Üstad Bediüzzaman Said Nursi Hazretlerinin hayatını romanlaştırma çalışmalarımda, çocukluk ve gençlik yıllarının aid malzemenin azlığı bunaltıyor bazen, ne yapacağımı bilemiyorum. Çok az kayıd ve çok az bilgi var. Mevcud kayıtlar da tarihî bir tertibe sahib değil. Tezadlar arasından doğruyu tesbit etmek de başka bir güçlük. Buna rağmen ikinci tahsil hayatı devresini noktaladığı 1887'inin güz mevsimine bir şekilde geldim...

1887 sonu ile 1892 Baharı arasındaki dört-beş yıldan bahseden hiçbir kaynak yok! Badıllı Abi gibi büyük bir esere imza atan bir zât bile bu yılları atlayıp doğrudan o meşhur rüya ile başlayan üçüncü tahsil hayatı safahatına geçiyor... Üstelik de sanki üçüncü safha 1888'in baharında başlayıp dokuz ayda ama 1892'de bitiriyor. Kesin olan şu ki, Üstad'ın üçüncü ve son tahsil hayatı 1892'nin baharında başlayıp kasım veya aralık ayında da bitiyor.

Üstad'ın bu dört-beş yılı Nurs'da Sofi Mirza'ya yardım ile geçirdiğini düşünmek için onu tanımamak lâzım. O zaman bu yıllarda ne yaptı? Okudu mu? Okuduysa nerede okudu?

Suallere kesin bir cevab vermek mümkün değil. Ancak 2022'inin Mayıs ayında bölgeye yaptığım ziyarette Arvas'da bu yıllara ışık tutabilecek zayıf bir bilgiyi yakaladım.

Sekiz yüz yıllık tarihî Arvas camiinin girişinde hâlâ gürül gürül akmakta olan bulağın taş duvarlı küçük havuzuna dalıp gitmişken bir sesle uyandım. Bize mihmandarlık yapan Arvas Medresesi'nin emektar bakıcısının sesiydi.

"Bulağın duvarlarını Hazret-i Üstad örmüş!" diyordu.

Yıldırım çarpmış gibiydim. Suyun sesinden doğru işitip işitmediğimi teyid için:

"Ne dedin sen? Bir daha söyle hele!.. Hangi üstaddan bahsediyorsun?" dedim.

Verdiği bilginin değerinin farkında değilmiş gibi sakince cevab verdi:

"Üstad Said-i Nursî tabiî... Bu medresede iki yıl kadar okumuş. O zaman bu taşları kendisi örmüş..."

Üstad'ın Arvas Medresesi ile ilgili geçmişi yazılı kaynaklarda sadece üçüncü tahsil hayatı safahatı içinde, Doğu Beyazıt'a giderken "kısa bir müddet" Arvas'ta kaldığı, şeklindedir. Ama mihmandarımız ısrarla "iki yıl" diyordu.

Arvaslı mihmandarın dağarcığındaki bu bilginin sıhhatinden emin değilim ama bahsini ettiğim kayıdsız dört-beş yıl düşünüldüğünde pekâlâ mümkün görünüyor.

Bu zayıf bilgi kırıntısı ışığında Üstad'ın 1887'nin sonu ile 1892'nin baharı arasındaki zaman dilimini Nurs'ta oyalanarak değil, çevre medreselerde geçirdiğine hükmetmek mümkün görünüyor. Haklı olarak da zamanının çok mühim bir kısmını Arvas Medresesi'nde geçirdiğine hükmedilebilir.

Bu yıllara dair ulaşamadığım herhangi bir bilgiye sahib olanlarınızın himmeti şübhesiz çok makbule geçecekdir... Göz ardı edilebilecek kısalıkta olmayan bu dört beş yılda Said'in nerede, nasıl yaşadığı, ne okuduğu tahsil hayatı için aydınlatıcı olabilir.