortodoks din adamları da 70 yaşın üzerindedirler. Bu durumda Rusya’da yetişen din adamları Türkiye’ye gelmek durumunda kalacaktır. 
Ve…
Yatılı, 150 öğrenci kapasitesi ve 60 bin kitabı bulunan bir kütüphaneye sahip “Heybeliada Ruhban Okulu” tertemiz sınıfları ve ibadet için yapılmış olan kilisesi ile eğitim vermeyi bekliyor.

[email protected]