İslam dünyasında asırlardır tartışılan bir konuda üç süale cevap vereceğim. "İnsan için yalnızca kendi çabası vardır; çabası da yakında görülecektir' (Necm 39/40) Mehdi inancı, evliyaların gösterdiği keramet, evliyalardan medet umma gibi dinimize yerleşmiş olan batıl inançları yukarıdaki ayet geçersiz sayıyor diyebilir miyiz?"

İslamî kaynaklarda "tevessül" başlığı altında tartışılan konu şu soru etrafında dönüp dolaşır:

"Kul, Allah'a dua ederken, Rabbinden bir şey isterken araya, Allah'ı sevdiğini zannettiği, böyle inandığı bir kimseyi koyarak "Yarabbi, filan kulunun, senin katındaki yeri ve değeri sebebiyle, onun hatırı için, bâşı için… şu dileğimi kabul et" demesi caiz midir?"

Caiz değil diyenlerin en yumuşak tepkisi "Bu bir bid'attır, caiz değildir" şeklinde, en sert tepkileri ise "Bu şirktir, böyle yapan dinden çıkar, şirke düşer" tarzında olmuştur.

Tevessül caizdir diyenler ise "Biz araya koyduğumuz şahsa tapmıyoruz, onu haşa Allah yerine de koymuyoruz, tevessül olmasa Allah duaları kabul etmez diye de bir inancımız yok, genel olarak şefaat kavramı içine tevessülü de sokuyor, böyle olursa Allah katında dileğimizin kabul şansının artacağına inanıyoruz…" diyorlar.

Her iki gurubun da delil olarak sundukları âyetler ve hadisler var. Kimileri bir gurup âyet ve hadise ağırlık veriyor, ona ters düşer gibi görünenleri tevil ediyorlar, diğer gurup da bunun tersini yapıyor.

Bize göre bu konuyu, ümmet içinde bir tefrika meselesi haline getirmemek, kim olursa olsun yaratılmışa, yaratanın bir sıfatını vermemek şartıyla "böyle olursa duamızın kabulünü daha fazla umuyoruz" demeyi şirk saymamak konularında anlaşmak/birleşmek gerekiyor. Bundan sonrası "bid'at mı, değil mi, uygun mu, uygunsuz mu, edebe aykırı mı değil mi" soruları çerçevesinde, karşı tarafın inanç ve düşüncesine /yorumuna da saygı göstererek tartışılabilir.

Soruda geçen ayet, bir kimsenin başkasından, maddi veya manevi olarak yardım istemesine, başkalarına ait emek ve gayretten istifade etmesine engel değildir ve hayat zaten böyle yürümektedir.

Bu âyet insanların sa'yü gayret, teşebbüs ve çalışma azimlerini teşvik etmektedir. Başkasından yardım alan, başkalarının kazandıklarından istifade eden kimseler de son tahlilde ve en azından "o kişi ile kurdukları irtibat ve ilişki" sebebiyle bir eylemin, bir teşebbüsün, bir kesbin sahibidirler.

Devamı var.
Yeni Şafak