Musîbetlerin ‘nasihat’lardan daha tesirli olduğunu, yaşadığımız son ekonomik krizde de gördük. Başka zamanlarda ‘iktisad ve tasarruf’ insanların aklına gelmezken, kriz sebebiyle çoğu insan tasarrufu öğrendi.

Bu durum sadece Türkiye ile sınırlı değil. Krizin en derinden hissedildiği Amerika’da da insanlar artık ‘tasarruf’a yönelmeye başlamış. New York Times, çoğu işsiz kalan insanların krize karşı geliştirdikleri stratejileri sayfalarına taşımış.
ABD’li vatandaşların New York Times’a ilettikleri mesajlar arasında daha fazla para harcamamak için arkadaşı ile aynı evi paylaşanlar, daha fazla sebze ile beslenip et kullanımını azaltanlar da var. Aynı zamanda işyerlerine yakın yerlerde oturanların araba kullanmak yerine bisikletle işe gitmeleri de krize karşı bir başka ‘çare’ olarak görülmüş.

Elbette Türkiye’nin sosyal ve ekonomik şartları Amerika ile farklıdır, ama bu tavsiyelerde bizim için de örnek alınabilecekler var. Amerikalı işsizlerin yazdığı ve Radikal’in (30 Haziran 2009) aktardığı görüşlerden bazıları şöyle:
* Bu mevsimde genellikle sebze ve meyve yemeyi tercih ediyorum. Hem taze, hem de ucuz oluyorlar.
* Ne gördüğünüz ve ne yapacağınız konusunda seçici olun.
* Doğum günü gibi özel günlerimizde bütün arkadaşlarımızla ortaya para koyuyoruz. Bu parayla da hediye çeki alıp arkadaşımıza veriyoruz. Böylelikle hem biz küçük bir katkı yapmış oluyoruz, hem de o tasarruf yapmış oluyor.
* Uzun seyahatlerde ya kendi otomobilinizi, ya da arkadaşınızınkini birden fazla kişiyle paylaşın. Daha kısa mesafeli yolculuklarınızı ise bisikletle gerçekleştirin.
* Dışarıda öğle yemeği yemeyin. Cuma günleri hatta haftasonu bile dışarıda yemeyin. Bakkal dükkânına hergün değil haftada bir kere gidin. Her ay bu şekilde 300 doları tasarruf etmiş olursunuz.
* Bisikletimi onardım ve işe her gün bisikletle gidip geliyorum.
* Evimde sebze yetiştiriyorum. Kolay ve eğlenceli bu işle ciddî tasarruf sağlıyorum. Tavsiye ederim.
* İşten atıldım. O gün otomobilin deposunun yarısı doluydu, bugüne kadar hiç kullanmadım. Her yere yürüyerek gidiyorum! Mükemmel bir egzersiz!
* Her zaman poşet çay taşıyın. Bu şekilde kahveye vereceğiniz günde 3 dolardan tasarruf etmiş olursunuz.
* Şehrin daha ucuz bir kısmına taşındık. Bisiklete biniyoruz, otomobil, toplu taşıt kullanmıyoruz. Tasarruf için vejeteryan olduk.
* Daha az harcayarak, daha iyi yaşayın. Satınalma kararlarını kendinize ‘Ben gerçekten buna ihtiyaç duyuyor muyum?’ diye sorarak verin. Ne kadar sık hayır cevabı verdiğinize şaşıracaksınız.
* Gardrobumdaki giysilerimden 100’ünü kullanılmış eşya dükkânlarına sattım. İyi para kazandım.
* 2 kişi için dört yatak odalı ev fikrinden vazgeçin.
* Bunu yeni okudum ve katılıyorum: Sonuna kadar kullan, sonuna kadar giy, kendin yap ya da yapamıyorsan para harcama.
* İhtiyacınız kadar gıda maddesi alın, aksi takdirde fiyatların yükselmesine sebep olursunuz.

Yıllardan beri israf içinde yüzen insanlık, kriz musîbeti sonrasında mecburî de olsa iktisada alışacak gibi görünüyor. İnşallah bu alışkanlık kriz sonrasında da devam eder...

Yeni Asya