1947 öncesi laiklik uygulamaları  “İslam”ı bir gericilik safsatası olarak gördüğü  için dinin kamusal alanlarına karşı sert politikalar şeklinde kendini ifade etmiştir. Önceleri laikliği güvenlik altına almak için 'çağdaş İslam' adı verilen kendi laiklik anlayışına dost bir İslam oluşturulmaya çalışılmış. Bu çerçevede ilk girişim, 1928’de tarihçi Fuat Köprülü ve zamanın eğitimci yazarlarından İsmail Hakkı Baltacı başkanlığında oluşturulan komisyonun aldığı kararlardır.

Komisyon aldığı karara göre dini hayatı, ahlaki ve ekonomik hayat gibi bilimselliğe uygun bir şekilde ıslah edecek diğer kurumlarla ahenkli olmasını sağlayacaktır. Komisyon yeni bir İslam oluşturulması halk camiye girerken ayakkabılarını çıkaracak, ibadet dili Türkçe olacak ve namaz vakitleri günlük mesaiye göre ayarlanacaktır. Fuat Köprülü’nün önerisi ile camilerde Kuran okunması yerine kiliselerdekine benzer sıra ve org konulacaktı.

22 Ocak 1928’de ilk defa ezan Türkçe okutularak bu uygulama başlatıldı, fakat Menemen İsyanı çıkması  üzerine dost İslam oluşturma projesinden vazgeçildi.

1930 sonrası laiklik uygulamaları 1947’ye kadar sürdü. Çok partili hayata geçilmesi ile seçmenin dikkatini ve desteğini a için yumuşama dönemine gidildi ve ilk kez CHP hükümeti dini hayatla ilgili açılımlar başlattı.

CHP halktan oy alabilmek için İmam hatip kursları açtı

1947’de eski ilamcılardan Ahmet Hamdi Akseki Diyanet işleri başkanlığına getirildi.

1949: İlkokulların 4 ve 5. Sınıflarına 25 yıl aradan sonra din dersi kondu.

Dönemin siyasetçilerinden Hasan Saka bir gazeteye verdiği röportajda “seçmenden oy alabilmek için din derslerini koyduklarını açıkladı.

1949: eski müderrislerden Şemsettin Günaltay CHP lideri ve başbakanı oldu. Başbakanın ilk icraatı İmam Hatip kursları açmak oldu.  Şemsettin Günaltay meclis konuşmasında “Bu memlekette Müslümanlara namazları öğretmek, ölülerini yıkatmak için İmam hatip kursları açan CHP’nin başbakanıyım “ dedi.

Aynı yıl, CHP hükümeti çıkardığı bir kanunla Kuran kurslarının açılmasına izin verildi ve yasaklanmış hac ibadetinin yapılabilmesine izin verildi. Ankara Üniversitesine bağlı İlahiyat Fakültesi açıldı

1950 seçimlerinden önce CHP hükümeti kapalı türbelerin 17’sinin açılmasına izin verdi. CHP seçimlerde ezanın Arapça okunması yasağını kaldıracağını  açıkladı.

DP, CHP’nin açılımlarını  sürdürüyor

DP iktidarı Arapça ezan yasağını kaldırdı, din dersleri okul müfredatına alındı.

1951: İmam Hatip kursları, imam hatip okullarına dönüştürüldü ve bu okulların sayısı 17’ye çıkarıldı.

1956: Din dersleri ortaokul müfredatın da kondu.

1956: Diyanet İşleri Başkanlığı  basımı yasak olan Risale-i Nur’un İslam inancıyla ilgili eserler olduğu ve kanuna aykırı olmadığını bir raporla başbakanlığa sundu ve risalelerin yeni harflerle basılmasına izin verildi.

27 Mayıs darbesini yapanlar Arapça ezanın okunmaya devam edeceğini açıkladılar.

Resmi eğitim vermeyen Kuran kursları  kapatıldı.

27.08. 1960: İstanbul Valisi ve Belediye Başkanı Tümgeneral Refik Tulga “Kara çarşaflılar caddelerde dolaşmayacak” şeklinde bir genelge yayınladı.

14.07. 1960: Urfa’da vefat eden Said Nursi’nin kabri Isparta’ya götürülür ve nereye defnedildiği açıklanmaz.

Radyodaki dini yayınlara kısıtlamalar getirilir.

18.08.1960: Cemal Gürsel, halk önünde yaptığı bir konuşmasında kendisinin İmam olmadığı  halde dini meseleleri çok iyi bildiğini, dini günlük meselelere karıştırmanın yanlış olduğunu ifade eder.

1962: 7 İmam Hatip Okulu daha açıldı.

1947 sonrası dini hayata yönelik açılımların bir devlet politikası olarak benimsendiği, bazen sert,bazen da yumuşak bir geçişle kontrollü bir açılımın yapılmaya çalışıldığı söylenebilir.

Dünya Bülteni