Bu soruna çözüm arayan bilim adamları, yollardaki trafik tıkanıklığını azaltmak için karıncaların toplu halde nasıl davrandıklarını inceledi.

ABD'nin Arizona Üniversitesi ve Fransa'nın Toulouse Üniversitesi'nden bir grup araştırmacı, eLife dergisinde yayınlanan bir çalışmada, karıncaların çok büyük yoğunlukta bile trafiğin akşını sağlamak için durmadan nasıl hareket ettiklerini araştırdı.

Araştırma ekibi, 400 ila 25 bin 600 karıncanın olduğu kolonilerini bir besin kaynağı ile birbirine bağlayarak yollar oluşturdu. Karıncaların yollarına farklı değişiklikler yapılarak nasıl davrandıkları kaydedilip incelendi. Böylelikle, yolların genişliği ile karınca sayısı üzerinde değişiklikler yapılarak karıncaların nasıl hareket ettiği gözlemlendi.

Deneyde, sadece iki karıncanın aynı anda geçebildiği dar tünellere rağmen trafik sıkışıklığının çok nadiren yaşandığı tespit edildi. Karıncalar sabit akışı değiştirmeden, birbirlerine çarpmadan, senkronize bir şekilde ilerlemeye devam etmeyi başardı.

İnsanları karıncalardan farklı kılan ne?

Bilim insanlarına göre bu sorunun cevabı trafikteki artışa verdiğimi tepkimiz ve bireycilik hissimiz.

Mesela otomobillerle, yoldaki doluluk oranı yüzde 40'ı aştığında insanlar hızını kademeli olarak yavaşlatıyor ve belli bir aşamadan sonra duruyor. Böylelikle trafik sıkışıklığı başlıyor.

Karıncalarda ise tam tersi bir fenomen gözlemliyoruz. Trafik yoğunluğu arttıkça, akış aynı anda artırıyor. Yoldaki doluluk oranı yüzde 80’e ulaştığında ise karıncalar tempolarını senkronize ederek en optimal hızda yollarında devam ediyor.

Karıncaların trafik sıkışıklığı tuzağına düşmemek için rasyonel bir şekilde hareket ettikleri görülüyor. Mesela sadece iki karıncanın geçebileceği bir tünelde, 3'ncü karınca araya girip geçmeye çalışmıyor. Böylelikle diğer iki karınca rahatça durmadan aynı hızda yoluna devam ediyor, hiçbir aksaklık meydana gelmiyor.

Araştırma metninde, "Karıncalar ortak bir hedefi paylaşıyor: koloninin hayatta kalması. Bu sebeple, yiyeceklerin gelişini optimize etmek için iş birliği içinde hareket ediyorlar. Ancak insanlar, birey olarak kişisel hedefleri takip ediyor, böylelikle trafik sorunu meydana geliyor" ifadesi yer aldı.

Bu yüzden insanların asıl sorunu, grubun çıkarını gözardı edip, bireysel seçimler yapıp, herkesi zarara sokacak şekilde hareket etmesi. Mesela karşı yolda olan bir kazayı izlemek için yavaşlamak çoğu zaman gereksiz trafik sıkışıklığına sebep oluyor.

Bu nedenle trafiği rahatlatmak için yapılan yollar, kavşaklar, alt ve üst geçitlere rağmen davranışımızın değişmediği için bir süre sonra tekrar aynı sorunla karşılaşıyoruz.

euronews