Risale Haber-Haber Merkezi

Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi öğretim üyesi Prof. Ramazan Altıntaş, Said Nursî'nin yaşadığı dünyanın fıkhî konumunu çok iyi analiz eden bir âlim ve filozof olduğunu belirterek, "Hâlâ anlaşıldığını sanmıyorum" dedi.

Yeni Asya'da Hasan Hüseyin Kemal'e konuşan Altıntaş'ın ilgili sorulara verdiği cevaplar şöyle:

Yeni medeniyet inşasında Said Nursî’yi nasıl değerlendiriyorsunuz?

Said Nursî, yaşadığı dünyanın fıkhî konumunu çok iyi analiz eden bir âlim, bir filozof ve bir mütefekkirdir. O, yenilikçi bir düşünceden yanadır. Onun “eski hal muhal, ya yeni hal, ya izmihlal” sözleri bunun en açık delilidir. Hâlâ anlaşıldığını sanmıyorum. İnsanlar önyargılarını bir kenara koydukları zaman, onun bize ve tüm insanlığa bırakmış olduğu düşünce mirasında;  sosyal, siyasal ve iktisadî bunalımlardan çıkışın reçetelerini bulacaktır. Said Nursî’nin yeni medeniyet anlayışı, bizim temel referans sistemlerimizin yeni bir yorum biçimine dayanır. “Makine-i tekemmülatın buharı, diyanettir” diyen Said Nursî, yeni medeniyetin hangi bakış açısı üzerinde yükselebileceğine işaret eder. O, ayrıca İslâm âleminin bağımsızlığı ve maddî anlamda gelişmesinin önünde üç engel görür: Yoksulluk, cehalet ve derin ihtilâflar. Bu problemler halledilmedikçe İslâm dünyasının toparlanması zordur. Ona göre, din-dünya ilişkilerinin sağlıklı bir şekilde yürüdüğü bir toplumda, temeli adalet ve şefkate dayalı yeni bir medeniyetin inkişaf yolu açılmakla kalmayacak, küresel ölçekte barış ve uzlaşı kültürünün de yaygınlaşmasına yol açacaktır.

Ekonomik düzenin bu tartışmalarda önemi nedir?

Ekonomik düzen, toplumsal yapının önemli bir parçasıdır. Said Nursî’nin ileri sürdüğü, adalet ve şefkat değerlerinden kopuk bir anlayışın ekonomik düzeni de acımasız olacaktır. İnsanın hevasını kışkırtma üzerine kurulan bir dünya anlayışı, açgözlü yeni bir insan tipini inşa edecektir. Böyle bir hırs, kanaatsizliği besler. İnsanı doyumsuzlaştırır. Nitekim O, İslâm’ın kanaat ahlâkından kopuk ve tamamen hırs ve açgözlülük üzerine kurulan bir hayat biçiminin birey ve toplumları felâkete sürükleyeceğine değinir. Eğer hırs duygusu, kanaat ahlâkıyla eğitilmezse, birey ve toplumların başına büyük felâketler getireceğine inanır ve bu konuda insanlığı uyarma görevini yerine getirir. Hatta o, savaşların temelinde bile o hırs güdüsünü  ifade eder. Bu sebeple Said Nursî, tamamen hedonizme hizmet eden iktisadî anlayışın temelinde kapitali biriktirme ve tasarrufa geçit vermeme anlayışı olduğunu vurgular. Böyle bir ekonomik yapının tefessüh etmiş bir ahlâk anlayışını doğuracağını değişik misallerle dile getirir.

Türkiye ekonomisinde dindar camiaların faizi yeterince tartışılmamasını nasıl yorumluyorsunuz?

Faizin tartışılması, bir felâket olarak yorumlamak gerekir. Onun için yıllar öncesinde Said Nursî Hazretleri faiz üzerinde ısrarla durmuştur. Çünkü faiz, başkasının emeğini sömürme aracıdır. Buna aracılık yapan bankaların işlevi de bundan farklı değildir. Eğer bugün küresel ölçekte ekonomik kriz yaşanıyorsa, bunun arka planında faiz, finansal sorunlar ve tefecilik vardır. O, sadece faizin İslâm toplumlarında değil, insanlık ölçeğinde yasaklanması gerektiği üzerinde durmuştur. Yaşadığımız yüzyılda Müslümanların kurtuluş reçetesi olarak insanlığı sadece Kur’ân ve sünnete çağırmaları yetmez; Kur’ân ve sünnetten çıkaracakları çözüm önerileri ortaya koymaları gerekmektedir. Adalet, hakkaniyet ve yardımlaşma temellerine dayalı, alın terini kutsayan, emeğin hakkını veren, her türlü sömürüye karşı çıkan yeni bir iktisat anlayışı geliştirdiğimiz takdirde, İslâmı asrın idrakine söyletmenin yolu da kolaylaşacaktır.