Edebiyatımızda küçük hikayeler yazılmış. Yakup Kadri’nin hikayelerini tahlil etmiştim, güzel hikayeler. Ömer Seyfettin’in hikayeleri bir başka, Mehmet Celal’in hikayelerini de tahlil etmiş yayınlamıştım. Sami Paşa’nın da Küçük Şeyler diye bir hikaye kitabı var.

Bediüzzaman yeni nesillerin hayatında köklü değişimlere yetmeyen bu hikayelere karşı kendi de Küçük Sözler adı altında sekiz hikayeyi bir araya getirmiş. Uzman bir edebiyatçı gibi hikaye sanatını bir milletin her yaş ve akılda insanlarına bir dinin temel meselelerini hikaye tarzında mesajlarla vermesi inanılmaz bir büyük sanatçı ile karşı  karşıya olduğumuzu gösteriyor.

Bismillah dinin en önemli kelimesi onun için. “Bismillah her hayrın başıdır biz dahi başta ona başlarız” diyor ve bir kurgu ile bedevi bir adamın çöldeki hayatında güçlü bir desteğe bağlanmasının onun hayatını nasıl kolaylaştıracağını anlatıyor. Bu kadar mı bir hakikati fiktifize etmek başarılır, bravo.

İkinci makamda Bismillah’ın esrarına giriyor. İnsanın Bismillah’la adi beşeriyetten nasıl Allah’ın huzuruna hazırlandığını anlatıyor. Bismillah’ın “parlak bir nurudur.” Bismillah’ın nasıl insanı Allah’ın huzuruna hazırlayan bir büyük asansör olduğunu anlatıyor. Asansörün üç odası var Allah, Rahman ve Rahim. Çok harika bir tespit.

Bu hikayelerin ve Bediüzzaman’ın kurgu ile yazılmış Onuncu Söz, Yirmi Birinci Söz gibi diğer eserleri de bir araya getirilip tahlil edilse Bediüzzaman ve hikaye, roman diye büyük bir çalışma çıkar. Edebiyatımızda edebiyat anlatımının içine girmiş o kadar zevait hikayeler varken bunların yüz yıldır hala yerinde saymasına vicdanım tahammül etmiyor. Madam Bovary romanı bir kadının hayatıdır, bizde herkes onu bilir ve okur. Batı edebiyatı adı altında bir yıkımdır bu roman ama Haşir Risalesi neden oralarda yok. Bu her meseleyi getirip Türk-Kürt bağlamına dayatanlara ödev olsun. Sanki başka işimiz yok. Utanmasam bir küçük el arabası ile Küçük Sözler’i satarım insanlara. Muzaffer Abi’nin ömrü eserleri çantalarda taşımakla geçmiş, elleri uzamış.

İkinci söz imanı anlatır, Kur’an’da çok tekrar edilen bir ayeti başlık yapmış. Ellezine yüminune bilgayb. “İmanda ne kadar büyük bir saadet ve nimet ve ne kadar büyük bir lezzet ve rahat bulunduğunu anlamak istersen  şu temsili hikayeciğe bak dinle.” Dinin en önemli rüknü imanı hikaye ile anlatıyor. Saygı duymayan gitsin milliyetçilik bahsi okusun. İmandan sonra ibadet gelir. Ya Eyyühennas ubudu. Bakara suresindeki bir ayet semadan aşağı ibadete geliyor anlatıyor. Size yağmuru yağdırıp onunla nebat ve meyveleri çıkaran, bütün hayatı onunla besleyenin sizden ibadet istemesi gereksizlik midir?

Sıra namazda. Dinin en temel temalarını birbiri arkasından o kadar anlatmış ki hayret ne hayret. Sonra namazın dinin direği olduğunu anlatıyor. Namazı olmayanın dininin direği yoktur, o yıkılmış evin altında yaşar, bir gün de gelir Azrail o yıkıntının altından bu zat-ı garibi ahirete götürür, yıkık bina ve cehennem. Arkasından güzel işler yapan tipi anlatır. Muhsin, günah işlememek, namaz kılmak ve ona münasip davranışlar. İşte muhsinin izahı.

Altıncı söz vücudunu Allah’a satmayı izah ediyor harika bir kurgu ile. Satmak, abd olmak ve asker olmak bahsin damarı. Sıra ahiret inancında, ahiret inancının dünyayı ve ahireti nurlandıracak bir büyük bir sır olduğunu anlatıyor. Bahislerin ana tema zincirinin bir anlatımı ise yol ve yolculuktur, her bahiste insan bir yolcudur.

Bahis derinleşir dünyada insanın ruhunun seyeranını anlatır Sekizinci Sözde. İnsanda dinin mahiyetini değerlendirir. “Şu dünya ve dünya içindeki ruh-u insani ve insanda dinin mahiyet ve kıymetlerini ve eğer dini hak olmazsa dünya bir zindan olması ve dinsiz insan en bedbaht mahluk olduğunu ve şu alemin tılsımını açan ruh-u beşeri zulümattan kurtaran ya Allah ve Lailahe illlah olduğunu anlamak istersen şu temsili hikayeceği dinle.”

Dokuzuncu Söz ise namazın neden beş vakte dağıtıldığını, dünyanın günlük hayatını mevsimler ile paralel bir anlatım ile anlatır, namaz ancak bu kadar estetik anlatılır.

Küçük Sözler’i, bu harika kitabı herkes en azından bir adet bugün bir dostuna hediye etsin ve anlatsın kısaca…

Türk hikayesi ve Bediüzzaman’ı anlattım benim görevim edebiyat.