İnsanın yaratılış amacına en yakın bulunduğu zaman dilimlerinden biri Ramazan ayıdır. Biz kendimize ait olmadığımızı, bir sahibimiz olduğunu, rızık verenimiz ve her türlü ihtiyacımızı bilen ve karşılayanımız olduğunu fark etmeye muhtacız. Son derece dikkatli bir nazar altında her an bulunup, her daim sonsuz bir kudretin nazarında olduğumuzu hatta kudret-i basira’nın incimad etmiş hali[i] bulunduğumuzu anlamaya muhtacız.

Nefis ise her zaman kendi başına buyruk olmak, dilediğini yapmak ve bir kısıtlamaya tabi olmamak istiyor. Kendini kendine ait zannetmek meylindedir. Kendinden başka bir sahibi olduğunu bilmek ve onu tanımak istemez. Bu hususiyeti ile insanı yaratılış amacından uzak düşürecek, saf ve sapasağlam fıtratını bulandıracak işlere –şeytanın da telkinleri ile- her an atılmaya hazırdır.

Ramazan ayındaki oruç insana bir sahibi olduğunu hatırlatır ve nereye kadar hür olabileceğinin sınırını gösterir. Açlık gibi münbit bir zeminde daha net işiten kalb kulağının Kur’anî mesajları algılama kapasitesi artar. Vicdan semavi emirlerle yüksek bir hassasiyetle tahrik olur.

Ortalığı toza dumana katarak daim çalışan mide fabrikasının sükutu ile sesleri pek cılız çıkan kalb ve ruhun, daim sahibinden haber veren vicdanının sesleri daha bir net işitilmeye başlar. Dünyada ne için bulunduğunu yeniden hatırlar insan.

Hacc ibadeti gibi bir sıfırlanma ânıdır bu. Elimizi bizim sandıklarımıza uzatamadığımız, her azamızın hususi bir ibadeti olduğunu fark ettiğimiz ve cesedden ibaret olmadığımızı derk ettiğimiz bir an.

Rahmeti fark edişimiz sair aylarda ay ışığı derecesinde ise Ramazan ayında güneşin ziyası gibidir. Kamere aşık katre olmaktan kurtulup güneşin müşfik kollarına kendini bütün mevcudiyeti ile, yok olmak bahasına bırakmış bir reşha olmanın da tam zamanıdır şimdi. Rabden uzaklığın karanlık ve soğuk gecesinden sıyrılıp sıcacık güneşe mukabil durma zamanı. Hırsla “bana has özel ve belirgin bir rengim olmalı” diyen zühre makamından halas olmanın tam vaktidir şimdi.

Bütün makamlardan ve maldan uzak “sadece aç ve muhtaç bir kulum işte” demenin vaktidir. Dondurulup kalıba konmuş bir “ihtiyaç”tan ibaret olduğunu anlamak ile bütün ihtiyaçlarımıza kefil olan Rabbe yönelmenin vaktidir. O’ndan başka melce ve mence olamadığını[ii] derk etme ânıdır.

“İyyake na’büdü ve iyyake nestain” zikrini en yüksek tonda seslendirmenin vaktidir. İhlasa mani hallerden halas olmanın en münasib zamanı. Vücudunu mucidine feda etmek ânı. Hırslardan arınmanın, şekva zehrinden temizlenmenin, Rabbinden gayrısından korkmamanın talim edildiği bir okuldur Ramazan.

Rabbimizden gelen mesajlara ve Rahmet esintilerine kendimizi açmanın, hayatın anlamını yeniden bulmanın, teveccüh edileceklerin listesini yeniden gözden geçirmenin vaktidir. Kat-ı nazar edileceklerden kurtulmanın, nefis ve şeytanın tuzaklarına karşı teyakkuzu öğrenmenin, dünyanın mahiyetini ve ahiretin keyfiyetini yeniden tetkik etmenin vaktidir.

İşte bizi yaratan, bizden neyi kast etmiş ise onun tahakkukunun en münasib vaktidir Ramazan. O kasta, o iradeye münasib olmayan her halimiz, her davranışımız ve dahî her düşüncemiz israftır. Bizi, kainat kadar ehemmiyet vererek yaratan Zât’ın bizden istediğine bizi taşımayan her anımız ziyandır, kaybedilmiştir. Zira O’na yaklaştırmayan, marifet ve muhabbetini tezyid etmeyen bir şey, bizi O’ndan uzaklaştıran şeydir.

Rabbimizin, Peygamberimizin, imanımızın, Kur’anımızın, kainatın, kendimizin ve bunların hakikatine bizi ulaştıran bütün vesile ve vasıtaların kadrini ve kıymetini bilirsek Kadir gecesinin sırrına erme ihtimalimiz de artar. Elde olanın kadr-ü kıymetini bilmeyen ise bedbaht olmayı tercih etmiştir.