İtikad insanın fiziksel ve ruhsal durumu üzerinde etkili olduğu gibi, bu durum dolaylı olarak koku algısı ve kokuyla ilgili tecrübeleri de etkileyebilir.

Bu ilişkiyi birkaç açıdan ele alabiliriz:

Psikolojik Etki

İnanç ve itikat, kişinin zihinsel durumunu şekillendirir. Güçlü bir iman, insanı huzur, mutluluk ve dinginlik gibi olumlu duygulara yönlendirir.

“Hakikî imanı elde eden adam, kâinata meydan okuyabilir ve imanın kuvvetine göre hâdisatın tazyikatından kurtulabilir.”^[1]

Bu ruh hali, insanda koku alma algısını da etkileyebilir. Örneğin, huzur içinde olan bir kişi, hoş bir kokuyu daha yoğun ve güzel algılayabilir. Tereddüt ve psikolojik sıkıntı içinde birisi bu kokuları ya çok az alır veya hiç alamaz.

“Kulaktaki zar, nur-u iman ile ışıklandığı zaman, kâinattan gelen manevî nidaları işitir.”^[2]

Burada geçen kulak zarı meselesini sadece kulak için düşünmemek gereklidir. Burun gibi diğer bir duyu organı içinde geçerlidir.

“İnsandaki burun nur-u iman ile ışıklandığı zaman, kâinattan gelen manevî rayihaları işitir.” şeklinde okuyabiliriz yani.

Ruh ve Beden İlişkisi

İslamiyet, ruhun beden üzerindeki etkisine de vurgu yapar. Manevi arınma, Tevbe istiğfar kişinin fiziksel varlığını da olumlu etkileyebilir. Günahlar ve malayaniyat olan boş işlerin terki gibi. Bu durum, kişiden yayılan fitrî kokunun bile değişebileceği anlamına gelir. Mesela, ibadet eden bir insanın ruhen arınmasının, fiziki varlığından yayılan olumlu bir enerjiye katkıda bulunacağı ifade edilebilir. Buna aura’da denilir. Olumlu pozitif enerji yayan insanların yanında diğer insanlar kendini daha dinç hissederler. Hatta mekânlar için de geçerlidir.

Kutsal Kokuların Önemi

Güzel kokuların, muhterem manaları hatırlatmak ve ibadetlere teşvik etmek için bir sebep olduğunu da düşünüyorum. İslam'da güzel koku (misvak, misk, gülsuyu vb.) sünnet olarak tavsiye edilir. Güzel kokular, manevi bir uyanışı, intibahı ve huzuru teşvik edebilir. Bu nedenle kokuların insan zihninde derin çağrışım ve teşvikleri bulunmaktadır.

Negatif Duygular ve Koku

Olumsuz duygular ve kötü niyetler, hem ruhu hem de bedeni etkileyerek kişinin fıtrî kokusunu değiştirebilir. Fıtrî kokusu olmayan hiç bir insan yoktur. Bu durum, hadiste geçen “iman eden kimselerin güzel kokulu, kötü niyetli olanların ise çirkin kokulu” olduğuna dair ifadelerle ilişkilendirilebilir.^[3]

İtikad, insanın ruh hali ve beden sağlığı üzerinde doğrudan ve dolaylı etkiler yapar. Bu etkiler, kişinin koku algısına, yaydığı kokuya ve hatta çevresindeki kokuları algılama biçimine kadar uzanabilir. Manevi temizlik ve arınma, güzel koku ile somutlaştırılırken; olumsuz bir ruh hali ise, kötü kokuya neden olabilir. Kendim bir çok insandan bu olumsuz kötü kokuları hissedebiliyorum. Hatta öyle ki neredeyse istifra ettirecek kadar ağır olduğu oluyor bu kokuların.

Bu tür kokulara karşı aşırı hassasiyet yaşamam, hem fiziksel hem de manevi boyutları olan bir durum olabilir. Bunu da birkaç başlık altında inceleyebiliriz:

Fiziksel Nedenler

Koku Duyusu Hassasiyeti (Hipersomi): Bazı insanlar koku alma konusunda aşırı hassastır. Bu durum genetik olabilir veya hormonal değişiklikler, migren ya da stres gibi durumlarla tetiklenebilir. Aşırı hassasiyet, sıradan kokuları bile rahatsız edici hale getirebilir. Bu hassasiyet her zaman iyi olmuyor.

Fiziksel Sağlık Durumları: İnsanların kötü koku yaymasının sebebi genellikle hijyen eksikliği veya bazı sağlık sorunlarıdır. Aşırı terleme, böbrek rahatsızlıkları, diyabet veya karaciğer sorunları gibi metabolik hastalıklar. Dahili hastalıklarda genelde şekerimsi bir koku alıyorum.

Psikolojik ve Ruhsal Boyutlar

Enerji ve Ruhsal Algı: Bazı insanların negatif enerjileri, manevi hassasiyeti yüksek kişiler tarafından algılanabilir. Bu durum, onların fiziksel kokularını da olduğundan daha rahatsızlığa neden olabiliyor.

İslamiyet, temiz ruhlu insanların daha ferah ve hoş kokularla özdeşleştirildiği görülürken, manevi kirlenmenin kötü kokularla ifade edildiği hadislere rastlanır. Bu da farklı bir ter ve idrar kokusu gibi karşıma çıkıyor.

Nefsin Yansıması: Maneviyatı yüksek kişiler, bazı insanlarda ruhen ve ahlaken "kirli" gördüğünde, bu algı kötü kokular şeklinde hissedilebilir.

Manevi Hassasiyet

İslam, insanın ruh halini, niyetini ve ahlâkının maddi dünyaya yansıdığına sirayet ettiğini de ifade eder.

Bu açıdan, bazı insanlar ruhsal bir hassasiyetten kaynaklanan bir farklı boyutu hissediyor olabilir. Bazı insanlar, manevi bir kirlenme hali içinde olduklarında, bu durum çevreye yansıyan bir rahatsızlık hissi oluşturabilir.

Çözüm olarak:

Manevi Koruma: Günlük olarak dua, zikir ve ibadetlerle ruhumuzu korumaya alabiliriz.

"Hasbiyallahu lâ ilâhe illâ hu" ve Ayet-el Kürsî gibi dualar bu tür rahatsızlıklara karşı manevi bir kalkan olabilir.

Kokuya Maruz Kalmanın Azaltılması: Yanınızda ferahlatıcı kokular (misk, gül suyu vb.) bulundurarak rahatsız edici kokuları bastırabiliriz. Güzel koku kullanmak sünnet olduğunu unutmayalım. Beğendiğimiz bir kokuyu yanımızda taşıyarak sıkıştığımızda kullanabiliriz. Ben böyle yapıyorum. Güzel kokuyla bir rahatlamayı çok defa yapıyorum ve yapmaktayım.

Koku sadece fiziksel değil, ruhsal bir hassasiyeti de yansıtıyor olabilir. Hem manevi hem de fiziki tedbirler alarak bu durumu yönetebilir ve olası sebeplerin kaynağını çözebilirsiniz.

Selam ve dua ile.